Wyrok z dnia 19 grudnia 2000 r.
II UKN 157/00

Przed wejściem w życie ustawy z dnia z dnia 25 czerwca 1999 r. o świad-
czeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macie-
rzyństwa (Dz.U. Nr 60, poz. 636 ze zm.) istniała możliwość przedłużenia okresu
zasiłkowego osobie uprawnionej do renty z tytułu niezdolności do pracy, jeżeli
były rokowania wyleczenia choroby, która powstała w czasie wykonywania za-
trudnienia i istniały prognozy odzyskania zdolności do pracy wykonywanej
przed zachorowaniem (art. 10 ustawy z dnia 17 grudnia 1974 r. o świadczeniach
pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa,
jednolity tekst: Dz.U. z 1983 r. Nr 30, poz. 143 ze zm.).


Przewodniczący SSN Krystyna Bednarczyk (sprawozdawca), Sędziowie SN:
Beata Gudowska, Maria Tyszel.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 19 grudnia 2000 r. sprawy z wniosku
Kazimierza K. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych-Oddziałowi w B. o
wypłatę przedłużonego zasiłku chorobowego, na skutek kasacji wnioskodawcy od
wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku dnia 22 grudnia 1999 r. [...]


o d d a l i ł kasację.

U z a s a d n i e n i e

Decyzją z dnia 15 grudnia 1998 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych-Oddział
w B. odmówił przyznania wnioskodawcy Kazimierzowi K. zasiłku chorobowego od
dnia 21 listopada 1998 r. wobec wyczerpania sześciomiesięcznego okresu zasiłko-
wego.
W odwołaniu od tej decyzji wnioskodawca wniósł o przyznanie mu zasiłku cho-
robowego za okres od 21 listopada 1998 r. do 19 lutego 1999 r.
Wyrokiem z dnia 7 października 1999 r. [...] Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubez-
pieczeń Społecznych w Białymstoku oddalił odwołanie. Sąd ustalił, że wnioskodawca
korzystał ze zwolnienia lekarskiego od 25 maja 1998 r. Okres zasiłkowy wynoszący
180 dni upłynął 20 listopada 1998 r. Biegli lekarze okulista, neurolog, kardiolog i chi-
rurg stwierdzili, że po 20 listopada 1998 r. wnioskodawca był nadal niezdolny do
pracy, a dalsze leczenie i rehabilitacja nie rokowały odzyskania zdolności do pracy.
Podzielając opinię biegłych Sąd uznał, że nie ma podstaw do przedłużenia okresu
wypłaty zasiłku chorobowego w oparciu o przepis art. 10 ustawy z dnia 17 grudnia
1974 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i
macierzyństwa (jednolity tekst: Dz.U. z 1983 r. Nr 30, poz. 143 ze zm.).
Apelacja wnioskodawcy od tego wyroku została oddalona wyrokiem Sądu
Apelacyjnego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Białymstoku z dnia 22
grudnia 1999 r. [...]. Sąd Apelacyjny uznał za prawidłowe ustalenia faktyczne Sądu
pierwszej instancji i podzielił jego ocenę prawną.
Wyrok ten zaskarżył kasacją wnioskodawca i wskazując jako jej podstawy na-
ruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię art. 10 ustawy z dnia 17 grud-
nia 1974 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie cho-
roby i macierzyństwa oraz naruszenie przepisów postępowania - art. 378 § 1 i 2 KPC
i 47710 § 2 KPC - wniósł uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Są-
dowi Apelacyjnemu w Białymstoku do ponownego rozpoznania. W uzasadnieniu ka-
sacji wnioskodawca podniósł, że użyte w przepisie art. 10 powołanej ustawy określe-
nie ,,rokuje odzyskanie zdolności do pracy" Sądy utożsamiają, z odzyskaniem zdro-
wia w stopniu eliminującym inwalidztwo występujące przed pierwszym dniem choro-
by". Taka interpretacja przepisu do stanu faktycznego powstałego przed wejściem w
życie ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpiecze-
nia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. Nr 60, poz. 636) jest niedo-
puszczalna, gdyż dopiero w tej ustawie w art. 10 ust. 3 znalazło się postanowienie,
że okres zasiłkowy nie ulega przedłużeniu osobie uprawnionej do renty z tytułu nie-
zdolności do pracy. Przed tą zmianą pracujący inwalidzi mieli prawo do przedłużenia
okresu zasiłkowego.
Naruszenie przepisów postępowania polega na dokonaniu ustaleń na podsta-
wie opinii biegłych lekarzy nie mających uprawnień ani wiedzy do orzekania o odzy-
skaniu zdolności do pracy. Wnioskodawca zgłaszał wniosek o dopuszczenie dowodu
z opinii biegłego specjalisty z zakresu medycyny pracy, do którego Sąd Apelacyjny
się nie ustosunkował. Nie ustosunkował się także do złożonych przez wnioskodawcę
zaświadczeń lekarskich o odzyskaniu zdolności do pracy w warunkach specjalnych
na stanowisku radcy prawnego. Gdyby Sąd Apelacyjny rozpoznał te zarzuty, obowią-
zany byłby do uchylenia na podstawie art. 378 § 2 KPC wyroku Sądu pierwszej in-
stancji, gdyż Sąd ten nie rozpoznał istoty sprawy.
Ponadto Sąd Apelacyjny pominął roszczenie wnioskodawcy, które przysługuje
mu na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2 powołanej ustawy z tytułu niezdolności do pracy
spowodowanej innymi chorobami, które wystąpiły w ciągu jednego miesiąca po usta-
niu zatrudnienia. Sąd Apelacyjny powinien przekazać to żądanie organowi rentowe-
mu do rozpoznania w oparciu o przepis art. 47710 KPC.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 39311 KPC Sąd Najwyższy rozpoznaje sprawę w granicach ka-
sacji, a granice te wyznaczone są wskazanymi w kasacji podstawami. Jeżeli jako
podstawę kasacji wskazano naruszenie przepisów postępowania przedmiotem kon-
troli kasacyjnej jest zbadanie czy zastosowana przez sąd drugiej instancji procedura
była zgodna z powołanymi w kasacji przepisami. Nie podlega kontroli kasacyjnej
ewentualne naruszenie innych przepisów postępowania niż wskazane przy określe-
niu podstaw kasacji.
Zarzut naruszenia przez Sąd drugiej instancji przepisu art. 378 § 2 KPC
mógłby stanowić usprawiedliwioną podstawę kasacji w sytuacji, gdyby Sąd ten nie
uchylił wyroku wydanego w postępowaniu dotkniętym nieważnością lub wyroku nie
zawierającego orzeczenia co do istoty sprawy. Postępowanie przed Sądem pierw-
szej instancji nie było dotknięte nieważnością, a wyrok tego Sądu oddalający odwo-
łanie od decyzji organu rentowego zawiera orzeczenie co do istoty sprawy. Nie było
zatem podstaw do uchylenia z urzędu zaskarżonego apelacją wyroku i przepis art.
378 § 2 KPC nie mógł mieć w postępowaniu apelacyjnym zastosowania.
Podniesiona w uzasadnieniu kasacji okoliczność, że Sąd Apelacyjny bezpod-
stawnie uznał za prawidłowe ustalenia Sądu pierwszej instancji mimo braków w po-
stępowaniu dowodowym nie uzasadnia zarzutu naruszenia przepisu art. 378 § 2
KPC. Ponieważ nie podniesiono zarzutu naruszenia przepisów regulujących postę-
powanie dowodowe w postępowaniu apelacyjnym i określających zasady oceny do-
wodów, ustalenia faktyczne nie mogą zostać poddane kontroli kasacyjnej. Zarzuty
podniesione w uzasadnieniu kasacji wykraczają bowiem poza jej podstawy.
Nie jest również usprawiedliwioną podstawą kasacji zarzut naruszenia przepi-
su art. 47710 § 2 KPC. Przepis ten stanowi, że jeżeli ubezpieczony zgłosił nowe żą-
danie, dotychczas nie rozpoznane przez organ rentowy, sąd przyjmuje to żądanie do
protokołu i przekazuje go do rozpoznania organowi rentowemu. Zgłoszenie nowego
żądania w toku postępowania sądowego toczącego się na skutek odwołania od de-
cyzji organu rentowego nie wstrzymuje tego postępowania. Omawiany przepis jest
przeszkodą do merytorycznego rozpoznania nowego żądania natomiast sąd musi
orzec o żądaniu będącym przedmiotem zaskarżonej decyzji organu rentowego w
sytuacji, gdy wnioskodawca zgłaszając nowe żądanie nie cofnął odwołania. Nie wni-
kając w kwestię czy nowe żądanie zostało w tej sprawie przez wnioskodawcę zgło-
szone i czy istniały podstawy do zastosowania powołanego przepisu, należy stwier-
dzić, że ewentualne uchybienia w tym zakresie nie mają żadnego wpływu na rozs-
trzygnięcie w sprawie toczącej się na skutek odwołania od decyzji z dnia 15 grudnia
1998 r. Rozstrzygnięcie to nie pozostaje bowiem w związku z nowym żądaniem.
Decyzja z dnia 15 grudnia 1998 r. dotyczyła żądania przedłużenia okresu wy-
płacania zasiłku chorobowego. Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1974
r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i ma-
cierzyństwa zasiłek chorobowy przysługuje przez okres trwania choroby nie dłużej
jednak niż sześć miesięcy. Przedłużenie tego okresu może nastąpić tylko w warun-
kach określonych w art. 10 , który stanowi, że jeżeli po upływie okresu zasiłkowego
pracownik jest nadal niezdolny do pracy z powodu choroby, a dalsze leczenie lub
rehabilitacja rokują odzyskanie zdolności do pracy, wypłata zasiłku ulega przedłuże-
niu - nie dłużej jednak niż na okres dalszych trzech miesięcy.
Nie jest uzasadniony podniesiony w kasacji zarzut błędnej wykładni tego prze-
pisu. Sąd Apelacyjny podzielając pogląd Sądu pierwszej instancji uznał, że w przy-
padku wnioskodawcy nie zostały spełnione warunki określone w tym przepisie. Pod-
stawą nieuwzględnienia żądania nie było ustalenie, że wnioskodawca mając ustalone
prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy jest już z tego powodu niezdolny do
pracy. Omawiany przepis nie zawiera wprowadzonego w ustawie dnia 25 czerwca
1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i
macierzyństwa zastrzeżenia, że okres zasiłkowy nie ulega przedłużeniu osobie
uprawnionej do renty z tytułu niezdolności do pracy. Według stanu prawnego obo-
wiązującego w dacie zgłoszenia żądania istniała możliwość przedłużenia okresu za-
siłkowego osobie uprawnionej do renty z tytułu niezdolności do pracy, jeżeli były ro-
kowania wyleczenia choroby, która powstała w czasie wykonywania zatrudnienia i
tym samym istniały prognozy odzyskania zdolności do pracy wykonywanej przed za-
chorowaniem. Ustalenie, że stan zdrowia wnioskodawcy nie rokował odzyskania
zdolności do wykonywania dotychczasowej pracy, zostało dokonane na podstawie
opinii biegłych lekarzy, a w szczególności specjalisty z zakresu chorób oczu. Z opinii
tej wynika, że wnioskodawca jest leczony od 1996 r. z powodu guza błony naczy-
niowej oka lewego. W 1998 r. nastąpiło odnowienie procesu chorobowego. Mimo
zastosowanego leczenia pogorszenie ostrości wzroku oka lewego do 0,3 nie uległo
poprawie i może nastąpić dalsze pogorszenie. Rokowania co do odzyskania zdolno-
ści do pracy w wyniku dalszego leczenia po upływie sześciomiesięcznego okresu
zasiłkowego mogą być stwierdzone tylko na podstawie wiedzy medycznej, zatem
jeżeli z opinii biegłych lekarzy wynika, że nie ma takich rokowań, nie ma podstaw do
przedłużenia okresu wypłaty zasiłku chorobowego.
Kasacja okazała się pozbawiona usprawiedliwionych podstaw i z tych przy-
czyn Sąd Najwyższy w oparciu o przepis art. 39312 KPC ją oddalił.
========================================