87/8A/2004

POSTANOWIENIE TYMCZASOWE

z dnia 21 września 2004 r.

Sygn. akt SK 45/04

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Ewa Łętowska - przewodniczący

Biruta Lewaszkiewicz-Petrykowska

Marek Mazurkiewicz

Janusz Niemcewicz - sprawozdawca

Marian Zdyb,

po rozpoznaniu, na posiedzeniu niejawnym w dniu 21 września 2004 r., wniosku Edwarda Krasińskiego o wstrzymanie wykonania decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Warszawie z dnia 5 lipca 2001 r. o wstrzymaniu wypłaty, zwrocie nienależnych świadczeń z dnia 5 lipca 2001 r. (znak 5216871/01/E) złożonego w związku ze skargą konstytucyjną o zbadanie zgodności:

art. 2 ustawy z dnia 21 stycznia 2000 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 9, poz. 118) z art. 2, art. 31 ust. 3, art. 32, art. 65 i art. 67 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

1. Na podstawie art. 50 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, z 2000 r. Nr 48, poz. 552 i Nr 53, poz. 638 oraz z 2001 r. Nr 98, poz. 1070) wstrzymać wykonanie decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Warszawie Inspektorat Nr 3 Wydział Emerytur i Rent z dnia 5 lipca 2001 r. (znak 5216871/01/E) w zakresie zobowiązania do zwrotu świadczeń pobranych w okresie od 1 lipca 2000 r. do 30 czerwca 2001 r. w wysokości 28.735 zł 33 gr (pkt 2 i 5 decyzji).

2. Nie wstrzymywać wykonania decyzji powołanej w punkcie pierwszym w zakresie wstrzymania wypłaty emerytury (punkt 1 decyzji).

3. Doręczyć niezwłocznie postanowienie skarżącemu i Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Warszawie Inspektorat Nr 3 Wydział Emerytur i Rent do sprawy znak 5216871/01/E.

UZASADNIENIE:

I

Skarżący Edward Krasiński wraz ze skargą konstytucyjną złożył wniosek o wstrzymanie wykonania decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Warszawie z 5 lipca 2001 r. o wstrzymaniu wypłaty, zwrocie nienależnych świadczeń z 5 lipca 2001 r. (znak 5216871/01/E). W punkcie pierwszym powołanej decyzji Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) wstrzymał wypłatę emerytury z powodu kontynuacji zatrudnienia bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z dotychczasowym pracodawcą, natomiast w punkcie drugim i piątym ustalił wartość nienależnie pobranej emerytury na kwotę 28.735 zł 33 gr, zobowiązując skarżącego do jej zwrotu w terminie miesiąca od uprawomocnienia się decyzji.

W uzasadnieniu wniosku o wstrzymanie wykonania powołanej decyzji ZUS-u, skarżący wskazał, że jej wykonanie może spowodować skutki nieodwracalne, wiążące się z dużym uszczerbkiem dla skarżącego oraz że przemawia za tym ważny interes skarżącego. Skarżący dodał, że nie dysponuje środkami pozwalającymi na zapłatę całej objętej decyzja kwoty.

II

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Art. 50 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. z 1997 r. Nr 102, poz. 643, z 2000 r. Nr 48, poz. 552 i Nr 53, poz. 638 oraz z 2001 r. Nr 98, poz. 1070) stanowi, że postanowienie tymczasowe o zawieszeniu lub wstrzymaniu wykonania wyroku, decyzji albo innego orzeczenia w sprawie, której skarga dotyczy, może zostać wydane, jeżeli wykonanie tego orzeczenia mogłoby spowodować skutki nieodwracalne, wiążące się z dużym uszczerbkiem dla skarżącego lub gdy przemawia za tym ważny interes publiczny albo inny ważny interes skarżącego.

Podstawą do wydania postanowienia tymczasowego mogą być zatem jedynie okoliczności wskazane w tym przepisie. Ocena ich wystąpienia oderwana jest od merytorycznej oceny zasadności skargi konstytucyjnej (vide postanowienie TK z 26 czerwca 2001 r., SK 19/01). Środek w postaci wstrzymania wykonania lub zawieszenia orzeczenia, jako jedyny, pozwalający Trybunałowi Konstytucyjnemu ingerować w postępowanie indywidualne, winien być wykorzystywany jedynie wyjątkowo.

Jak wynika z wyroku Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie z 7 listopada 2001 r. (sygn. akt XIV U 11782/01) przyczyną zastosowania wobec skarżącego kwestionowanego w skardze przepisu było świadome działanie skarżącego, który nie podporządkował się przepisowi prawa traktując to jako protest mający na celu ochronę praw emerytów. Z tego rodzaju aktami nieposłuszeństwa obywatelskiego łączy się zazwyczaj gotowość poddania się przewidzianej prawem sankcji - w tym przypadku konsekwencjom wynikającym z art. 103 ust. 2 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS-u.

Zważywszy jednak sytuację socjalną skarżącego, jego wiek i wysokość kwoty przewidzianej do zwrotu, Trybunał uznał za uzasadnione wstrzymanie wykonania decyzji ZUS-u w części najbardziej dolegliwej dla skarżącego. Jednocześnie Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że ze względu na wyjątkowy charakter środka jakim jest postanowienie tymczasowe oraz okoliczności sprawy brak jest podstaw do uwzględnienia wniosku w pozostałej części.

2