Wyrok z dnia 14 kwietnia 1999 r.
II UKN 564/98


Odwołanie uchwałą zgromadzenia wspólników dwóch członków trzyoso-
bowego zarządu z zamiarem późniejszego uzupełnienia zarządu do pełnego
składu nie oznacza zmniejszenia zatrudnienia w spółce w związku ze zmianami
organizacyjnymi w rozumieniu art. 1 ust. 1 i 2 oraz art. 10 ust. 1 ustawy z dnia
28 grudnia 1989 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami
stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy oraz o zmianie niektó-
rych ustaw (Dz.U. z 1990 r. Nr 4, poz. 19 ze zm.).


Przewodniczący: SSN Teresa Romer, Sędziowie SN: Jerzy Kuźniar, Andrzej
Wróbel (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 14 kwietnia 1999 r. sprawy z wniosku
Józefa U. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych-Oddziałowi w G. o wcześ-
niejszą emeryturę, na skutek kasacji wnioskodawcy od wyroku Sądu Apelacyjnego w
Gdańsku z dnia 9 lipca 1998 r. [...]

o d d a l i ł kasację.

U z a s a d n i e n i e

Sąd Wojewódzki w Gdańsku-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z siedzi-
bą w Gdyni wyrokiem z dnia 10 marca 1998 r. [...] oddalił odwołanie Józefa U. od
decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych-Oddziału w Gdańsku odmawiającej przyz-
nania wnioskodawcy prawa do wcześniejszej emerytury. W ocenie Sądu nie budzi
wątpliwości posiadanie przez wnioskodawcę stażu pracy wymaganego przepisami
ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania stosun-
ków pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy oraz o zmianie niektórych ustaw
(Dz.U. z 1990 r. Nr 4, poz. 19 ze zm.), sporny jest natomiast sposób rozwiązania sto-
sunku pracy z wnioskodawcą. Sąd ustalił, że wnioskodawca, zatrudniony na
stanowisku Dyrektora Generalnego w Spółce ,,T." z siedzibą w G., był członkiem za-
rządu i udziałowcem Spółki. W dniu 1 września 1995 r. w rejestrze handlowym doko-
nano wpisu polegającego na ustanowieniu Marka B. dyrektorem generalnym Spółki,
która działa nadal w niezmienionym składzie, a dokonana zmiana miała charakter
personalny, a nie organizacyjny. W związku z tym, że stosunek pracy wnioskodawcy
nie został rozwiązany w okolicznościach określonych w art. 1 ust. 1 i 2 oraz art. 10
ust. 1 ustawy, Sąd oddalił odwołanie wnioskodawcy.
Sąd Apelacyjny w Gdańsku wyrokiem z dnia 9 lipca 1998 r. [...] oddalił apela-
cję wnioskodawcy od powyższego wyroku Sądu Wojewódzkiego. W ocenie Sądu
zasadnie ustalił Sąd pierwszej instancji, że wnioskodawca nie spełnia warunków do
przyznania mu prawa do wcześniejszej emerytury na podstawie przepisów rozporzą-
dzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 stycznia 1990 r. w sprawie wcześ-
niejszych emerytur dla pracowników zwalnianych z pracy z przyczyn dotyczących
zakładów pracy (Dz.U. Nr 4, poz. 27). Z przepisów tych wynika, że tylko przyczyny
ekonomiczne i organizacyjne mogą stanowić przyczynę rozwiązania umowy o pracę.
W przypadku wnioskodawcy takiego powodu rozwiązania stosunku pracy dopatrzyć
się nie można, bowiem powodem rozwiązania umowy o pracę były zmiany personal-
ne na stanowisku dyrektora generalnego, zaś stanowisko to nie uległo likwidacji po
odwołaniu wnioskodawcy, nie została ogłoszona likwidacja ani upadłość Spółki,
która, wbrew twierdzeniom wnioskodawcy, nie została wykreślona z rejestru handlo-
wego.
Wnioskodawca zaskarżył powyższy wyrok kasacją, w której zarzucił narusze-
nie prawa materialnego przez błędną wykładnię art. 1 ust. 1 i 2 oraz art. 10 ust. 1
ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania stosunków pracy z przyczyn doty-
czących zakładu pracy i naruszenie przepisów postępowania mających istotny wpływ
na wynik sprawy, w szczególności art. 242 i 274 § 1 Kodeksu postępowania
cywilnego. Wskazując na powyższe podstawy kasacyjne wniósł o uchylenie w całości
zaskarżonego wyroku Sądu Apelacyjnego i wyroku Sądu pierwszej instancji i przeka-
zanie sprawy do ponownego rozpoznania. Zdaniem skarżącego przyczyną zwolnie-
nia go ze stanowiska dyrektora generalnego była ,,bardzo zła kondycja finansowa
spółki", co mógłby potwierdzić świadek M.B. pełniący obecnie funkcję dyrektora ge-
neralnego i posiadający 100% kapitału zakładowego Spółki. Okoliczność ta nie mog-
ła być potwierdzona przez organ podatkowy, zaś Sąd bezpodstawnie odstąpił od
przeprowadzenia dowodu z zeznań świadka M.B. i dowodu ze świadectwa pracy z
dnia 17 stycznia 1996 r. Błędne jest twierdzenie Sądu, że do chwili obecnej zarząd
jest trzyosobowy, a brak ,,formalnego wykreślenia zarządu z rejestru nie może prze-
sądzić o braku przesłanek z art. 1", bowiem decydujące znaczenie ma fakt podjęcia
uchwały przez udziałowców o zmianach w składzie zarządu i ich przyczynach. Po-
nadto brak ogłoszenia o likwidacji i upadłości spółki nie może przesądzać o utracie
uprawnień przez wnioskodawcę, bowiem z przepisów ustawy i rozporządzenia wy-
nika jednoznacznie, że przesłanki ekonomiczne stanowią samodzielną podstawę do
przyznania uprawnień.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Skarga kasacyjna nie ma usprawiedliwionych podstaw.
Zgodnie z przepisem § 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z
dnia 26 stycznia 1990 r. w sprawie wcześniejszych emerytur dla pracowników zwal-
nianych z pracy z przyczyn dotyczących zakładów pracy (Dz.U. Nr 4, poz. 27) pra-
cownicy, z którymi rozwiązanie stosunku pracy nastąpiło w okolicznościach okreś-
lonych w art. 1 ust. 1 i 2 oraz art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. o szcze-
gólnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn doty-
czących zakładu pracy... mogą przejść na wcześniejszą emeryturę bez względu na
wiek, jeżeli osiągnęli do dnia rozwiązania stosunku pracy okres zatrudnienia wyno-
szący łącznie z okresami równorzędnym i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia co
najmniej 30 lat dla kobiet i 40 lat dla mężczyzn. Z powyższego przepisu wynika w
sposób nie budzący wątpliwości, że przyznanie tego świadczenia dla mężczyzny jest
uzależnione od spełnienia dwóch przesłanek: 1. rozwiązania stosunku pracy w oko-
licznościach określonych w art. 1 ust. 1 i 2 i art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 28 grudnia
1989 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z
przyczyn dotyczących zakładu pracy, 2. osiągnięcia do dnia rozwiązania stosunku
pracy okresu zatrudnienia wraz z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi co najmniej
40 lat.
W rozpoznawanej sprawie jest niesporne, że wnioskodawca ma wymagany
przez przepisy powyższego rozporządzenia okres zatrudnienia; sporne jest nato-
miast, czy rozwiązano z nim stosunek pracy z przyczyn, o których mowa w art. 1 ust.
1 i 2 i art. 10 ustawy.
Nie jest trafny zarzut skargi kasacyjnej, że Sąd drugiej instancji zaskarżonym
wyrokiem naruszył przepisy art. 242 i 274 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego po-
przez zaniechanie przymusowego sprowadzenia świadka M.B. W rozpoznawanej
sprawie jest bowiem bezsporne, że skarżący w postępowaniu apelacyjnym nie do-
magał się przeprowadzenia dowodu z zeznań świadka M.B., a Sąd Apelacyjny nie
zarządził z urzędu przeprowadzenia dowodu z zeznań tego świadka. W tej sytuacji
chybiony i niezrozumiały jest zarzut skierowany pod adresem Sądu Apelacyjnego, że
zaniechał oznaczenia terminu przeprowadzenia tego dowodu (art. 242 KPC) i nie
zarządził przymusowego sprowadzenia świadka (art. 274 § 1 KPC).
Nie jest trafny zarzut naruszenia zaskarżonym wyrokiem przepisu art. 1 ust. 1 i
2 oraz art. 10 ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. o szczególnych zasadach rozwiązy-
wania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy. W
rozpoznawanej sprawie jest sporne, czy rozwiązanie stosunku pracy z wnioskodawcą
oznaczało zmniejszenie zatrudnienia w Spółce z przyczyn ekonomicznych lub w
związku ze zmianami organizacyjnymi w rozumieniu powołanych wyżej przepisów.
Sąd drugiej instancji prawidłowo przyjął, że powodem rozwiązania stosunku pracy z
wnioskodawcą nie były przyczyny ekonomiczne i organizacyjne, lecz przyczyny o
charakterze personalnym. Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika
bowiem jednoznacznie, że zatrudniająca wnioskodawcę ,,T." Spółka z o.o., wbrew
twierdzeniom skarżącego, istniała nadal po rozwiązaniu stosunku pracy z wniosko-
dawcą i do dnia orzekania w sprawie przez Sąd drugiej instancji nie została wykreś-
lona z rejestru handlowego oraz że zarząd Spółki pozostawał zarządem trzyosobo-
wym, zaś dokonana w dniu 1 września 1995 r. zmiana polega na dokonaniu wpisu o
ustanowieniu M.B. nowym dyrektorem generalnym Spółki. Uchwała zgromadzenia
wspólników Spółki z dnia 25 lutego 1999 r., na którą powołuje się skarżący, stanowi
wprawdzie o odwołaniu dwóch członków zarządu Spółki, jednakże zawiera postano-
wienie, że ,,do czasu uzupełnienia składu Zarządu, upoważnia Dyrektora Jerzego U.
do reprezentowania Spółki i podejmowania wszystkich decyzji jednoosobowo." Z tre-
ści tej uchwały wynika zatem jednoznacznie, że zamiarem wspólników nie było zas-
tąpienie trzyosobowego zarządu Spółki zarządem jednoosobowym, lecz jedynie od-
wołanie dwóch dotychczasowych członków z istniejącego trzyosobowego zarządu i
późniejsze jego uzupełnienie o dwóch nowych członków. W związku z tym brak jest
podstaw do przyjęcia, że odwołanie wnioskodawcy ze stanowiska Dyrektora Gene-
ralnego Spółki nastąpiło z przyczyn leżących po stronie zakładu pracy, bowiem od-
wołanie uchwałą zgromadzenia wspólników dwóch członków trzyosobowego zarzą-
du, z zamiarem późniejszego uzupełnienia zarządu do pełnego składu, nie oznacza
zmniejszenia zatrudnienia w Spółce w związku ze zmianami organizacyjnymi.
Biorąc powyższe pod rozwagę Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji.
========================================