Błąd w sztuce lekarskiej - jak bronić się przed zarzutami

Pierwsza i zupełnie oczywista porada, to zapewnić sobie dowody na to, co się rzeczywiście wydarzyło. Chodzi o uniknięcie sytuacji, w której lekarz, czy szpital znajdzie się na pozycji straconej, bo nie będzie miał dowodów np. na to, jakie podano leki, jaki był przebieg leczenia, jakie zastosowano procedury i dlaczego. Oznacza to, że należy dopilnować sporządzenia bardzo dokładnej i starannej dokumentacji medycznej odzwierciedlającej przeprowadzone badania, procedury medyczne oraz sposób myślenia lekarzy: dlaczego podjęto określone decyzje odnośnie leczenia i dlaczego w tym, a nie w innym momencie.

Druga rzecz dotyczy przebiegu samego leczenia. Otóż wiele zarzutów wobec lekarzy związanych jest z tym, że decyzja co do zastosowanego leczenia była prawidłowa, samo jednak leczenie (przebieg zabiegu) już nie. Stąd powstaje konieczność uzasadnienia, dlaczego właśnie zabieg, operacja miała taki, a nie inny przebieg. Innymi słowy, gdzieś powinny istnieć opisane procedury, według których przeprowadza się diagnozę, a potem samo leczenie. Oczywiście, istnieją przypadki, w których nie da się określić w sposób dokładny procedur, niemniej i w nich przynajmniej ogólnie da się opisać sposób postępowania. Większość jednak chorób da się leczyć według określonej rutyny.

Dlaczego takie ważne jest wprowadzanie procedur medycznych? Otóż w przypadku zarzutu nieprawidłowego leczenia najprostszą obroną jest wykazanie, że leczenie przeprowadzono zgodnie z uznawaną i opracowaną w sposób prawidłowy metodą. Jeżeli wykażemy, że lekarze postępowali tak, jak nauka medyczna nakazuje i wykażemy punkt po punkcie, co zostało zrobione i że to, co zrobiono było wykonane prawidłowo i we właściwym czasie, to wówczas zarzut błędu w sztuce zostanie oddalony.

**POZNAJ PRZEPISY DOTYCZĄCE OCHRONY DÓBR OSOBISTYCH LEKARZA

AlexRaths/iStockphoto**
Powstaje oczywiście wiele przypadków, w których lekarze muszą podejmować decyzje szybko i bez czasu na konsultacje. Przyjeżdża np. chory wymagający skomplikowanej operacji, którą można wykonać jedynie w wyspecjalizowanym szpitalu znajdującym się w znacznej odległości. Lekarz musi w takim razie podjąć błyskawicznie decyzję, czy decydować się na ryzyko transportu, czy też ograniczyć leczenie tylko do tego, co jest możliwe na miejscu, z ryzykiem, że brak specjalistycznego leczenia może skończyć się śmiercią lub pogłębieniem choroby pacjenta. Wtedy bardzo ważne jest, żeby zapewnić zapis całego przebiegu leczenia i żeby móc wykazać, że lekarz - bez względu na to, jakie konsekwencje przyniosła jego decyzja - miał prawo ją podjąć.

Wreszcie trzeba pamiętać, że ponieważ wiele procedur medycznych, a zwłaszcza procedur inwazyjnych niesie za sobą pewne ryzyko, pacjent musi wyrazić na poniesienie tego ryzyka zgodę. To oznacza, że należy przeprowadzić z pacjentem rozmowę wyjaśniającą mu w szczegółach, co zamierza się zrobić i jakie tego mogą być konsekwencje.

Z takiej rozmowy powinna być sporządzona notatka zawierająca co najmniej informację, że lekarz pouczył pacjenta o zamierzonym przebiegu leczenia i o jego konsekwencjach, a zwłaszcza o możliwych skutkach ubocznych. Najlepiej by było doręczyć pacjentowi za pokwitowaniem jakiś dokument zawierający najistotniejsze informacje, jakie zostały mu przekazane.

Warto zatem zadać sobie nieco trudu i wprowadzić w szpitalu czy przychodni regulaminy obowiązujące cały personel i zawierające reguły postępowania z pacjentami. Pozwolą one z jednej strony na wyeliminowanie pewnej ilości błędów, z drugiej zapewnią możliwość obrony w razie, gdyby stało się coś złego, a nie było to winą lekarza czy ZOZ.

Autor jest adwokatem w kancelarii Celichowski - Szyndler i Partnerzy Kancelarii Adwokatów i Radców Prawnych