Wyrok z dnia 24 października 1996 r.
II URN 34/96

Pominięcie przez są dowodu z opinii biegłych, stwierdzającej związek
inwalidztwa z wypadkiem przy pracy i przyznanie wnioskodawcy renty inwa-
lidzkiej z ogólnego stanu zdrowia, należy potraktować jako sprzeczność istotnych
ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, skoro z
treści opinii biegłego wynika co innego niż zostało ustalone przez sąd.

Przewodniczący SSN: Teresa Romer, Sędziowie: SN Jerzy Kuźniar
(sprawozdawca), SA Zbigniew Myszka.

Sąd Najwyższy, z udziałem prokuratora Prokuratury Krajowej Jana Szewczyka,
po rozpoznaniu w dniu 24 października 1996 r. sprawy z wniosku Józefa J. przeciwko
Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych-Oddziałowi w K. o rentę inwalidzką z tytułu
wypadku przy pracy, na skutek rewizji nadzwyczajnej Ministra Sprawiedliwości [...] od
wyroku Sądu Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Koszalinie z
dnia 31 maja 1995 r. [...]

u c h y l i ł zaskarżony wyrok i sprawę przekazał Sądowi Wojewódzkiemu-
Sądowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Koszalinie do ponownego rozpoznania.


U z a s a d n i e n i e

Wnioskodawca Józef J., urodzony 17 lutego 1954 r. dochodził początkowo
przyznania renty inwalidzkiej z ogólnego stanu zdrowia dla członka rolniczej spółdzielni
produkcyjnej.
Decyzją z dnia 29 listopada 1990 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych-Oddział w
K. uwzględnił wniosek i przyznał rentę inwalidzką według III grupy od dnia 8
października 1990 r., tj. od dnia złożenia wniosku, realizując jej wypłatę od dnia 3 lis-
topada 1990 r., to jest od rozwiązania umowy o pracę.
Obwodowa i Wojewódzka Komisje Lekarskie do Spraw Inwalidztwa i Zatrud-
nienia ustaliły, że wnioskodawca jest inwalidą III grupy z ogólnego stanu zdrowia od
lipca 1990 r. [...]. W aktach rentowych wnioskodawcy znajduje się protokół ustalenia
okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy, z którego wynika, że w dniu 10 lipca 1978
r. uległ on wypadkowi przy pracy, doznając "złamania drugiego kręgu lędźwiowego", co
spowodowało powstanie długotrwałego uszczerbku na zdrowiu w wysokości 15%
(orzeczenie OKiZ [...] w K. z dnia 6 lutego 1979 r.).
W roku 1994 Józef J. wystąpił z nowym wnioskiem o przyznanie renty inwa-
lidzkiej z tytułu wypadku przy pracy, zaś organ rentowy decyzją z dnia 10 marca 1994 r.
odmówił przyznania tego świadczenia i wstrzymał z dniem 1 kwietnia 1994 r. wypłatę
dotąd wypłacanej renty inwalidzkiej z ogólnego stanu zdrowia, wobec orzeczenia WKiZ
[...] w K. nie zaliczającego wnioskodawcy do żadnej z grup inwalidów z tytułu wypadku
przy pracy i z ogólnego stanu zdrowia.
Odwołanie wnioskodawcy od tych decyzji zostało oddalone wyrokiem Sądu
Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Koszalinie z dnia 6 września
1994 r. [...]
Kolejny wniosek o przyznanie renty inwalidzkiej, został negatywnie załatwiony
decyzją Zakładu Ubezpieczeń Społecznych-Oddział w K. z dnia 16 grudnia 1994 roku.
Po rozpoznaniu odwołania wnioskodawcy, Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w Koszalinie wyrokiem z dnia 31 maja 1995 r., zmienił
powyższą decyzję i przyznał odwołującemu się rentę inwalidzką według III grupy z
ogólnego stanu zdrowia od dnia 3 listopada 1994 r., podzielając opinię biegłych sądo-
wych co do inwalidztwa, pomijając jednak, że według opinii, inwalidztwo zostało spo-
wodowane wypadkiem przy pracy w roku 1978.
Powyższy wyrok zaskarżył rewizją nadzwyczajną Minister Sprawiedliwości i
zarzucając rażące naruszenie prawa, tj. art. 3 § 2 i 278 § 1 KPC oraz art. 18 ustawy z
dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób
zawodowych (jednolity tekst: Dz. U. z 1983 r., Nr 30, poz. 144 ze zm.), a nadto narusze-
nie interesu Rzeczypospolitej Polskiej, wniósł o jego uchylenie i przekazanie sprawy
Sądowi Wojewódzkiemu do ponownego rozpoznania. Wyrokując w sprawie, Sąd
pominął opinię biegłych co do przyczyn stwierdzonego inwalidztwa, jego związku z
wypadkiem przy pracy. Opinia ta nie zawiera daty powstania inwalidztwa, stąd materiał
dowodowy wymaga uzupełnienia, gdyż "wnioskodawcy może ewentualnie przysługiwać
renta inwalidzka wypadkowa już od 7 września 1994 r., to jest od następnego dnia po
dacie wydania wyroku przez Sąd Wojewódzki w dniu 6 września 1994 r.". Pozbawienie
pracownika zagwarantowanych prawem świadczeń narusza także interes
Rzeczypospolitej Polskiej i dlatego rozpatrzeniu rewizji nie stoi na przeszkodzie upływ
terminu przewidzianego w art. 421 § 2 KPC.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Rozpatrywany w sprawie wniosek Józefa J. o przyznanie renty inwalidzkiej,
złożony został w dniu 3 listopada 1994 r., po prawomocnym oddaleniu przez Sąd
Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Koszalinie odwołania wniosko-
dawcy od decyzji organu rentowego z dnia 10 marca 1994 r. odmawiającej przyznania
renty inwalidzkiej z tytułu wypadku przy pracy, jakiemu wnioskodawca uległ w dniu 10
lipca 1978 r. i wstrzymującej wypłatę renty inwalidzkiej według III grupy z ogólnego
stanu zdrowia, wypłaconej od dnia 3 listopada 1990 r. (wyrok z dnia 6 września 1994
r.[...]).
Wobec odwołania wnioskodawcy od negatywnej decyzji organu rentowego z dnia
16 grudnia 1994 r., Sąd Wojewódzki dopuścił dowód z opinii biegłych lekarzy: internisty,
neurologa, chirurga ortopedy i psychiatry dla ustalenia, czy odwołujący się "jest inwalidą
którejkolwiek z grup i od kiedy", pomijając, że sporne było również, czy ewentualne
inwalidztwo, pozostawało w związku z wypadkiem przy pracy.
W złożonej opinii z dnia 30 marca 1995 r. biegli rozpoznali u badanego między
innymi przebyte złamanie kręgu L2 ze zniekształceniem oraz zwężenie kanału
kręgowego na wysokości tego kręgu z objawami chromania [...], co czyni wnioskodawcę
niezdolnym do wykonywania ciężkich prac fizycznych i uzasadnia zakwalifikowanie go
do III grupy inwalidów w związku z wypadkiem przy pracy w 1978 roku.

Podzielając opinię biegłych co do istnienia u odwołującego się inwalidztwa III
grupy, Sąd przeoczył jednak konkluzję opinii o związku inwalidztwa z przebytym wypad-
kiem przy pracy, przyznając dochodzone świadczenie od dnia 3 listopada 1994 r. z
ogólnego stanu zdrowia. Powyższe przeoczenie (Sąd bowiem nie zakwestionował opinii
biegłych również w części dotyczącej związku stwierdzonego inwalidztwa z przebytym
wypadkiem przy pracy), stanowi sprzeczność istotnych ustaleń sądu z treścią
zebranego materiału, skoro z treści dowodu z opinii biegłych wynika co innego niż
zostało przyjęte. W takim stanie rzeczy wyrok nie może być uznany za trafny. Jednak
brak podstaw - w materiale sprawy - do zmiany tego wyroku i orzeczenia co do
meritum. W opinii biegłych nie została bowiem podana data wystąpienia inwalidztwa w
sensie pogorszenia stanu zdrowia w stosunku do stwierdzonego w toku postępowania
sądowego [...] (wówczas skutkiem wypadku przy pracy inwalidztwo) jeszcze nie było. Z
uzasadnienia opinii zdaje się wynikać, że inwalidztwo istnieje od 1978 r., to jest od daty
wypadku, wtedy bowiem doszło do złamania kręgu, ale opinia w tej części nie odnosi
się do odmiennych twierdzeń biegłych, zawartych w opinii wydanej dla potrzeb
postępowania zakończonego wydaniem wyroku w dniu 6 września 1994 r. Nie
wyjaśnienie tej okoliczność wymaga stosownego uzupełnienia postępowania sądowego,
skoro wefług daty wniosku (3 listopad 1994 r.) nie jest wykluczone przyznanie prawa do
renty inwalidzkiej wypadkowej już od dnia 7 września 1994 r. (art. 99 ustawy z dnia 14
grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin - Dz. U. Nr 40,
poz. 267 ze zm.).
Pozbawienie wnioskodawcy należnych według prawa świadczeń z ubezpieczenia
społecznego na skutek rażącego naruszenia prawa, narusza równocześnie interes
Rzeczypospolitej Polskiej, co uzasadnia uwzględnienie rewizji nadzwyczajnej mimo
upływu terminu określonego w art. 421 § 2 KPC.
Z tych względów orzeczono jak w sentencji po myśli art. 422 § 2 KPC.

========================================