Wyrok z dnia 3 kwietnia 1998 r.
II UKN 600/97

Przepis art. 189 KPC dopuszczający żądanie ustalenia przez sąd istnienia
lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, o ile wnoszący pozew wykaże
interes prawny, nie dotyczy ustalenia okoliczności faktycznych sprawy.


Przewodniczący SSN: Teresa Romer, Sędziowie SN Roman Kuczyński, Jerzy
Kuźniar (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 3 kwietnia 1998 r. sprawy z powódz-
twa Stanisława G. przeciwko Kopalni Węgla Kamiennego ,,Ż." w Ż. o sprostowanie
protokołu powypadkowego, na skutek kasacji powoda od wyroku Sądu Wojewódz-
kiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach-Ośrodka Zamiejscowe-
go w Rybniku z dnia 11 września 1997 r. [...]


o d d a l i ł kasację.

U z a s a d n i e n i e


Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Rybniku wyrokiem z dnia 21 maja 1997 r. oddalił
powództwo Stanisława G. przeciwko Kopalni Węgla Kamiennego ,,Ż." w Ż. o spros-
towanie protokołu powypadkowego stwierdzając, że powód nie wykazał interesu
prawnego usprawiedliwiającego żądanie uzupełnienia protokołu powypadkowego.
Protokół ten sporządzony został przez pozwaną Kopalnię w oparciu o wyrok Sądu
Rejonowego w Rybniku z dnia 16 listopada 1995 r. [...], w którym ustalono, że zda-
rzenie jakiemu uległ powód w kwietniu 1981 r. było wypadkiem przy pracy. W proto-
kole powołano się również na opinię Akademii Górniczo-Hutniczej w K. z dnia 17
października 1995 r. Nadto - w ocenie Sądu - przy rozstrzyganiu jakiejkolwiek kwestii
związanej z tym wypadkiem, wystarczające i miarodajne są ustalenia zawarte w ak-
tach poprzednio rozpoznawanej sprawy [...].

Powyższe ustalenia zaaprobował Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w Katowicach-Ośrodek Zamiejscowy w Rybniku, który wyrokiem z dnia
11 września 1997 r. oddalił apelację powoda. W ocenie Sądu, powód nie wykazał
interesu prawnego w dochodzeniu uzupełnienia i zmiany protokołu powypadkowego
nie zachodzi bowiem, obiektywna niepewność stanu prawnego lub prawa w kontek-
ście ustaleń poczynionych przez Sąd Rejonowy w sprawie o uznanie zdarzenia z
kwietnia 1981 r. za wypadek przy pracy.

Powyższy wyrok, a także poprzedzający go wyrok Sądu Rejonowego zaskar-
żył kasacją powód i zarzucając naruszenie prawa materialnego - ,,art. 353 KC w
związku z § 9, 10 i 12 rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie ustalenia okolicz-
ności i przyczyn wypadków przy pracy", wniósł o ich uchylenie i przekazanie sprawy
Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania. W uzasadnieniu kasacji
stwierdził on, że sporządzony przez pracodawcę protokół nie zawiera żadnych usta-
leń co do okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy, a samo powołanie się w nim
na opinię AGH w K. z dnia 17 października 1995 r. nie jest wystarczające.


Sąd Najwyższy zważył, co następuje:


Zawarty w kasacji zarzut naruszenia prawa materialnego przez ,,błędną wyk-
ładnię i niezastosowanie" art. 353 KC w związku z § 9, 10 i 12 rozporządzenia Rady
Ministrów z dnia 21 kwietnia 1992 r. w sprawie ustalenia okoliczności i przyczyn wy-
padków przy pracy (Dz. U. Nr 37, poz. 160) nie może być uznany za adekwatny w
okolicznościach sprawy, skoro jej przedmiotem nie było ustalenie, czy sporządzony
przez pracodawcę protokół powypadkowy zawiera konieczne dane dotyczące
zwłaszcza okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy, ale badanie czy powód wy-
kazał po swojej stronie istnienie interesu prawnego w wytoczeniu powództwa. Proto-
kół [...] sporządzony został w wykonaniu i na podstawie wyroku Sądu Rejonowego-
Sądu Pracy w Rybniku z dnia 16 listopada 1995 r. [...]. W wyroku tym ustalono, że
,,zdarzenie w wyniku którego powód Stanisław G. w kwietniu 1981 r... doznał stłu-
czenia w okolicy kręgosłupa, stanowi wypadek przy pracy w warunkach nie pozba-
wiających powoda prawa do świadczeń powypadkowych". Tak też stwierdzono w
protokole (pkt 5-8), a w miejsce ustalenia okoliczności wypadku powołano się na
szczegółową opinię wydaną dla potrzeb sprawy [...] przez Akademię Górniczo-Hut-
niczą w K. z dnia 17 października 1995 r. Tak sporządzony protokół nie narusza
przepisów § 9-12 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 kwietnia 1992 r., co traf-
nie przyjęły Sądy Rejonowy i Wojewódzki, przy czym oddalenie powództwa i apelacji
nastąpiło ze względu na niewykazanie przez powoda interesu prawnego, o którym
stanowi art. 189 KPC. Wskazany przepis dopuszcza żądanie ustalenia przez sąd
istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, jedynie przy wykazaniu przez
wnoszącego pozew w takiej sprawie interesu prawnego. Przepis ten nie obejmuje
więc ustalania okoliczności faktycznych, te bowiem są jedynie przesłanką dla
stwierdzenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa. Po-
przestając na tych ogólnych uwagach dotyczących przepisu art. 189 KPC, wobec
zakreślonych podstaw kasacji, należy stwierdzić, że zaskarżony wyrok Sądu drugiej
instancji odpowiada prawu

Powtórzyć należy, że przedmiotem sprawy nie była ocena prawidłowości spo-
rządzonego przez pracodawcę protokołu powypadkowego, ale stwierdzenie, że brak
jest interesu prawnego powoda w dochodzeniu uzupełnienia protokołu, bowiem nie
jest wątpliwe, wobec powołanego wyroku Sądu Rejonowego, że zdarzenie z kwietnia
1981 r. było wypadkiem przy pracy, a jednocześnie nie zachodzą okoliczności, które
mogłyby mieć wpływ na prawo powoda do świadczeń, o ile w wyniku wypadku doszło
do uszczerbku na zdrowiu w rozumieniu art. 9 ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o
świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (jednolity tekst:
Dz. U. z 1983 r. Nr 30, poz. 144 ze zm.).

Z tych więc względów należało oddalić kasację jako nie mającą usprawiedli-
wionych podstaw w oparciu o art. 39312 KPC.
========================================