Wyrok z dnia 7 lutego 1997 r.
II UKN 83/96

W sprawie o wcześniejszą emeryturę dochodzoną na podstawie przepisów
rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 stycznia 1990 r. w
sprawie wcześniejszych emerytur dla pracowników zwalnianych z pracy z
przyczyn dotyczących zakładów pracy (Dz. U. Nr 4, poz. 27), niespełnienie wa-
runku rozwiązania umowy o pracę czyni zbędnym ustalenie czy został spełniony
warunek 40 letniego okresu zatrudnienia.

Przewodniczący SSN: Maria Tyszel, Sędziowie SN: Jerzy Kuźniar (spra-
wozdawca), Jadwiga Skibińska-Adamowicz.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 7 lutego 1997 r. sprawy z wniosku Józefa
K. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych-Oddziałowi w L. o wcześniejszą
emeryturę, na skutek kasacji wnioskodawcy od wyroku Sądu Apelacyjnego-Sądu Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych w Lublinie z dnia 28 sierpnia 1996 r. [...]

o d d a l i ł kasację.


U z a s a d n i e n i e

Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Lublinie wyrokiem z
dnia 27 marca 1996 r. oddalił odwołanie wnioskodawcy Józefa K. od decyzji Zakładu
Ubezpieczeń Społecznych-Oddziału w L. z dnia 20 czerwca 1995 r. odmawiającej
przyznania prawa do wcześniejszej emerytury w oparciu o przepisy rozporządzenia
Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 stycznia 1990 r. w sprawie wcześniejszych
emerytur dla pracowników zwalnianych z pracy z przyczyn dotyczących zakładów pracy
(Dz. U. Nr 4, poz. 27).
Warunkiem przyznania tego świadczenia jest udokumentowanie 40 lat
zatrudnienia w dacie rozwiązania stosunku pracy, jeżeli to rozwiązanie nastąpiło z
przyczyn leżących po stronie pracodawcy, a określonych w ustawie z dnia 28 grudnia
1989 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z
przyczyn dotyczących zakładu pracy oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. z 1990 r.
Nr 4, poz. 19 ze zm.). Wnioskodawca udokumentował jedynie 35 lat i 11 miesięcy
zatrudnienia, stąd brak podstaw do przyznania wcześniejszej emerytury.
W toku postępowania przed Sądem Wojewódzkim odwołujący się podnosił, iż w
latach 1982-1983 i 1986-1990 pozostawał bez pracy jako represjonowany za dzia-
łalność związkową, okresy te zatem podlegają zaliczeniu na podstawie "ustawy z dnia
24 maja 1989 r. o szczególnych uprawnieniach niektórych osób do ponownego
nawiązania stosunku pracy (Dz. U. Nr 32, poz. 172 ze zm.)". Sąd ten po ustaleniu, że
wnioskodawca w dalszym ciągu pozostaje w zatrudnieniu, uznał, iż skoro nie doszło do
rozwiązania stosunku pracy, nie ma podstaw do przyznania emerytury.
Sąd Apelacyjny-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Lublinie oddalił rewizję
wnioskodawcy stwierdzając, że "przyjmując nawet, iż rozwiązanie umowy z dniem 25
lutego 1986 r. w Spółdzielczym Ośrodku Rozwoju Techniki nastąpiło na
skutek...przekonań politycznych (wnioskodawcy), to nie jest to przyczyna leżąca po
stronie zakładu pracy".
Sąd stwierdził nadto, że spór w rozpoznawanej sprawie sprowadza się do
zaliczenia do okresu zatrudnienia pracy od 25 lutego 1986 r. do 31 stycznia 1990 r.,
bowiem okres pobytu w zakładzie karnym od 17 marca 1982 r. do 10 lipca 1983 r.
został już zaliczony.
Ustawa z dnia 24 maja 1989 r., na którą powoływał się wnioskodawca dotyczyła
tylko tych pracowników, którzy zgłosili zamiar podjęcia pracy "do dnia 31 października
1989 r.", tymczasem wniosek w tej sprawie, ubiegający się o świadczenie złożył w
grudniu 1989 r. lub w styczniu 1990 r. Te okoliczności nie pozwalają na zaliczenie
okresu pozostawania bez pracy od 1986 r. do 1990 r. do okresu zatrudnienia.
Powyższy wyrok zaskarżył kasacją wnioskodawca i zarzucając naruszenie prawa
materialnego, tj. art. 1 oraz art. 11 ust. 2 ustawy z dnia 24 maja 1989 r. o szczególnych
uprawnieniach niektórych osób do ponownego nawiązania stosunku pracy oraz § 1 ust.
1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 stycznia 1990 r., wniósł o
zmianę wyroku i przyznanie wnioskodawcy prawa do wcześniejszej emerytury (z
zaliczeniem okresu pozostawania bez pracy od 25 lutego 1986 r. do 31 stycznia 1990 r.
do stażu pracy).
Według kasacji pracownik, z którym stosunek pracy został rozwiązany w
jakikolwiek sposób w związku z przekonaniami politycznymi, mógł w terminie do dnia 30
czerwca 1990 r. zgłosić na piśmie gotowość ponownego podjęcia pracy w tym zakładzie
pracy i warunek ten został w sprawie spełniony, bowiem wnioskodawca został ponownie
zatrudniony w Ośrodku Rozwoju Techniki w L. z dniem 1 lutego 1990 r. W takiej sytuacji
okres pozostawania bez pracy wlicza się do stażu pracy, od którego zależą uprawnienia
z ubezpieczenia społecznego, dlatego też w dacie rozwiązania stosunku pracy przez
WSK "PZL-Ś." SA (z przyczyn dotyczących pracodawcy), to jest w dniu 30 czerwca
1995 r. wnioskodawca legitymował się ponad 40 letnim stażem pracy, co w pełni
uzasadnia kasację.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Stosownie do art. 11 ust. 3 ustawy z dnia 1 marca 1996 r. o zmianie Kodeksu
postępowania cywilnego... (Dz. U. Nr 43, poz. 189) od orzeczenia Sądu drugiej instancji
oddalającego po dniu wejścia w życie niniejszej ustawy (to jest po 1 lipca 1996 r. - art.
14 ustawy) rewizję lub orzekającego co do istoty sprawy przysługuje kasacja, z
wyłączeniem spraw, w których według tej ustawy kasacja nie przysługuje.
Wobec daty i charakteru wyroku Sądu Apelacyjnego (sądu drugiej instancji)
przysługuje od niego kasacja. Jest ona także przedmiotowo dopuszczalna (art. 393
KPC), spór dotyczy bowiem ustalenia prawa do wcześniejszej emerytury.
Warunki przyznania tego świadczenia określa § 1 ust. 1 rozporządzenia Ministra
Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 stycznia 1990 r. Według tego przepisu pracownicy, z
którymi rozwiązanie stosunku pracy nastąpiło w okolicznościach określonych w art. 1
ust. 1 i 2 i art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r., mogą przejść na wcześniejszą
emeryturę bez względu na wiek, jeżeli osiągnęli do dnia rozwiązania stosunku pracy
okres zatrudnienia wynoszący co najmniej 40 lat dla mężczyzny.
W rozpoznawanej sprawie nie wystąpiła pierwsza z przesłanek, to jest nie doszło
do rozwiązania stosunku pracy. Jak trafnie przyjął Sąd Wojewódzki rozpoznając
odwołanie wnioskodawcy od decyzji organu rentowego, na podstawie informacji
odwołującego się, jego pracodawca WSK Ś. "anulował wniosek o wcześniejszą
emeryturę" i cofnął wypowiedzenie, a Józef K. w chwili rozpoznawania sprawy w
dalszym ciągu pracował.
Niespełnienie warunku rozwiązania umowy o pracę czyni zbędnym ustalanie, czy
został spełniony warunek 40 letniego zatrudnienia. W takim stanie sprawy nie można
podzielić zarzutu naruszenia prawa materialnego podniesionego w kasacji. Wyrok Sądu
Apelacyjnego bowiem, mimo błędnego uzasadnienia, odpowiada prawu (to jest § 1 ust.
1 rozporządzenia MPiPS z dnia 26 stycznia 1990 r.). Kierując się tymi względami i na
podstawie art. 39312 KPC orzeczono jak w sentencji. [...]

========================================