Nienależyte wykonanie umowy może być deliktem

Zgodnie z ogólnymi unormowaniami prawa cywilnego dotyczącymi zobowiązań umownych, każdemu z kontrahentów przysługuje prawo żądania naprawienia szkody wyrządzonej przez partnera umownego. W przypadku, gdy jedna ze stron umowy występuje przeciwko drugiej stronie z roszczeniem o naprawienie szkody wynikającej z zawartego uprzednio kontraktu, co do zasady, odszkodowanie takie ograniczone jest wyłącznie do szkody majątkowej. Na gruncie odpowiedzialności kontraktowej nie jest bowiem dopuszczalne żądanie zadośćuczynienia rekompensującego szkodę na osobie.

Mogą jednak zdarzyć się takie sytuacje, w których wadliwa realizacja umowy uzasadniać będzie zapłatę zadośćuczynienia. Nie można bowiem wykluczyć tego, że naruszając umowę, jedna ze stron jednocześnie dopuści się takich sprzecznych z prawem działań, które uprawniać będą do żądania naprawienia krzywdy, tj. szkody niemajątkowej.

Trafność takiej opinii znajduje potwierdzenie w treści orzeczenia Sądu Najwyższego z 17 grudnia 2004 r. (II CK 300/04). W rozpoznawanej przez sąd sprawie powód, będący inwalidą, nabył w specjalistycznym sklepie sprzęt medyczny, który miał ułatwić mu samodzielne poruszanie się. W trakcie jego użytkowania okazało się jednak, iż zakupione urządzenie nie tylko nie spełnia swej funkcji, ale dodatkowo rani użytkownika. Wielokrotne reklamacje nie odnosiły skutku, a przy tym powód narażony był na długie cierpienia fizyczne i psychiczne.

[ ( http://static1.money.pl/i/h/239/t130543.jpg ) ] (http://prawo.money.pl/aktualnosci/okiem-eksperta/artykul/zmarnowany;urlop;zadaj;zadoscuczynienia;od;biura;podrozy,155,0,760987.html) Zmarnowany urlop? Żądaj zadośćuczynienia od biura podróży
W tej sytuacji sąd zdecydował się przyznać powodowi nie tylko odszkodowanie w kwocie równej cenie zapłaconej za wadliwe urządzenia, ale także zadośćuczynienie za cierpienia, jakich doznał. Sąd uznał bowiem, iż nie usuwając niezwłocznie wadliwości zakupionego przez powoda sprzętu, producent nie tylko naruszył postanowienia łączącej strony umowy, ale dopuścił się także czynu niedozwolonego, ponieważ zachował się sprzecznie z przepisami regulującymi prawa pacjenta oraz z zasadami współżycia społecznego.

Tak więc z orzeczenia tego jasno wynika, iż fakt, że dany czyn stanowi naruszenie postanowień umownych nie wyklucza rozpatrywania go również w kontekście deliktów (tj. czynów niedozwolonych). Co więcej, przesądza o tym także sama treść art. 443 Kodeksu cywilnego.

[ ( http://static1.money.pl/i/h/42/t96810.jpg ) ] (http://prawo.money.pl/aktualnosci/okiem-eksperta/artykul/jak;skutecznie;zastrzegac;kary;umowne,100,0,833124.html) Jak skutecznie zastrzegać kary umowne
Pamiętać jednak należy, iż nie każdy czyn niedozwolony uzasadnia wystąpienie z roszczeniem o zadośćuczynienie. Tego rodzaju odszkodowanie przysługuje bowiem jedynie w ściśle określonych w ustawie sytuacjach. Kodeks cywilny wylicza je w art. 445 i art. 448. Sprowadzają się one zasadniczo do przypadków uszkodzenia ciała, wywołania rozstroju zdrowia i naruszenia dóbr osobistych.

W praktyce nieczęsto zdarzyć się może, iż naruszenie kontraktu usprawiedliwiać będzie domaganie się, poza zwykłym odszkodowaniem, także zadośćuczynienia. Niemniej jednak nie można wykluczyć takiej ewentualności, co doskonale obrazuje stan faktyczny będący przedmiotem przedstawionego wyżej rozstrzygnięcia i dlatego warto wywiązywać się ze zobowiązań umownych w taki sposób, aby brak było podstaw do stawiania zarzutów popełnienia takich bezprawnych działań, które stać się mogą źródłem dodatkowego obowiązku wyrównania szkody niemajątkowej.

Autorka jest adwokatem w Chałas i Wspólnicy Kancelaria Prawna