Wyrok z dnia 6 lutego 1998 r.
II UKN 499/97

Warunek powstania inwalidztwa w czasie zatrudnienia lub w ciągu 18
miesięcy od ustania zatrudnienia uważa się za spełniony, jeżeli inwalidztwo
powstało w czasie pobierania zasiłku dla bezrobotnych lub w ciągu 18 miesię-
cy po ustaniu prawa do tego zasiłku.

Przewodniczący SSN: Maria Tyszel, Sędziowie SN: Jerzy Kuźniar, Stefania
Szymańska (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy, z udziałem prokuratora Prokuratury Krajowej Iwony
Kaszczyszyn, po rozpoznaniu w dniu 6 lutego 1998 r. sprawy z wniosku Stanisława
Z. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych-Oddziałowi w C. o rentę inwalidz-
ką, na skutek kasacji Ministra Sprawiedliwości [...] od wyroku Sądu Wojewódzkiego-
Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie z dnia 10 maja 1996 r. [...]

u c h y l i ł zaskarżony wyrok i sprawę przekazał Sądowi Wojewódzkiemu-
Sądowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie do ponownego rozpoznania.

U z a s a d n i e n i e

Decyzją z dnia 26 stycznia 1996 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych-Oddział
w C. odmówił Stanisławowi Z. renty inwalidzkiej z tego powodu, że nie można było
ustalić daty powstania inwalidztwa. Obwodowa Komisja Lekarska do Spraw Inwa-
lidztwa i Zatrudnienia w D. w dniu 16 stycznia 1996 r. rozpoznając miażdżycę tętnic
kończyn dolnych zaliczyła wnioskodawcę do III grupy inwalidów i stwierdziła, że daty
powstania inwalidztwa nie można ustalić. Wnioskodawca po wyczerpaniu zasiłku dla
bezrobotnych z dniem 9 listopada 1993 r. nie podjął pracy, dlatego nie ustalono in-
walidztwa przed upływem 18 miesięcy od ustania zatrudnienia.
Sąd Wojewódzki rozpoznając sprawę na skutek odwołania wnioskodawcy do-
puścił dowód z opinii biegłych sądowych lekarzy na okoliczność daty powstania in-

- 2 -

walidztwa. Biegły specjalista w zakresie chirurgii i chorób naczyń dr P.P., po zbada-
niu wnioskodawcy w dniu 14 marca 1996 r. rozpoznał miażdżycową niedrożność
udowopodkolanową, prawostronną ze znacznym niedokrwieniem kończyny i stwier-
dził istnienie inwalidztwa III grupy z powodu ostrego niedokrwienia kończyny w maju
1995 r., natomiast specjalista z zakresu interny dr M.B. nie stwierdziła inwalidztwa z
powodu innych chorób. Na tej podstawie Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w Warszawie wyrokiem z 10 maja 1996 r. oddalił odwołanie wniosko-
dawcy.
Od wyroku tego wniósł kasację Minister Sprawiedliwości. Zarzucając rażące
naruszenie prawa materialnego, w szczególności art. 32 ustawy z dnia 14 grudnia
1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U. Nr 40, poz. 267
ze zm.) oraz art. 233 § 1 KPC, a nadto naruszenie interesu Rzeczypospolitej Polskiej
i powołując się na art. 12 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 1 marca 1996 r. o zmianie Kodeksu
postępowania cywilnego, rozporządzeń Prezydenta Rzeczypospolitej - Prawo upad-
łościowe i Prawo o postępowaniu układowym, Kodeksu postępowania administracyj-
nego, ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz niektórych innych
ustaw (Dz. U. Nr 43, poz. 189 ze zm.), Minister wniósł o uchylenie zaskarżonego wy-
roku i przekazanie sprawy Sądowi Wojewódzkiemu-Sądowi Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w Warszawie do ponownego rozpoznania.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Zaskarżony wyrok Sądu Wojewódzkiego istotnie rażąco narusza powołane w
kasacji przepisy prawa, ponieważ sprawy nie można uznać za wyjaśnioną do sta-
nowczego rozstrzygnięcia. Zgodnie z art. 32 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o zao-
patrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U. Nr 40, poz. 267 ze zm.)
renta inwalidzka przysługuje pracownikowi, który ma wymagany okres zatrudnienia i
stał się inwalidą w czasie zatrudnienia lub w ciągu 18 miesięcy od ustania zatrud-
nienia, przy czym w myśl art. 6 ust. 2 ustawy z dnia 17 października 1991 r. o rewa-
loryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektó-
rych ustaw (Dz. U. Nr 104, poz. 450 ze zm.) warunek powstania inwalidztwa w czasie
zatrudnienia lub w ciągu 18 miesięcy od ustania zatrudnienia uważa się za spełniony,

- 3 -

jeżeli inwalidztwo powstało między innymi w czasie pobierania zasiłku dla bez-
robotnych lub w ciągu 18 miesięcy po ustaniu prawa do tego zasiłku. Biegły z za-
kresu chirurgii naczyniowej w opinii z dnia 14 marca 1995 r. stwierdził istnienie inwa-
lidztwa od maja 1995 r., bez bliższego określenia tej daty. W odwołaniu do Sądu
wnioskodawca podał, że przebywał w Szpitalu od 11 do 23 maja 1995 r. i od 8 do 19
grudnia 1995 r. W świetle powołanych przepisów wnioskodawca mógłby nabyć
prawo do renty inwalidzkiej, gdyby inwalidztwo powstało w ciągu 18 miesięcy od
ustania prawa do zasiłku dla bezrobotnych z dniem 9 listopada 1993 r., tj. do 9 maja
1995 r. włącznie, czego Sąd Wojewódzki nie uwzględnił przy rozstrzygnięciu i nie
wyjaśnił bliżej daty powstania inwalidztwa. Zachodzi więc potrzeba uchylenia wyroku
i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania w celu uzupełnienia materiału
dowodowego. W ponownym postępowaniu Sąd Wojewódzki przeprowadzi dowód z
historii choroby z okresu pobytu wnioskodawcy w szpitalu od 11 do 23 maja oraz od
5 do 19 grudnia 1995 r., po czym zasięgnie od biegłego chirurga opinii uzupełniającej
na okoliczność, czy można przyjąć z przeważającym prawdopodobieństwem, że
wnioskodawca stał się inwalidą do dnia 9 maja 1995 r., tj. w ciągu 18 miesięcy od
ustania prawa do zasiłku dla bezrobotnych, co w przypadku opinii pozytywnej uza-
sadniałoby prawo do renty inwalidzkiej. Niewyjaśnienie tej kwestii stanowi rażące
naruszenie powołanych wyżej przepisów prawa, gdyż przedwcześnie wnioskodawca
został pozbawiony prawa do tego świadczenia, a także interesu Rzeczypospolitej
Polskiej. W interesie Państwa leży bowiem troska o wnikliwe rozpatrywanie spraw w
celu realizacji praw zagwarantowanych przepisami.
Z tych powodów kasacja i jej wniosek zasługują na uwzględnienie mimo
upływu terminu zakreślonego przepisem art. 421 § 1 KPC w związku z art. 12 ust. 1
ustawy z dnia 1 marca 1996 r.
========================================