Wyrok z dnia 18 lutego 1998 r.
II UKN 521/97


Nowicjusz zakonny ma prawo do świadczeń z ubezpieczenia społeczne-
go na zasadach przysługujących uczącej się młodzieży (art. 2 ustawy z dnia 17
maja 1989 r. o ubezpieczeniu społecznym duchownych, Dz.U. Nr 29, poz. 156 ze
zm.).


Przewodniczący SSN: Maria Mańkowska (sprawozdawca), Sędziowie SN:
Jerzy Kuźniar, Stefania Szymańska.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 18 lutego 1998 r. sprawy z wniosku
Krzysztofa R. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych-Oddziałowi w C. o
prawo do renty rodzinnej, na skutek kasacji organu rentowego od wyroku Sądu
Apelacyjnego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach z dnia 22
kwietnia 1997 r. [...]


o d d a l i ł kasację.

U z a s a d n i e n i e


Sąd Apelacyjny-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach wyro-
kiem z dnia 22 kwietnia 1997 r. oddalił apelację Zakładu Ubezpieczeń Społecznych-
Oddziału w C. od wyroku Sądu Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecz-
nych w Częstochowie z dnia 29 listopada 1996 r., którym przyznano wnioskodawcy
Krzysztofowi R. prawo do renty rodzinnej na okres od 1 września 1995 r. do 24
sierpnia 1996 r.

Sąd Wojewódzki ustalił, że wnioskodawca odbył nowicjat w okresie od 26
sierpnia 1995 r. do 24 sierpnia 1996 r., to jest przed ukończeniem 25 roku życia.
Zgodnie z art. 2 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o ubezpieczeniu społecznym
duchownych nie podlegał ubezpieczeniu społecznemu duchownych, jako członek
Zakonu Franciszkanów, bowiem w okresie nowicjatu był uprawniony do świadczeń z
ubezpieczenia społecznego na zasadach przysługujących młodzieży uczącej się, w
tym między innymi, do renty rodzinnej uregulowanej przepisami art. 37-39 ustawy z
dnia 14 grudnia 1982 r. o z.e.p.

Sąd Apelacyjny podzielił stanowisko Sądu I instancji, stwierdzając dodatkowo,
że nie ma znaczenia, czy nowicjat jest szkołą, gdyż ustawa z dnia 17 maja 1989 r.
zrównała prawa nowicjuszy do korzystania ze świadczeń z ubezpieczenia społecz-
nego z prawami młodzieży uczącej się w szkołach.

Kasację od wyroku Sądu drugiej instancji wniósł Zakład Ubezpieczeń Spo-
łecznych, zarzucając naruszenie prawa materialnego poprzez błędną wykładnię i
niewłaściwe zastosowanie art. 2 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o ubezpieczeniu
społecznym duchownych oraz art. 39 ustawy z dnia 19 grudnia 1982 r. o z.e.p.
Skarżący wniósł o zmianę wyroków Sądów obu instancji i oddalenie odwołania od
decyzji organu rentowego z dnia 18 września 1995 r.


Sąd Najwyższy zważył, co następuje:


Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie są uprawnienia wnioskodawcy
Krzysztofa R., urodzonego 2 września 1976 r., do renty rodzinnej po zmarłym ojcu,
za okres odbywania nowicjatu w Zakonie Franciszkanów w okresie od 26 sierpnia
1995 r. do 24 sierpnia 1996 r., a więc przed ukończeniem przez wnioskodawcę 25
roku życia. Wykładnia art. 39 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopa-
trzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U. Nr 40, poz. 267 ze zm.) w
związku z art. 2 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o ubezpieczeniu społecznym du-
chownych (Dz. U. Nr 29, poz. 156 ze zm.) wskazuje na bezzasadność kasacji.

Stosownie do art. 39 ust. 1 pkt 2 ustawy o z.e.p. prawo do renty rodzinnej
mają dzieci do ukończenia nauki w szkole, jeżeli przekroczyły 16 lat życia, nie dłużej
jednak niż do osiągnięcia 25 lat życia. Natomiast przepisy art. 2 ustawy z dnia 17
maja 1989 r. o ubezpieczeniu społecznym duchownych zrównały prawa nowicjuszy
do korzystania ze świadczeń z ubezpieczenia społecznego z prawami młodzieży
uczącej się w szkołach, stanowiąc, że obowiązkowi ubezpieczenia nie podlegają,
między innymi, nowicjusze (ust. 1), ponieważ osoby wymienione w ust. 1 korzystają
ze świadczeń z ubezpieczenia społecznego na zasadach przysługujących młodzieży
uczącej się. W razie braku prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego,
osobom tym przysługują świadczenia lecznicze na zasadach ustalonych dla pracow-
ników (ust. 2). Osoby określone w ust. 1, które ze względu na wiek nie mogą korzys-
tać ze świadczeń przysługujących młodzieży uczącej się, podlegają przepisom
ustawy (ust. 3).

Powołany wyżej przepis wyraźnie stanowi, że osoba odbywająca nowicjat za-
konny przed ukończeniem 25 roku życia może korzystać z prawa do świadczeń z
ubezpieczenia społecznego, a więc także z renty rodzinnej, na zasadach przysługu-
jących młodzieży uczącej się, zatem Sądy obu instancji zasadnie przyjęły, że wnios-
kodawca spełnił, w okresie objętym odwołaniem, warunek wskazany w art. 39 ust. 1
pkt 2 ustawy o z.e.p., uprawniający go do renty rodzinnej po zmarłym ojcu.

Z tych wszystkich względów Sąd Najwyższy uznał, że kasacja organu rento-
wego jest niezasadna i podlega oddaleniu na podstawie art. 39312 KPC.
========================================