Wyrok z dnia 25 listopada 2004 r.
III PK 57/04

Przepis art. 24113 § 2 k.p. nie ma zastosowania do postanowień porozu-
mienia zbiorowego niebędącego układem zbiorowym pracy.

Przewodniczący SSN Andrzej Wróbel, Sędziowie SN: Zbigniew Hajn (spra-
wozdawca), Andrzej Wasilewski.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 25 listopada 2004 r.
sprawy z powództwa Jadwigi K. przeciwko PKS C.Ł. Spółce z o.o w W.D. o zapłatę,
na skutek kasacji powódki od wyroku Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 13
maja 2004 r. [...]

u c h y l i ł zaskarżony wyrok oraz poprzedzający go wyrok Sądu Okręgowe-
go w Rzeszowie z dnia 16 grudnia 2003 r. [...] i przekazał sprawę Sądowi Okręgo-
wemu w Rzeszowie do ponownego rozpoznania i orzeczenia o kosztach postępowa-
nia kasacyjnego.

U z a s a d n i e n i e

Powódka żądała w pozwie zasądzenia od pozwanej PKS C.Ł. Spółki z o.o.
38.048 zł z ustawowymi odsetkami od 30 listopada 2001 r. tytułem odszkodowania
związanego z rozwiązaniem umowy o pracę z przyczyn leżących po stronie praco-
dawcy, wynikającego z Pakietu Gwarancji Pracowniczych z 3 stycznia 2001 r. (dalej
jako: ,,Pakiet"). Pozwana wniosła o oddalenie powództwa.
Sąd Okręgowy w Rzeszowie wyrokiem z 16 grudnia 2003 r. powództwo odda-
lił, nie obciążając powódki kosztami zastępstwa procesowego strony pozwanej. Sąd
ustalił, że powódka ze względu na stan zdrowia i długotrwałe zwolnienie lekarskie
wystąpiła do prezesa pozwanej Spółki o rozwiązanie umowy o pracę za porozumie-
niem stron. Po rozwiązaniu umowy otrzymała zasiłek przedemerytalny, o który mogła
się ubiegać tylko po wykazaniu, że umowa o pracę ustała z przyczyn ekonomicznych
leżących po stronie pracodawcy. Nie groziło jej zwolnienie. Nikt nie nakłaniał jej do
rozwiązania umowy. To jej zależało na jak najszybszym ustaniu zatrudnienia. Poz-
wana Spółka powstała w efekcie prywatyzacji PKS w Ł. Pakiet powstał jako umowa
pomiędzy prezesem pozwanej a związkami zawodowymi. Dawał on gwarancję 36
miesięcznego zatrudnienia oraz odszkodowanie w przypadku wcześniejszego roz-
wiązania umowy o pracę. Pracownicy pozwanej byli zainteresowani uzyskaniem
prawa do zasiłku przedemerytalnego i w związku z tym pytali o możliwość wcześniej-
szego rozwiązania umowy o pracę. Wiązało się to z zapowiedzią zniesienia tego typu
uprawnień z dniem 1 stycznia 2002 r. z mocy ustawy uchwalonej 17 grudnia 2001 r.
W tej sytuacji 14 listopada 2001 r. sporządzono Aneks (dalej jako: ,,Aneks") do Pa-
kietu, który wyłączał z ,,gwarancji" przypadki rozwiązania stosunków pracy z inicjaty-
wy pracowników, między innymi pragnących uzyskać zasiłek lub świadczenie
przedemerytalne. Przed wprowadzeniem tego postanowienia pracodawca nie wyra-
żał zgody na rozwiązanie stosunku pracy z przyczyn ekonomicznych ze względu na
grożące mu kary umowne wynikające z prywatyzacji jak i konieczność wypłaty od-
szkodowań. Strony Pakietu i Aneksu uważają, że jest on przejawem ochrony pra-
cowników, którzy po ustaniu zatrudnienia nie uzyskaliby świadczeń zasiłkowych.
Przepisy § 11 pkt 8 Pakietu umożliwiały zmiany jego treści w drodze porozumienia
stron, a pkt 2 ustalały, że jego strony będą wspólnie rozpatrywać sposoby dostoso-
wania treści tego aktu do zmian legislacyjnych mających wpływ na jego postanowie-
nia.
Sąd Okręgowy uznał za mylne stanowisko powódki, że Pakiet stanowi inte-
gralną część umowy prywatyzacyjnej. Jest to akt zawarty pomiędzy związkami za-
wodowymi - reprezentowanymi zgodnie z ich statutem - a prezesem pozwanego i
mógł ulec zmianie dokonanej przez strony go zawierające. Aneks został wprowadzo-
ny pod wpływem zapowiedzi zmian ustawodawczych ograniczających uprawnienia
przedemerytalne. Działając pod wpływem i w imieniu pracowników związki zawodo-
we stały się jego stroną. Również powódka skorzystała z możliwości stworzonych
Aneksem. Nie ulega bowiem wątpliwości, że inicjatywa rozwiązania stosunku pracy
leżała wyłącznie po jej stronie i była spowodowana wiedzą, iż brak takiego działania
spowoduje, że nie uzyska zasiłku przedemerytalnego. Zdaniem Sądu, Aneks był
zmianą na niekorzyść pracowników. Przeciwnie, to pierwotna jego treść ograniczała
uprawnienia. W tej sytuacji, nawet w razie przyjęcia, że Pakiet stanowił źródło prawa
pracy, wymóg dokonywania wypowiedzenia zmieniającego nie obowiązywał z uwagi
na brak niekorzystnych zmian. Regulacja zawarta w Aneksie jest zgodna z zasadą
sprawiedliwości w sytuacjach powodujących konieczność dokonywania redukcji za-
trudnienia. W ocenie Sądu, Pakiet nie stanowił jednak źródła prawa pracy. Nie jest
on integralną częścią umowy prywatyzacyjnej - ponieważ tego typu wymóg usta-
wowy nie istniał przy prywatyzacji dokonywanej w formie sprzedaży. Tym samym,
Pakiet nie należy do kategorii ,,innych porozumień zbiorowych", o których mowa w
art. 9 § 1 k.p. Nie został on bowiem wyraźnie wskazany w ustawie. Dozwolona zatem
była jego zmiana przez strony zawierające Pakiet bez konieczności dokonywania
wypowiedzeń zmieniających pracownikom.
Powyższy wyrok zaskarżyła apelacją powódka. Zarzuciła ona zaskarżonemu
wyrokowi, między innymi, obrazę: art. 9 § 1 k.p. i § 5 pkt 5 Pakietu przez przyjęcie,
że nie stanowił on źródła prawa i brak było w związku z wprowadzeniem Aneksu
wymogu dokonywania wypowiedzenia zmieniającego; art. 65 k.c. przez przyjęcie, że
strony wprowadziły Aneks, pomimo że związki zawodowe nie były należycie repre-
zentowane; art. 31 k.p., przez przyjęcie skuteczności zmian, pomimo że stroną Pa-
kietu nie była pozwana, lecz prezes C. Spółka z o.o. w W.; sprzeczność ustaleń
Sądu z treścią materiału dowodowego, przez przyjęcie, że związki zawodowe, repre-
zentowane przez przewodniczących, były reprezentowane należycie, oraz że Pakiet
nie stanowi integralnej części umowy prywatyzacyjnej, pomimo że został wymieniony
w jej treści.
Sąd Apelacyjny oddalił apelację. Sąd Apelacyjny podzielił stanowisko apelują-
cej o normatywnym charakterze Pakietu. Analiza jego treści pozwala na uznanie go
za dotyczący wszystkich pracowników akt o dużym stopniu abstrakcyjności, z któ-
rego treści wynika, że pracodawca zobowiązał się do określonych świadczeń na
rzecz pracowników. Sam Pakiet został zawarty pomiędzy inwestorem a organiza-
cjami związkowymi działającymi w pozwanej Spółce. Jest to akt wiążący zarówno
obie jego strony, jak również pracodawcę - czyli pozwaną - na rzecz której został
przez inwestora zawarty. Stosownie do art. 9 § 1 k.p. warunkiem istotnym dla uzna-
nia Pakietu za źródło prawa jest przyjęcie, że został on oparty na ustawie. W tym
celu wystarczające jest wskazanie przepisu ustawy dopuszczającego zawarcie poro-
zumienia określającego prawa i obowiązki pracowników i pracodawców. Sąd pierw-
szej instancji uwzględnił jedynie ustawę będącą podstawą prywatyzacyjnych działań
u pozwanej (ustawa o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych),
pominął natomiast inne przepisy, które mogą być podstawą ustawową Pakietu, a
mianowicie art. 21 ust. 1 ustawy z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych. Norma
ta nie zawiera żadnych ograniczeń zawierania porozumień przewidzianych przepi-
sami prawa pracy. Stanowi więc ona ustawową podstawę Pakietu. Podobne stanowi-
sko zajął Sąd Najwyższy w uchwale siedmiu sędziów z 23 maja 2001 r., III PZ 25/00
(OSNAPiUS 2002 nr 6, poz. 134). Uchwała ta analizowała wprawdzie normatywną
rangę paktu gwarancji pracowniczych zawartego w PKP, jednak identyczność stanu
faktycznego przedmiotu sprawy pozwala na jej uwzględnienie również w rozpozna-
wanej sprawie.
Normatywny charakter Pakietu nie oznacza automatycznie uznania zasadno-
ści zgłoszonego roszczenia. Został on bowiem zmieniony w drodze Aneksu ograni-
czającego uprawnienia pracowników, z którymi rozwiązano umowę o pracę z ich ini-
cjatywy w celu uzyskania świadczeń lub zasiłków przedemerytalnych. Powódka kwe-
stionuje ważność Aneksu zarzucając braki w reprezentacji stron, jak również niedo-
konanie przez pracodawcę wypowiedzenia zmieniającego w związku z wejściem w
życie Aneksu. Faktycznie Aneks został zawarty przez bezpośredniego pracodawcę
powódki, a nie przez podmiot zawierający Pakiet, będący inwestorem. Okoliczność ta
nie może jednak wywierać skutku wskazanego w apelacji. Pakiet został co prawda
zawarty przez wymieniony w nim podmiot, jednak jego stosowanie znalazło się w
gestii pracodawcy (pozwanej), który przyjął tę normę prawa do wykonania. W tej sy-
tuacji, zgodnie z § 11 ust. 2 i 3 Pakietu, był on uprawniony do podejmowania działań
dostosowujących Pakiet do zmieniającego się stanu prawnego. Jeżeli bowiem od
pozwanej żąda się wykonywania zobowiązań wynikających z treści Pakietu, jako
aktu o charakterze normatywnym, a tym samym uważa się ją za stronę zobowiązaną
do spełnienia jego wymogów, to należy również umożliwić jej podjęcie działań zmie-
rzających do zmiany jego postanowień w drodze porozumienia ze związkami
zawodowymi (podobne stanowisko zaprezentował Sąd Najwyższy w wyroku z 12
grudnia 2001 r., I PKN 729/00, OSNP 2003 nr 23, poz. 568).
Odnośnie do zarzutu nieprawidłowej reprezentacji związków zawodowych przy
zawieraniu Aneksu, Sąd Apelacyjny wskazał, że w tej kwestii przepisy ustawy o
związkach zawodowych nie zawierają żadnych norm i została ona w całości pozo-
stawiona wewnętrznej regulacji w statutach lub innych podobnych aktach związko-
wych. W czynnościach związanych z zawieraniem Pakietu i Aneksu brały udział trzy
związki zawodowe działające w pozwanej spółce. Statuty Związku Zawodowego Pra-
cowników Oddziału Towarowo-Osobowego PKS oraz Związku Zawodowego Kierow-
ców określają specjalny sposób reprezentacji jedynie w sprawach majątkowych
związku (odpowiednio: § 37 i § 29 tych statutów). Trzeci ze związków - "Solidarność"
kwalifikowanej większości członków prezydium wymienionej w § 19 nie przywołuje w
§ 26, który określa władze zakładowe związku. Ten ostatni przepis określający komi-
sję zakładową, jako podstawowy organ, umożliwia powołanie prezydium, któremu
może ona przekazać część swoich kompetencji. Zebrany materiał dowodowy nie za-
wiera dokładnych informacji, co do faktu skorzystania z podanej możliwości. Z doku-
mentacji zebranej w sprawie wynika, że związek ten upoważnił do reprezentowania
dwie osoby, tj. przewodniczącego i wiceprzewodniczącego, a ten udzielił pełnomoc-
nictwa przewodniczącemu. Statut tego związku nie przewiduje takiej możliwości. Nie
wynika stąd jednak, że ten brak w reprezentacji powoduje nieważność danej czynno-
ści. Rozdział VIII statutu przewiduje bowiem w tego rodzaju sytuacji skutki korpora-
cyjne w postaci wszczęcia stosownej procedury zawieszania danego szczebla orga-
nizacji związkowej. Nie sposób zatem przyjąć za w pełni uzasadnioną tezy powódki o
nieważności Aneksu ze względu na braki w reprezentacji stron.
Również podnoszony przez apelującą argument niedokonania przez praco-
dawcę wypowiedzenia zmieniającego w trybie art. 42 k.p. w związku z przyjęciem
Aneksu nie jest zasadny. Przepis ten odnosi się do warunków płacy i pracy. Zgodnie
z judykaturą powinien on być stosowany tylko wtedy, gdy dotyczy uzgodnionych w
umowie o pracę warunków istotnych i pogarsza sytuację pracownika (wyrok Sądu
Najwyższego z dnia 18 maja 1978 roku w sprawie o sygn. akt I PRN 40/78 - niepubli-
kowany). Uprawnienia do odszkodowania przewidziane treścią Aneksu do tego ro-
dzaju warunków objętych umową nie należą.
Oceniając zasadność roszczeń powódki z punktu widzenia art. 8 k.p. Sąd
Apelacyjny stwierdził, że z jednoznacznych i prawidłowo dokonanych przez Sąd
pierwszej instancji ustaleń wynika, że to powódka była inicjatorką rozwiązania
umowy o pracę za porozumieniem stron. Podjęła działania - jak sama przyznała w
toku postępowania przed Sądem Okręgowym - gdy dowiedziała się, że pracodawca
wyraża zgodę na tego typu zwolnienie. Jej zamiarem było uzyskanie zasiłku przede-
merytalnego. W tej sytuacji należy przyjąć, że miała ona pełną świadomość okolicz-
ności istniejących i branych pod uwagę przez jej pracodawcę przy wyrażaniu zgody
na ustanie stosunku pracy za porozumieniem stron. Pozwana wyraziła na to zgodę w
przekonaniu o wiążącym charakterze Aneksu i braku konieczności ponoszenia
kosztów związanych z rozwiązaniem przedmiotowej umowy o pracę. Powódka nie
wykazała, aby pozwany właśnie ją zamierzał zwolnić. Z jej zeznań wynika, że czuła
się niezagrożona zwolnieniem. W tym stanie rzeczy jej żądania muszą zostać nega-
tywnie ocenione w świetle zasad współżycia społecznego, a zwłaszcza sprawiedli-
wości i lojalności wobec pracodawcy.
W kasacji powódka zaskarżyła wyrok Sądu Apelacyjnego w całości i zarzuciła
mu rażące naruszenie prawa materialnego polegającego na błędnej wykładni: (-) art.
42 § 2 k.p. w związku z art. 24113 § 2 k.p., ponieważ mimo uznania, że Pakiet stanowi
źródło prawa pracy Sąd przyjął, że jego zmiana na niekorzyść pracowników nie wy-
magała wypowiedzenia zmieniającego, (-) art. 65 k.c. przez przyjęcie, że strony Pa-
kietu skutecznie wprowadziły do niego zmiany Aneksem, mimo tego, że związki za-
wodowe nie były należycie reprezentowane, (-) art. 31 k.p. przez przyjęcie, że poz-
wana skutecznie wprowadziła zmiany do Pakietu, mimo że nie była stroną Aneksu,
lecz był nią Prezes C.P. sp. z o.o. w W., który nie jest i nie był pracodawcą dla po-
wódki, (-) art. 9 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych w związku z
art. 38 k.c. przez przyjęcie, że związki zawodowe działające u strony pozwanej były
należycie reprezentowane w chwili podpisywania Aneksu, (-) niewłaściwe zastoso-
wanie art. 8 k.p. przez przyjęcie, że powódka nadużyła swojego prawa do odszko-
dowania. Skarżąca zarzuciła również naruszenie art. 233 k.p.c. wskutek przekrocze-
nia granicy swobodnej oceny dowodów i ustalenie w sposób dowolny, niepoparty
żadnymi dowodami, że: (-) zmiana § 5 punkt 2 Pakietu dokonana Aneksem nastąpiła
wyłącznie z inicjatywy pracowników w związku ze zmianami w ustawie w zakresie
przyznawania zasiłków przedemerytalnych, (-) powódka nie została zwolniona z
przyczyn dotyczących pracodawcy, (-) stroną Aneksu były związki zawodowe repre-
zentowane zgodnie ze statutem jedynie przez ich przewodniczących, mimo że takich
postanowień w statutach nie ma, oraz przyjęcie, że Aneksu podpisał prezes zarządu
pozwanej, mimo że podpisu na Aneksie nie można znaleźć, a podpisał go Prezes
spółki inwestującej, nie będący dla powódki pracodawcą, (-) powódka wykorzystała
wiedzę i przekonanie pozwanego co do treści obowiązującego go Pakietu, który po
wprowadzeniu Aneksu nie przewidywał odszkodowań za zwolnienie pracownika w
okresie gwarantowanym, (-) zmiana Pakietu wprowadzona Aneksem nie należała do
zmian na niekorzyść pracowników i rzekomo ograniczała powódce możliwość zwol-
nienia, mimo że Aneks pozbawił powódkę stosownego odszkodowania, a więc był
oczywistą zmianą na niekorzyść powódki.
Wskazując na powyższe podstawy skarżąca wniosła o uchylenie zaskarżone-
go wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Apelacyjnemu w Rzeszowie do ponownego
rozpoznania z zaliczeniem kosztów postępowania kasacyjnego jako części kosztów
w sprawie.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Trafny okazał się podniesiony w kasacji zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c.,
przez dokonane w zaskarżonym wyroku ustalenie, że Aneks ,,podpisał prezes zarzą-
du pozwanej, mimo że (...) podpisał go Prezes spółki inwestującej, nie będący dla
powódki pracodawcą". Zasadność tego zarzutu znajduje potwierdzenie zarówno w
oznaczeniu stron Aneksu, jak i podpisach złożonych pod tym aktem. To błędne
ustalenie mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy ponieważ jest to kwestia za-
sadnicza dla określenia charakteru prawnego Aneksu. Niejasne są też ustalenia do-
tyczące określenia stron Pakietu. Z jednej strony Sąd Apelacyjny stwierdza, że z tre-
ści Pakietu wynika, że pracodawca zobowiązał się do określonych świadczeń na
rzecz pracowników, z drugiej zaś podkreśla, że Pakiet został zawarty pomiędzy in-
westorem a organizacjami związkowymi działającymi w pozwanej Spółce. Ustalenia
te pozostają we wzajemnej sprzeczności. Należy też wskazać, że ustalenia faktyczne
przyjęte przez Sąd Apelacyjny, a także ustalenia dokonane przez Sąd Okręgowy, do
których Sąd Apelacyjny nie odniósł się przez wskazanie w jakim zakresie uznaje je
prawidłowe, zawierają również inne braki i nieścisłości. Na przykład, Sąd Okręgowy
przyjął, że Pakiet powstał jako umowa pomiędzy prezesem pozwanej a związkami
zawodowymi. Sąd ten uznał także, bez uzasadnienia, za mylne stanowisko powódki,
że Pakiet stanowi integralną część umowy prywatyzacyjnej. Takie stwierdzenie po-
winno było jednak być oparte na lekturze tekstu tej umowy. Wskazane uchybienia
uzasadniają ocenę, że Sądy nie rozpoznały istoty sprawy, a wadliwość zaskarżonego
orzeczenia pozostaje w związku z rażącymi nieprawidłowościami w postępowaniu
przed Sądem pierwszej instancji, co uzasadnia uchylenie także wyroku tego Sądu i
przekazanie mu sprawy do ponownego rozpoznania (zob. wyrok Sądu Najwyższego
z 5 stycznia 2001 r., V CKN 499/00, LEX nr 53112).
Zgodnie z art. 39311 § 2 k.p.c. Sąd Najwyższy jest związany ustaleniami fak-
tycznymi stanowiącymi podstawę zaskarżonego orzeczenia i w związku z tym nie ma
kompetencji do dokonywania własnych ustaleń tego rodzaju. W tej sytuacji nieprawi-
dłowość dokonanych przez Sąd Apelacyjny podstawowych dla sprawy ustaleń fak-
tycznych uniemożliwia rozważenie kwestii prawnych związanych z oceną charakteru
prawnego Pakietu i Aneksu, a także skutków, jakie mogą wynikać z tych aktów w
zakresie stosunku pracy powódki. Podejmując się takiej oceny, Sąd Najwyższy mu-
siałby bowiem rozpatrywać różne hipotetyczne sytuacje, łącząc z nimi oceny prawne
oderwane od stanu faktycznego sprawy, a zatem pozbawione waloru ,,wykładni
prawa ustalonej w sprawie przez Sąd Najwyższy", o czym stanowi art. 39317 k.p.c.
Nietrafny okazał się zarzut naruszenia przez zaskarżony wyrok art. 42 § 2 k.p.
w związku z art. 24113 § 2 k.p. Przepis art. 24113 § 2 k.p., przewidujący stosowanie
wypowiedzenia zmieniającego do zmiany na niekorzyść pracownika warunków pracy
lub płacy ukształtowanych przez układ zbiorowy, jest wyjątkiem od art. 42 § 1 k.p.,
który dopuszcza stosowanie tego wypowiedzenia tylko do warunków pracy lub płacy
wynikających z umowy o pracę. Taką wykładnię art. 42 § 1 k.p., także w odniesieniu
do możliwości jego stosowania do zmiany warunków wprowadzonych do treści sto-
sunku pracy przez swoiste źródła prawa pracy, potwierdza orzecznictwo Sądu Naj-
wyższego (zob. wyroki z: 18 maja 1978, I PRN 40/78, LEX nr 14454; 13 grudnia
1996, I PKN 35/96, OSNAPiUS 1997 nr 15, poz. 267; 19 grudnia 1996, I PKN 23/96,
OSNAPiUS 1997 nr 15, poz. 270; 11 maja 1999, I PKN 26/99, OSNAPiUS 2000 nr
14, poz. 543) oraz doktryna prawa (zob. np. Kodeks pracy. Komentarz, pod red. T.
Zielińskiego, Warszawa 2000, s. 1033-1034). Wynika stąd, że uznanie istnienia obo-
wiązku pracodawcy stosowania wypowiedzenia zmieniającego do zmiany warunków
pracy lub płacy ukształtowanych przez Aneks (porozumienie zmieniające Pakiet),
byłoby niedopuszczalnym, w świetle zasad wykładni, rozszerzeniem uregulowań
mających charakter wyjątków od art. 42 § 1 k.p. W tej sytuacji, stosowanie per analo-
giam art. 24113 § 2 k.p. do porozumień zbiorowych innych niż układ zbiorowy pracy,
byłoby poprawianiem prawa do stanu zgodnego z wyobrażeniami interpretatora o
tym, jakie prawo być powinno, a zatem niedopuszczalnym wypełnianiem tzw. luki
aksjologicznej. Zastosowaniu takiej interpretacji sprzeciwia się także dyrektywa wy-
kładni prawa, wskazująca że przepis określający wyjątek w stosunku do przepisu
ogólniejszego nie może być interpretowany a simili, a więc rozszerzająco (exceptio-
nes non sunt extentendae). Wynika stąd zatem, że art. 24113 § 2 k.p. nie ma zasto-
sowania do postanowień porozumienia zbiorowego innego niż układ zbiorowy pracy.
Równocześnie jednak należy podkreślić, że wypowiedzenie zmieniające byłoby ko-
nieczne, gdyby umowa o pracę powódki odsyłała do postanowień Pakietu. W takim
bowiem przypadku warunki pracy lub płacy, będące przedmiotem tego odesłania,
wynikałyby równocześnie z umowy o pracę (por. np. uzasadnienie wyroku Sądu Naj-
wyższego z 19 grudnia 1996, I PKN 23/96, OSNAPiUS 1997 nr 15, poz. 270).
Z powyższych względów Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji na podstawie
art. 39313 § 1 k.p.c.
========================================