Wyrok z dnia 6 lipca 1995 r.
III ARN 17/95

Jeżeli na sąsiedniej działce istnieje zabudowa w odległości większej niż 4
m od granicy działki, to projektowany budynek można usytuować w odległości
mniejszej niż 4 m od granicy działki pod warunkiem, że odległość między
budynkiem istniejącym a projektowanym wynosić będzie co najmniej 8 m.

Przewodniczący SSN: Walery Masewicz, Sędziowie SN: Jerzy Kwaśniewski,
Stefania Szymańska (sprawozdawca), Maria Tyszel, Andrzej Wróbel,

Sąd Najwyższy, przy udziale prokuratora Waldemara Grudzieckiego, po roz-
poznaniu w dniu 6 lipca 1995 r. sprawy ze skargi Adelajdy S. na decyzję Wojewody R. z
dnia 16 listopada 1993 r., [...] w przedmiocie pozwolenia na rozbudowę budynku
mieszkalnego w granicy działki, na skutek rewizji nadzwyczajnej Ministra Sprawied-
liwości [...] od wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego-Ośrodek Zamiejscowy w
Lublinie z dnia 17 października 1994 r. [...]

1. u c h y l i ł zaskarżony wyrok;
2. u c h y l i ł decyzję Wojewody R. z dnia 16 listopada 1993 r. [...]
3. zasądził od Wojewody R. na rzecz Adelajdy S. 10 zł (słownie: dziesięć zło-
tych) tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

U z a s a d n i e n i e

Wojewoda R. decyzją z dnia 16 listopada 1993 r., w wyniku odwołania Adelajdy
S., uchylił decyzję Prezydenta R. z dnia 5 października 1993 r. w przedmiocie
zatwierdzenia planu zagospodarowania działki przy ul. W. w R., stanowiącej własność
Wiktora J., pod rozbudowę budynku mieszkalnego i orzekł o dopuszczalności realizacji
na tej działce budynku w granicy z działką Adelajdy S. o nieprzekraczającej wysokości
5,0 m. Skarga Adelajdy S. na tę decyzję została oddalona wyrokiem Naczelnego Sądu
Administracyjnego z dnia 17 października 1994 r. [...]. W motywach wyroku
podkreślono, że skarżąca nie wykazała obiektywnie pojętego interesu prawnego do
kwestionowania dopuszczalności usytuowania budynku mieszkalnego, podlegającego
rozbudowie bezpośrednio przy granicy jej działki. Zdaniem Sądu, przepisy
rozporządzenia Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z
dnia 3 lipca 1980 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać
budynki (Dz. U. Nr 17, poz. 62), zezwalają na tego rodzaju lokalizację budynków miesz-
kalnych, pod warunkiem wyposażenia go w ścianę oddzielenia pożarowego oraz
zachowania odległości od istniejących budynków, przewidzianej w § 15 ust. 3
powołanego rozporządzenia. Poza tym realizacja spornej inwestycji nie utrudni pra-
widłowej zabudowy działki skarżącej. Organy administracji "udowodniły i wskazały"
skarżącej, że na jej działce istnieje możliwość wniesienia budynku mieszkalnego
wolnostojącego z otworami okiennymi we wszystkich kierunkach, co oznacza, że
planowana inwestycja nie narusza możliwości zagospodarowania jej działki. Dlatego
subiektywne odczucie skarżącej, że jej działka zostanie "obudowana" nie może być
równoznaczne z interesem prawnym, tj. znajdującym oparcie w obowiązującym prawie
materialnym.
Od wyroku tego założył rewizję nadzwyczajną Minister Sprawiedliwości. Za-
rzucając rażące naruszenie prawa, w szczególności przepisów art. 207 § 5 k.p.a. oraz
art. 5 ust. 1 pkt 6 Prawa budowlanego (Dz. U. z 1974 r., Nr 38, poz. 229 ze zm.) oraz §
12 ust. 1 rozporządzenia Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony
Środowiska z dnia 3 lipca 1980 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny
odpowiadać budynki (Dz. U. Nr 17, poz. 62), Minister wniósł o uchylenie zaskarżonego
wyroku oraz decyzji Wojewody R. z dnia 16 listopada 1993 r. [...], a także decyzji
Prezydenta Miasta R. z dnia 5 października 1993 r. bądź uchylenie tego wyroku i
przekazanie sprawy Naczelnemu Sądowi Administracyjnemu-Ośrodek Zamiejscowy w
Lublinie do ponownego rozpoznania.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Rewizja nadzwyczajna jest uzasadniona, bowiem rozstrzygnięcie sprawy
nastąpiło z rażącym naruszeniem powołanych wyżej przepisów prawa.
Zasadnie w rewizji nadzwyczajnej podniesiono, iż stosownie do § 2 rozporzą-
dzenia Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 3
lipca 1980 r. w sprawie warunków technicznych...., przepisy rozporządzenia mają zas-
tosowanie także przy przebudowie i rozbudowie obiektów budowlanych. W takiej
sytuacji, do spornego obiektu, będącego wolnostojącym budynkiem mieszkalnym jedno-
rodzinnym i realizowanym na terenie przeznaczonym w miejscowym planie
zagospodarowania przestrzennego, pod tego rodzaju zabudowę ma zastosowanie
przepis § 12 ust. 1 wymienionego rozporządzenia w sprawie warunków technicznych.
W myśl zaś tego przepisu odległość sytuowania budynków mieszkalnych od granicy
działki winna wynosić co najmniej 4 m; w przypadku gdy ściana budynku od strony
sąsiedniej działki nie ma otworów okiennych lub drzwiowych odległość ta może być
zmniejszona do 3 m. Dopuszczalność sytuowania bezpośrednio przy granicy działki za
zgodą terenowego organu administracji dotyczy wyłącznie budynków gospodarczych.
Usytuowanie projektowanego budynku mieszkalnego bezpośrednio przy granicy działki
(§ 12 ust. 2 rozporządzenia) dopuszczalne byłoby w sytuacji istniejącej zabudowy na
sąsiedniej działce w odległości większej niż 4 m.,tj. w odległości 8 m. Jest natomiast
bezsporne, że działka skarżącej nie jest dotychczas zabudowana. Zrealizowanie
projektowanej rozbudowy budynku mieszkalnego bezpośrednio przy granicy działki
skarżącej kolidujące w sposób wyraźny z przepisem § 12 powołanego rozporządzenia,
wymusiłoby ponadto na skarżącej zagospodarowanie działki w sposób niezgodny z jej
zamierzeniem inwestycyjnym, co narusza nie tylko jej prawa właścicielskie, określone w
art. 140 kodeksu cywilnego, ale także konstytucyjną zasadę równości obywateli wobec
prawa.
Należy przy tym zauważyć, że także rozporządzenie Ministra Gospodarki Przes-
trzennej i Budownictwa z dnia 14 grudnia 1994 r. w sprawie warunków technicznych,
jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 10, poz. 46) określa w
§ 12 ust. 4 identyczne normy odległościowe od granicy działki i w ust. 6 dopuszcza od
nich odstępstwo za pisemną zgodą właściciela działki sąsiedniej. Oczywiste naruszenie
przez Sąd art. 5 ust. 1 pkt 6 Prawa budowlanego, oraz § 12 ust. 1 rozporządzenia
Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 3 lipca 1980
r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki skutkuje
uchylenie zaskarżonego wyroku oraz decyzji Wojewody R. z dnia 16 listopada 1993 r. Z
tych powodów Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji wyroku na mocy art. 422 § 1 k.p.c.
w związku z art. 211 k.p.a. i art. 207 § 2 pkt 1 k.p.a.

========================================