Wyrok z dnia 9 marca 2001 r.
II UKN 32/01

Niezdolność do pracy w rozumieniu art. 23 i następne ustawy z dnia 14
grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz.U. Nr
40, poz. 267 ze zm.) należy oceniać z uwzględnieniem, nie tylko możliwości wy-
konywania przez ubezpieczonego dotychczasowej lub podjęcia innej pracy, ale
także celowości przekwalifikowania zawodowego z uwagi na rodzaj i charakter
dotychczasowej pracy oraz poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psy-
chofizyczne ubezpieczonego (art. 24 ust. 1 pkt 2 tej ustawy).


Przewodniczący SSN Krystyna Bednarczyk, Sędziowie SN: Beata Gudowska,
Jerzy Kuźniar (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 9 marca 2001 r. sprawy z wniosku Jó-
zefa A. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych-Oddziałowi w B. o rentę w
związku z chorobą zawodową, na skutek kasacji wniesionej przez wnioskodawcę od
wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 28 grudnia 1999 r. [...]

u c h y l i ł zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi Apelacyjnemu w
Białymstoku do ponownego rozpoznania i orzeczenia o kosztach postępowania ka-
sacyjnego.

U z a s a d n i e n i e

Wyrokiem z dnia 26 października 1999 r. [...] Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w Białymstoku oddalił odwołanie wnioskodawcy Józefa A.
od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych-Oddziału w B. z dnia 30 czerwca 1999
r. odmawiającej przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy w związku z chorobą
zawodową, po ustaleniu na podstawie zebranego materiału dowodowego, w tym opi-
nii biegłych sądowych lekarzy odpowiednich do rozpoznanych schorzeń specjalności,
że choroba zawodowa (postać naczyniowa zespołu wibracyjnego), na którą cierpi
wnioskodawca, nie czyni go niezdolnym do pracy. W podstawie prawnej roz-
strzygnięcia Sąd powołał brak przesłanek z art. 18 ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r.
o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (jednolity tekst:
Dz.U. z 1983 r. Nr 30, poz. 144 ze zm.).
Stanowisko to podzielił Sąd Apelacyjny w Białymstoku. Choroba zawodowa
stwierdzona u wnioskodawcy w dniu 9 grudnia 1986 r. spowodowała 26 % długo-
trwały uszczerbek na zdrowiu. Obecnie powoduje ona trwałą niezdolność do pracy w
charakterze drwala motorniczego, ale nie ogranicza jego zdolności do pracy bez na-
rażenia na wibrację w innych zawodach. Pozostałe schorzenia układu ruchu czynią
go częściowo i trwale niezdolnym do pracy, ale nie pozostają w związku z chorobą
zawodową (wyrok z dnia 28 grudnia 1999 r. [...]).
Powyższy wyrok zaskarżył kasacją wnioskodawca i zarzucając naruszenie art.
18 ustawy wypadkowej ,,w związku z § 1 rozporządzenia Rady Ministrów z 18 listo-
pada 1983 r. w sprawie chorób zawodowych" oraz art. 233 § 1 i 378 § 2 w związku z
art. 316 § 1 i 477 3, 477 15 KPC, wniósł o jego uchylenie, a także o uchylenie poprze-
dzającego wyroku Sądu pierwszej instancji i przekazanie sprawy temu Sądowi do
ponownego rozpoznania. W ocenie skarżącego jest on niezdolny do pracy, którą wy-
konywał, a fakt, że zachował zdolność do bliżej niesprecyzowanej pracy, nie sprze-
ciwiał się przyznaniu świadczenia z tytułu choroby zawodowej. Nadto, w jego ocenie,
Sąd uchylił się od rozpoznania istoty sprawy, bowiem w toku postępowania wniosko-
dawca dochodził przyznania ewentualnie świadczenia z ogólnego stanu zdrowia,
wniosku tego Sąd jednak nie ocenił. W toku postępowania kasacyjnego pełnomocnik
wnioskodawcy ograniczył podstawy kasacji, nie popierając jej gdy chodzi o zarzut
naruszenia przez Sąd art. 378 § 2 w związku z art. 316 § 1 i 4773 oraz 47715 KPC.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Podniesiony w kasacji zarzut naruszenia przez Sąd art. 233 § 1 KPC i prze-
kroczenia granic swobodnej oceny dowodów jest uzasadniony. W świetle opinii bie-
głych sądowych wnioskodawca jest trwale niezdolny do pracy w charakterze drwala-
motorniczego w związku z chorobą zawodową - ,,postać naczyniowa" zespołu wibra-
cyjnego. Fakt, że zachowana została jego zdolność do pracy w innych zawodach -
bliżej niesprecyzowanych - bez narażania na wibrację, nie może mieć znaczenia
przesądzającego, gdy się zważy, że wnioskodawca jest nadto częściowo i trwale
niezdolny do pracy w związku ze schorzeniami układu ruchu. Przy takiej konkluzji
opinii konieczne było określenie, czy stwierdzone łącznie schorzenia nie czynią
wnioskodawcy niezdolnym do pracy w stopniu uzasadniającym przyznanie docho-
dzonego świadczenia.
Zgodnie z art. 18 ust. 1 ustawy wypadkowej pracownikowi, który wskutek wy-
padku przy pracy lub choroby zawodowej stał się niezdolny do pracy przysługuje
renta stała lub okresowa. W sprawach orzekania o niezdolności do pracy ustawa od-
syła do przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (art. 25 pkt
2 ustawy wypadkowej), a więc do art. 23 i następnych ustawy z dnia 14 grudnia 1982
r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz.U. Nr 40, poz. 267 ze
zm.). Według tego przepisu niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częś-
ciowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności orga-
nizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Oceniając te
okoliczności należy mieć na względzie między innymi możliwość wykonywania do-
tychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania za-
wodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, po-
ziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne (art. 24 ust. 1 pkt 2 ustawy
o z.e.p. ). Wskazane okoliczności nie zostały w złożonej opinii wyczerpująco wyja-
śnione, stąd nie było podstaw do merytorycznej oceny sprawy i przesądzenia, że
wnioskodawca z tytułu choroby zawodowej- trwale niezdolny do pracy w charakterze
drwala, a nadto trwale częściowo niezdolny do pracy z ogólnego stanu zdrowia, za-
chował zdolność do pracy zarobkowej, co uniemożliwia przyznanie świadczenia.
Niewyjaśnienie tej istotnej dla sprawy okoliczności doprowadziło do naruszenia
prawa materialnego (art. 18 ustawy wypadkowej) poprzez jego przedwczesne nieza-
stosowanie.
Z tych względów, na podstawie art. 393 13 § 1 KPC, orzeczono jak w sentencji.
========================================