Wyrok z dnia 11 grudnia 2001 r.
II UKN 657/00

Nieważność postępowania zachodzi także wówczas, gdy sąd przed wy-
daniem wyroku nie został powiadomiony o śmierci strony (art. 379 pkt 2 KPC).
Na podstawie art. 96 KPC wszystkie działania podjęte przez pełnomocnika po
śmierci mandanta są bezprawne, z wyjątkiem czynności zmierzających do za-
wieszenia postępowania.


Przewodniczący SSN Teresa Romer, Sędziowie SN: Beata Gudowska, Maria
Tyszel (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 11 grudnia 2001 r. sprawy z powódz-
twa Bogdana P. przeciwko K. Holdingowi Węglowemu S.A. Kopalni Węgla Kamien-
nego ,,W." w K. o odszkodowanie i rentę wyrównawczą, na skutek kasacji strony po-
zwanej od wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 25 lutego 2000 r. [...]


u c h y l i ł zaskarżony wyrok i sprawę przekazał do ponownego rozpoznania
Sądowi Apelacyjnemu-Sądowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach przy
uwzględnieniu kosztów postępowania kasacyjnego.

U z a s a d n i e n i e


Sąd Apelacyjny-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach wyro-
kiem z dnia 25 lutego 2000 r. [...] oddalił apelację K. Holdingu Węglowego S.A. Ko-
palni Węgla Kamiennego ,,W." w K. od wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach z dnia 16 lipca 1999 r. [...], w sprawie z po-
wództwa Bogdana P. o jednorazowe odszkodowanie oraz rentę wyrównawczą z ty-
tułu wypadku przy pracy, jakiemu uległ w dniu 16 listopada 1984 r. jako pracownik
strony pozwanej. Sąd pierwszej instancji prawomocnym wyrokiem częściowym z dnia
9 lutego 1996 r. zasądził od strony pozwanej na rzecz powoda kwotę 10.297 zł tytu-
łem odszkodowania przysługującego na podstawie przepisów ustawy z dnia 12
czerwca 1975 r. o świadczeniach przysługujących z tytułu wypadków przy pracy i
chorób zawodowych (jednolity tekst: Dz.U. z 1983 r. Nr 30, poz. 144 ze zm.), a na-
stępnie wyrokiem - zaskarżonym apelacją - zasądził od pozwanej na rzecz powoda
kwotę 20.271,36 zł tytułem skapitalizowanej renty za okres od 12 stycznia 1990 r. do
31 maja 1995 r. oraz rentę wyrównawczą za okres od 1 czerwca 1995 r. w kwotach
określonych w pkt 1 sentencji. Sąd Apelacyjny uznał za prawidłowe zarówno ustale-
nia faktyczne i podstawę prawną, jak i zaakceptował pogląd, że uwzględnienie
(podniesionego przez stronę pozwaną) zarzutu przedawnienia naruszałoby zasady
współżycia społecznego.

W kasacji strona pozwana zaskarżonemu wyrokowi zarzuciła naruszenie
prawa materialnego przez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, ,,a w
szczególności art. 361, 435 § 1 i art. 442 w związku z art. 5 KC" oraz naruszenie
przepisów postępowania, ,,a zwłaszcza art. 174 § 1 pkt 1 w związku z art. 391 i art.
96 KPC" i wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości i oddalenie powództwa,
ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Są-
dowi Apelacyjnemu w Katowicach lub Sądowi pierwszej instancji - przy uwzględnie-
niu kosztów postępowania kasacyjnego.


Sąd Najwyższy wziął pod uwagę, co następuje:


Kasacja jest środkiem zaskarżenia o charakterze ściśle prawnym i zgodnie z
art. 39311 KPC Sąd Najwyższy rozpoznaje sprawę w granicach zakreślonych wska-
zanymi w niej podstawami i wnioskami, jednakże nieważność postępowania bierze
pod rozwagę z urzędu. Jest poza sporem, że powód zmarł w dniu 20 października
1999 r., a więc przed wydaniem zaskarżonego wyroku. Pełnomocnik powoda nie po-
wiadomił Sądu Apelacyjnego o jego śmierci i występował w sprawie, mimo że sto-
sownie do art. 96 KPC jego pełnomocnictwo wygasło; był umocowany jedynie do po-
dejmowania czynności procesowych zmierzających do zawieszenia postępowania.
Bezprawne działanie pełnomocnika nie zmienia jednak faktu, że w świetle art. 379
pkt 2 KPC postępowanie apelacyjne i zaskarżony wyrok są dotknięte nieważnością,
a skoro wyrok z tej przyczyny podlega uchyleniu - bezprzedmiotowe było rozpozna-
wanie usprawiedliwienia pozostałych podstaw kasacyjnych.

Mając na uwadze, na podstawie powołanych przepisów oraz art. 39313 § 1 w
związku z art. 39319 KPC Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji wyroku.
========================================