Wyrok z dnia 23 marca 1999 r.
II UKN 537/98

Nie jest sprzeczna z zasadami doświadczenia życiowego (art. 233 § 1
KPC) ocena, że kobieta wychowująca dzieci i prowadząca dom, która na przes-
trzeni kilkunastu lat urodziła pięcioro dzieci, nie mogła w tym samym czasie
pracować stale i nieprzerwanie w miejscu pracy oddalonym o kilka kilometrów.


Przewodniczący: SSN Maria Mańkowska, Sędziowie SN: Andrzej Kijowski
(sprawozdawca), Barbara Wagner.


Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 23 marca 1999 r. sprawy z wniosku
Anieli K. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych-Oddziałowi w W. o eme-
ryturę, na skutek kasacji wnioskodawczyni od wyroku Sądu Apelacyjnego we Wroc-
ławiu z dnia 8 kwietnia 1998 r. [...]

o d d a l i ł kasację.

U z a s a d n i e n i e


Wyrokiem z dnia 8 kwietnia 1998 r. Sąd Apelacyjny-Sąd Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych we Wrocławiu oddalił apelację Anieli K. od wyroku Sądu Wojewódzkie-
go-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych we Wrocławiu z dnia 30 grudnia 1997 r.,
którym oddalono jej odwołanie od decyzji Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecz-
nych w W. z dnia 19 grudnia 1994 r., odmawiającej przyznania emerytury z braku
wymaganego 20-letniego okresu zatrudnienia. Sąd drugiej instancji uznał za trafne
ustalenia Sądu Wojewódzkiego, iż w oparciu o zeznania świadków R., P. i K. nie jest
możliwym uznanie, że wnioskodawczyni od 1951 r. do 1972 r. pracowała w zlewni
mleka i w gospodarstwie rolnym.

Kasacja wnioskodawczyni od wyroku Sądu Apelacyjnego zarzuca naruszenie
prawa materialnego - art. 4 ust. 2 ustawy o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach
ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. Nr 104, poz. 450 ze
zm.) oraz naruszenie art. 232 i 328 § 2 KPC.


Sąd Najwyższy rozważył, co następuje:


Kasacja jest oczywiście bezzasadna. Organ rentowy decyzją z dnia 28 listo-
pada 1991 r. odmówił wnioskodawczyni przyznania emerytury z braku wymaganego
20-letniego okresu zatrudnienia. Nie uwzględniono okresów pracy w gospodarstwie
rolnym matki wnioskodawczyni od 19 kwietnia 1951 r. do 31 lipca 1969 r. oraz od 1
listopada 1969 r. do 30 października 1972 r. oraz okresu pracy w zlewni mleka od 19
kwietnia 1951 r. do 30 października 1961 r. Odwołanie wnioskodawczyni od tej de-
cyzji oddalił Sąd Wojewódzki we Wrocławiu wyrokiem z dnia 9 marca 1993 r., a rewi-
zję od tego wyroku oddalił wyrokiem z dnia 14 października 1993 r. Sąd Apelacyjny
we Wrocławiu.

Zaskarżona w przedmiotowej sprawie decyzja organu rentowego z dnia 19
grudnia 1994 r. wydana została wobec zgłoszenia na sporne okresy nowych dowo-
dów w postaci zeznań świadków Józefa K., Katarzyny P. i Anny R. Świadkowie ci
zostali przesłuchani przez Sąd pierwszej instancji, który nie znalazł podstaw do
uznania tych zeznań za niewiarygodne dla potwierdzenia pracy wnioskodawczyni w
zlewni mleka i w gospodarstwie rolnym matki. Prawidłowość oceny tych zeznań
skontrolował Sąd Apelacyjny i podzielił stanowisko Sądu pierwszej instancji. Sąd ten
wskazał, że świadkowie P. i R. potwierdzały pracę wnioskodawczyni w zlewni mleka
do 1951 r., w którym to roku wyszła ona za mąż i który to okres był już uznany przez
organ rentowy. Natomiast zeznania tych świadków, jak i świadka K. nie pozwoliły na
przyjęcie, że wnioskodawczyni pracowała w zlewni po zamążpójściu, czyli po 19
kwietnia 1951 r. Ten ostatni świadek zakończył zresztą pracę w zlewni w 1953 r. Sąd
Apelacyjny zwrócił uwagę, że wnioskodawczyni po wyjściu za mąż zamieszkała z
mężem w oddalonej o kilka kilometrów O., tam prowadziła dom, a poczynając od
1953 r. urodziła kolejno kilkoro dzieci. Zdaniem Sądu wnioskodawczyni, będąc obar-
czona rodziną nie mogła też pracować w gospodarstwie rolnym w wymiarze nie niż-
szym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy, co zeznania świadków na okolicz-
ność tej pracy czyni niewiarygodnymi.

Sąd Najwyższy podziela stanowisko Sądu drugiej instancji, ponieważ jest ono
wbrew zarzutom kasacji, przekonująco uzasadnione i uwzględnia zasady doświad-
czenia życiowego, w świetle których nie jest wiarygodne, aby kobieta, która była pię-
ciokrotnie w ciąży mogła w ciągu kilkunastu lat stale i nieprzerwanie pracować w
miejscu pracy oddalonym o kilka kilometrów i jednocześnie prowadzić dom i wycho-
wywać dzieci. Nie jest też trafny zarzut naruszenia prawa materialnego, gdyż doli-
czenie do uznanego okresu zatrudnienia (w wymiarze składkowym nieco ponad 9 lat)
okresów nieskładkowych wychowywania dzieci, ale w wymiarze nie przekraczającym
1/3 okresów składkowych czyli około 3 lat, nie spowoduje spełnienia przez wniosko-
dawczynię kryterium 20 lat okresów zatrudnienia.

Sąd Najwyższy nie znalazł przeto usprawiedliwionych podstaw do uwzględ-
nienia kasacji i w oparciu o art. 39312 KPC orzekł jak w sentencji wyroku.
========================================