78

WYROK Z DNIA 24 CZERWCA 2004 R.
WA 11/04

W razie zbiegu wyroków sądu rejonowego i wojskowego sądu okręgowego,
przy ustalaniu, który z tych sądów jest właściwy do wydania wyroku łącznego,
nie można powoływać się na kryterium określone w art. 569 § 2 k.p.k.,
ponieważ nie ma ono zastosowania w relacji sąd powszechny - sąd wojskowy, a
o tym który z tych sądów jest właściwy decyduje wyłącznie kryterium
przewidziane w art. 569 § 3 k.p.k.

Przewodniczący: sędzia SN B. Rychlicki (sprawozdawca).
Sędziowie SN: M. Pietruszyński, Z. Stefaniak.
Prokurator Naczelnej Prokuratury Wojskowej: płk F.
Szymański.

Sąd Najwyższy w sprawie Pawła K., (...) po rozpoznaniu w Izbie Wojskowej na
rozprawie w dniu 24 czerwca 2004 r. apelacji, wniesionej przez obrońcę skazanego
od wyroku łącznego Wojskowego Sądu Okręgowego w W. z dnia 29 marca 2004 r.,

u c h y l i ł zaskarżony wyrok łączny i sprawę według właściwości p r z e k a z a ł
Sądowi Rejonowemu w S. (...)

Z u z a s a d n i e n i a :

Paweł K. został skazany prawomocnymi wyrokami:
1. Wojskowego Sądu Okręgowego w W. z dnia 16 marca 1998 r. za popełnienie
przestępstw określonych w art. 316 d.k.k. w zw. z art. 315 § 1 d.k.k., art. 315 § 1
d.k.k. dwukrotnie i art. 166 d.k.k. - trzykrotnie na karę łączną 1000 zł grzywny z
zamianą w wypadku nieuiszczenia w terminie na miesiąc i 20 dni zastępczej kary
pozbawienia wolności, przy przyjęciu jednego dnia pozbawienia wolności za
równoważnego grzywnie w kwocie 20 zł,
2. Sądu Rejonowego w S. z dnia 13 maja 1998 r. za popełnienie przestępstwa
określonego w art. 208 d.k.k. w zb. z art. 54 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r.
o ewidencji ludności i dowodach osobistych w zw. z art. 58 d.k.k. na karę 2 lat
pozbawienia wolności oraz 5000 zł grzywny z zamianą w wypadku nieuiszczenia w
terminie na 8 miesięcy i 10 dni zastępczej kary pozbawienia wolności, przy
przyjęciu jednego dnia pozbawienia wolności za równoważnego grzywnie w kwocie
20 zł,
3. Sądu Rejonowego w S. z dnia 6 maja 1999 r. za popełnienie przestępstwa
określonego w art. 279 § 1 k.k. na karę 2 lat pozbawienia wolności oraz grzywnę w
rozmiarze 30 stawek dziennych po 20 zł każda stawka,
4. Sądu Rejonowego w W. z dnia 28 lutego 2000 r. za popełnienie przestępstwa
określonego w art. 279 § 1 k.k. na karę 2 lat pozbawienia wolności i grzywnę w
rozmiarze 140 stawek dziennych po 10 zł jedna stawka,
5. Sądu Rejonowego w L. z dnia 29 stycznia 2001 r. za popełnienie przestępstwa
określonego w art. 289 § 2 k.k. na karę roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności, a
ponadto naka em karn m Sąd Rejono ego
W
dnia 16 paźd iernika 1998 r a
popełnienie przestępstwa określonego w art. 278 § 3 k.k. na karę grzywny w
rozmiarze 80 stawek dziennych po 30 zł każda stawka.
W dniu 17 lutego 2000 r. skazany Paweł K. złożył do Sądu Rejonowego w L.
wniosek o wydanie wyroku łącznego obejmującego powyższe orzeczenia, przy
zastosowaniu zasady absorpcji. Wniosek ten Sąd Rejonowy w L. przekazał według
właściwości Wojskowemu Sądowi Okręgowemu w W.
Wojskowy Sąd Okręgowy w W. wyrokiem łącznym z dnia 29 marca 2004 r.:
,,1. na podstawie art. 66 d.k.k., art. 67 § 1 d.k.k. i art. 70 § 1 d.k.k. w miejsce
wymierzonych wyrokiem Wojskowego Sądu Okręgowego w W. z dnia 16 marca
1998 r. i wyrokiem Sądu Rejonowego w S. z dnia 13 maja 1998 r. kar grzywny w
wysokości odpowiednio 1000 zł i 5000 zł wymierzył karę łączną grzywny w
wysokości 6000 zł, którą na zasadzie art. 37 § 1 d.k.k., na wypadek nieuiszczenia w
terminie, zamienił na 10 miesięcy zastępczej kary pozbawienia wolności,
przyjmując jeden dzień pozbawienia wolności za równoważny grzywnie w kwocie
20 zł,
2. w pozostałym zakresie postępowanie o wydanie wyroku łącznego umorzył, z
uwagi na brak warunków do połączenia kar orzeczonych pozostałymi wyrokami".
Wojskowy Sąd Okręgowy w W. uzasadniając swoje stanowisko wywiódł, iż
wniosek skazanego Pawła K. jest zasadny tylko w zakresie kar grzywny
orzeczonych wyrokiem Wojskowego Sądu Okręgowego w W. z dnia 16 marca 1998
r. i wyrokiem Sądu Rejonowego w S. z dnia 13 maja 1998 r. Ponadto sąd podniósł,
że wprawdzie skazany przed dniem 16 marca 1998 r. (pierwszy wyrok) w dniu 8
kwietnia 1997 r. dopuścił się przestępstwa określonego w art. 278 § 3 k.k., za które
nakazem karnym wydanym przez Sąd Rejonowy w W. z dnia 16 października 1998
r. wymierzono mu karę grzywny w wysokości 80 stawek dziennych, przyjmując
wysokość jednej stawki za równoważną 30 zł, to zważywszy, że grzywna ta została
orzeczona w stawkach dziennych, nie podlega więc ona łączeniu na podstawie art.
85 k.k. z grzywną, której wysokość została orzeczona kwotowo, jako karą nie tego
samego rodzaju. Jeśli chodzi o wyroki: Sądu Rejonowego w S. z dnia 6 maja 1999
r., Sądu Rejonowego w W. z dnia 28 lutego 2000 r. i Sądu Rejonowego w L. z dnia
29 stycznia 2001 r., to mając na uwadze, że skazany dopuścił się przypisanych mu
przestępstw po dniu 16 marca 1998 r. brak jest warunków do wydania wyroku
łącznego.
W związku z tym, na podstawie art. 572 k.p.k., w tej części sąd umorzył
postępowanie. W postępowaniu międzyinstancyjnym skazanemu wyznaczono
obrońcę do sporządzenia apelacji.
Wyrok ten został zaskarżony apelacją obrońcy skazanego. Skarżący zarzucił
obrazę prawa materialnego (art. 32 pkt 1 k.k.) przez ,,nieprawidłowe uznanie, iż
orzeczona pod rządami k.k. z 1997 r. kara grzywny nie jest karą tego samego
rodzaju co kara grzywny określona w k.k. z 1969 r.". Na tej podstawie apelujący
wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku łącznego przez ,,objęcie" tym wyrokiem
nakazu karnego wydanego przez Sąd Rejonowy w W. z dnia 16 października 1998
r. wymierzającego skazanemu karę grzywny w wysokości 80 stawek dziennych po
30 zł każda, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku łącznego i przekazanie
sprawy Wojskowemu Sądowi Okręgowemu w W. do ponownego rozpoznania. W
uzasadnieniu apelacji obrońca podniósł, iż wymierzone skazanemu kary grzywny są
karami tego samego rodzaju (art. 85 k.k.). Jakkolwiek zostały wymierzone kwotowo
oraz w stawkach dziennych to są to jedynie ,,różnice techniczno-rachunkowe".
Sąd Naj
żs
po
sł chani
obrońc
popierającego apelację ora
prokuratora Naczelnej Prokuratury Wojskowej, który wniósł o nieuwzględnienie
apelacji obrońcy i utrzymanie w mocy zaskarżonego wyroku łącznego, zważył, co
następuje:
W niniejszej sprawie kwestią zasadniczą (niepodniesioną w apelacji) jest
właściwość sądu do wydania wyroku łącznego. Zgodnie z treścią art. 569 § 1 k.p.k.
właściwy do wydania wyroku łącznego jest sąd, który wydał ostatni skazujący
wyrok w pierwszej instancji. Z kolei art. 85 k.k. określa warunki, w jakich następuje
wydanie wyroku łącznego (por. postanowienie SN z dnia 4 listopada 2003 r., V KK
233/03, OSNKW 2004, z. 1, poz. 6, postanowienie SN z dnia 3 listopada 2003 r., IV
KK 295/02, OSNKW 2004, z. 1, poz. 7). W sprawie skazanego Pawła K. wyroki
oraz nakaz karny wydały sądy powszechne (sądy rejonowe) oraz sąd szczególny
(wojskowy sąd okręgowy). Sąd Rejonowy w L. postanowieniem z dnia 16 grudnia
2003 r., na podstawie art. 35 § 1 k.p.k. w zw. z art. art. 569 § 2, 654 § 5 k.p.k. w tej
sprawie stwierdził swą niewłaściwość i przekazał sprawę Wojskowemu Sądowi
Okręgowemu w W., wywodząc, iż ten sąd, jako sąd wyższego rzędu w rozumieniu
art. 569 § 2 k.p.k., jest właściwy do wydania wyroku łącznego.
Wojskowy Sąd Okręgowy w W., na podstawie art. 39 k.p.k., sprawę tę przyjął do
rozpoznania, a powinien odmówić jej przyjęcia z powodów następujących. Rzecz w
tym, iż właściwości sądu do wydania wyroku łącznego w sprawie Pawła K. nie
określają przepisy art. art. 569 § 2, 654 § 5 k.p.k., a stanowi o tym art. 569 § 3 k.p.k.
Treść tego przepisu należy ocenić jako lex specialis wobec art. 569 § 2 k.p.k.
Redakcja tego przepisu jest doprecyzowaniem przez ustawodawcę właściwości sądu
do wydania wyroku łącznego, w wyniku uwzględnienia praktyki orzeczniczej Sądu
Najwyższego w wykładni art. 503 § 3 k.p.k. z 1969 r. (por. wyrok z dnia 6 grudnia
1985 r., Rw 1103/85, OSNKW 1986, z. 7-8, poz. 60 z aprobującą glosą Z.
Kwiatkowskiego, WPP 1987, nr 3, s. 360). Z przepisu tego wynika, że w razie
zbiegu wyroków sądu powszechnego i szczególnego, o karze łącznej orzeka ten sąd,
który wymierzył karę surowszą podlegającą łączeniu. Zatem nie ma żadnego
znaczenia w tym wypadku, czy w pierwszej instancji orzekały sądy rejonowe, czy
też wojskowy sąd okręgowy posiadający uprawnienia i obowiązki procesowe,
przysługujące w postępowaniu przed sądami powszechnymi sądowi okręgowemu
(art. 654 § 5 k.p.k.). Karę surowszą grzywny podlegającą łączeniu wymierzył Sąd
Rejonowy w S. wyrokiem z dnia 13 maja 1998 r., i ten sąd jest właściwy do
wydania wyroku łącznego w sprawie skazanego Pawła K. Zważywszy na treść art. 8
k.p.k., do rozważenia temu sądowi pozostaje kwestia objęcia wyrokiem łącznym
kary grzywny orzeczonej nakazem karnym Sądu Rejonowego w W. z dnia 16
października 1998 r., jako kary tego samego rodzaju.
Mając na uwadze, iż sąd wojskowy orzekł w sprawie należącej do właściwości
sądu powszechnego, zaskarżony wyrok łączny należało uchylić niezależnie od
granic zaskarżenia i podniesionego zarzutu (art. 439 § 1 pkt 3 k.p.k.) i sprawę
przekazać według właściwości Sądowi Rejonowemu w S. (...).