Wyrok z dnia 19 kwietnia 2006 r.
II PK 135/05

1. Organem uprawnionym do działania w imieniu pozwanego
samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej w sporze z odwołanym
przez zarząd województwa dyrektorem tego zakładu jest jego nowy kierownik
(art. 67 § 1 k.p.c. w związku z art. 44 ust. 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o
zakładach opieki zdrowotnej, Dz.U. Nr 91, poz. 408 ze zm.).
2. Niepodjęcie przez radę miasta uchwały w sprawie odmowy wyrażenia
zgody na odwołanie radnego ze stanowiska w terminie 30 dni od doręczenia
przewodniczącemu rady pisma marszałka województwa w tym przedmiocie jest
równoznaczne z wyrażeniem zgody na rozwiązanie stosunku pracy w rozumie-
niu art. 25 ust. 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (jedno-
lity tekst: Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.).

Przewodniczący SSN Andrzej Wróbel (sprawozdawca), Sędziowie SN: Jerzy
Kwaśniewski, Zbigniew Myszka.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 19 kwietnia 2006 r.
sprawy z powództwa Lecha Zdzisława W. przeciwko Samodzielnemu Publicznemu
Zakładowi Opieki Zdrowotnej ,,M.O." Stacji Pogotowia Ratunkowego i Transportu Sa-
nitarnego w O. z udziałem interwenienta ubocznego Województwa M. - Zarządu Wo-
jewództwa M. o przywrócenie do pracy, na skutek kasacji interwenienta ubocznego
od wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Ostrołęce z
dnia 27 października 2004 r. [...]

u c h y l i ł zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu-Są-
dowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Ostrołęce do ponownego rozpoznania i
orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego.

U z a s a d n i e n i e

Lech W. (powód) domagał się uznania za bezskuteczne wypowiedzenia
umowy o pracę (odwołania), a po sprecyzowaniu pozwu - przywrócenia do pracy i
zasądzenia wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy; jako stronę pozwaną
wskazał Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej ,,M.O." Stacja Pogotowia
Ratunkowego i Transportu Sanitarnego w O. - Zarząd Województwa M. Powód we-
zwany do jednoznacznego określenia strony pozwanej ostatecznie podał, że stroną
pozwaną jest Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej ,,M.O.", reprezento-
wany przez dyrektora; powód cofnął pozew przeciwko Zarządowi Województwa M.
Sąd Rejonowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Ostrołęce postanowieniem z
dnia 13 maja 2004 r. umorzył postępowanie w części dotyczącej żądania przeciwko
Zarządowi Województwa M.
Sąd Rejonowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Ostrołęce wyrokiem z
dnia 24 czerwca 2004 r. [...] przywrócił powoda do pracy w pozwanym Samodziel-
nym Publicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej ,,M.O." - Stacji Pogotowia Ratunkowe-
go i Transportu Sanitarnego w O. na dotychczasowych warunkach i zasądził od po-
zwanego na rzecz powoda wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy w kwo-
cie 19.600,56 zł.
Sąd ustalił, że powód z dniem 23 czerwca 1999 r. został powołany na stano-
wisko dyrektora o. kolumny transportu sanitarnego ,,M.", która uległa następnie prze-
kształceniu w samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej pod nazwą ,,M.O." -
stacja pogotowia ratunkowego i transportu sanitarnego. Uchwałą zarządu woje-
wództwa m. z dnia 3 grudnia 2003 r. [...] powód został odwołany ze stanowiska dy-
rektora; w dniu podjęcia tej uchwały powód był radnym Rady Miejskiej w O. W ocenie
Sądu, art. 25 ust. 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (jednolity
tekst: Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.) obejmuje również pracowników, z
którymi nawiązano stosunek pracy na podstawie powołania, a pracownikowi odwoła-
nemu ze stanowiska bez zgody rady gminy przysługują odpowiednio roszczenia
przewidziane w art. 45 k.p. Pełnomocnik pozwanego przyznał brak takiej zgody.
Wprawdzie pismem z dnia 25 września 2003 r. marszałek województwa m. zwrócił
się do przewodniczącego Rady Miejskiej w O. o wyrażenie przez radę zgody, o której
mowa w art. 25 ustawy o samorządzie gminnym, lecz w chwili podjęcia uchwały o
odwołaniu powoda, zgoda taka nie została wyrażona. Okoliczności niniejszej sprawy
- zdaniem Sądu - uzasadniają przywrócenie powoda do pracy, a nie zasądzenie na
jego rzecz odszkodowania.
Apelację od powyższego wyroku wniósł pozwany. Interwencję uboczną po
stronie pozwanego zgłosił zarząd województwa m. Pełnomocnik powoda wniósł o
oddalenie apelacji
Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Ostrołęce wyrokiem
z dnia 27 października 2004 r. [...] oddalił apelację.
Sąd w uzupełnieniu postępowania dowodowego przeprowadził dowód z roz-
strzygnięcia nadzorczego wojewody m. z dnia 5 czerwca 1998 r., w którym stwier-
dzono nieważność uchwały Zarządu Województwa M. z dnia 3 grudnia 2003 r. o od-
wołaniu powoda ze stanowiska dyrektora u pozwanego. Sąd uznał, że w dniu 3
grudnia 2003 r. nie istniała zgoda Rady Miejskiej w O. na odwołanie powoda ze sta-
nowiska dyrektora, a milczenie rady miejskiej nie może być traktowane jako wyraże-
nie zgody na rozwiązanie stosunku pracy (odwołanie) z radnym tej rady. Przepis art.
25 ustawy o samorządzie gminnym jest przepisem bezwzględnie obowiązującym i w
sposób samodzielny określa zasady udzielania zgody na rozwiązanie stosunku pracy
z radnym. Przepis ten nie określa terminu, w którym taka zgoda powinna być wyra-
żona. W sprawie nie ma zastosowania przepis art. 80a ust. 2 i 3 ustawy o samorzą-
dzie województwa ustanawiający trzydziestodniowy termin na zajęcie stanowiska i
przewidujący ,,sankcję domniemania" na wypadek upływu terminu.
W ocenie Sądu, nie można zgodzić się z zarzutem interwenienta ubocznego,
iż pozwany nie był należycie reprezentowany w procesie. Zawarte w art. 3 1 k.p.
określenia: ,,organ zarządzający" i ,,osoba zarządzająca" dotyczą odpowiednio zarzą-
du osób prawnych i pracodawców będących osobami prawnymi, jak i jednostek or-
ganizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej. Osobą zarządzającą w przy-
padku jednostek organizacyjnych państwa lub samorządu jest ich kierownik. Samo-
dzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej ma osobowość prawną, a zgodnie z art.
44 ust. 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz.U. Nr
91, poz. 408 ze zm.) kierownik publicznego zakładu opieki zdrowotnej kieruje zakła-
dem i reprezentuje go na zewnątrz.
Zarząd Województwa M. (interwenient uboczny) zaskarżył w całości powyższy
wyrok Sądu drugiej instancji opierając kasację na następujących zarzutach narusze-
nia prawa materialnego: 1. art. 3 1 k.p., poprzez przyjęcie, iż samodzielny publiczny
zakład opieki zdrowotnej jest reprezentowany w sporze pracowniczym dotyczącym
odwołania poprzedniego dyrektora zakładu przez nowego (obecnego) dyrektora tego
zakładu, a nie przez zarząd województwa, co skutkuje także naruszeniem art. 67 § 1
k.p.c. i art. 460 k.p.c., a w konsekwencji nieważnością postępowania, zgodnie z art.
379 pkt 5 k.p.c., 2. art. 80a ust. 2 ustawy z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie woje-
wództwa (jednolity tekst: Dz.U. Nr 142, poz. 1590 ze zm.) w związku z art. 25 ust. 2
ustawy o samorządzie gminnym, poprzez przyjęcie, iż pierwszy z wymienionych
przepisów nie ma zastosowania w niniejszej sprawie, 3. art. 45 § 1 k.p. i art. 69 pkt 2
lit. c k.p., przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie. Wskazując na powyż-
sze podstawy, wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa lub o
uchylenie zaskarżonego wyroku w całości oraz poprzedzającego go wyroku Sądu
pierwszej instancji i przekazanie sprawy temu ostatniemu Sądowi do ponownego
rozpoznania.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Kasacja ma uzasadnione podstawy.
1. Kwestia zasadności zarzutu naruszenia zaskarżonym wyrokiem przepisu
art. 3 1 § 1 k.p., stanowiącego, że za pracodawcę będącego jednostką organizacyjną
czynności w sprawach z zakresu prawa pracy dokonuje osoba lub organ zarządza-
jący tą jednostką albo inna wyznaczona do tego osoba, nie może być rozważana w
oderwaniu od wykładni przepisu art. 3 k.p. definiującego pracodawcę. Rozstrzygnię-
cie bowiem zagadnienia prawnego, kto powinien dokonywać czynności z zakresu
prawa pracy w stosunku do dyrektora samodzielnego publicznego zakładu opieki
zdrowotnej, wymaga uprzedniego rozstrzygnięcia, kto jest pracodawcą dyrektora
tego zakładu.
2. Samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej jest pracodawcą w rozu-
mieniu art. 3 k.p., ponieważ jest jednostką organizacyjną posiadającą osobowość
prawną oraz ma zdolność zatrudniania pracowników i dokonywania czynności praw-
nych w zakresie stosunków pracy ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 kwietnia
1979 r., I PR 16/79, OSNC 1979 nr 10, poz. 205). Samodzielny publiczny zakład
opieki zdrowotnej jest pracodawcą w stosunku do wszystkich pracowników zakładu,
w tym w stosunku do powoda.
3. Kwestię statusu prawnego pozwanego samodzielnego publicznego zakładu
opieki zdrowotnej jako pracodawcy powoda (art. 3 k.p.) należy przy tym odróżniać od
kwestii właściwych organów lub osób upoważnionych do dokonywania za tego pra-
codawcę czynności z zakresu stosunku pracy powoda na stanowisku dyrektora za-
kładu (art. 31 k.p.). Nawiązanie z powodem stosunku pracy na podstawie powołania
przez zarząd województwa m. nie jest więc wyrazem pozostawania powoda w sto-
sunku pracy z zarządem województwa, lecz wyrazem wykonywania przez zarząd
kompetencji wynikających z przepisu art. 44 ust. 2 ustawy o zakładach opieki zdro-
wotnej, zgodnie z którym podmiot, który utworzył publiczny zakład opieki zdrowotnej,
nawiązuje z kierownikiem tego zakładu stosunek pracy na podstawie powołania lub
umowy o pracę albo zawiera z nim umowę cywilnoprawną. Wykonywanie tej usta-
wowej kompetencji przez zarząd województwa m. w stosunku do powoda polega z
natury rzeczy również na odwołaniu powoda ze stanowiska dyrektora zakładu opieki
zdrowotnej, co zarazem mieści się w konstrukcji wykonywania czynności z zakresu
prawa pracy za samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej będący pracodawcą
powoda w rozumieniu art. 3 k.p.
4. Wykonywanie przez zarząd województwa czynności z zakresu prawa pracy
za pozwany zakład opieki zdrowotnej nie oznacza, że zarząd województwa, który
odwołał powoda ze stanowiska dyrektora zakładu, jest ustawowo umocowany do
reprezentowania pracodawcy w postępowaniu sądowym w sprawie przywrócenia do
pracy odwołanego dyrektora. Przepis art. 3 1 § 1 k.p. nie reguluje bowiem bezpo-
średnio kwestii związanych z reprezentowaniem pozwanego pracodawcy w postę-
powaniu sądowym z zakresu prawa pracy. Z przepisu art. 44 ust. 2 ustawy o zakła-
dach opieki zdrowotnej, który stanowi, że kierownik publicznego zakładu opieki
zdrowotnej kieruje zakładem i reprezentuje go na zewnątrz, wynika natomiast kom-
petencja nowego (obecnego) kierownika pozwanego zakładu opieki zdrowotnej do
reprezentowania tego zakładu w jego sporze pracowniczym z odwołanym (dotych-
czasowym) kierownikiem zakładu, w tym w postępowaniu sądowym z zakresu prawa
pracy. Organem uprawnionym do działania w imieniu pozwanego samodzielnego
publicznego zakładu opieki zdrowotnej w jego sporze z odwołanym przez zarząd
województwa dotychczasowym dyrektorem zakładu jest nowy (obecny) kierownik
tego zakładu ( art. 67 § 1 k.p.c. w związku z art. 44 ust. 2 ustawy o zakładach opieki
zdrowotnej).
5. Uzasadniony jest zarzut naruszenia zaskarżonym wyrokiem przepisu art.
80a ustawy o samorządzie województwa, który stanowi w ust. 1, że ,,jeżeli prawo
uzależnia ważność rozstrzygnięcia organu samorządu województwa od jego zatwier-
dzenia, uzgodnienia lub zaopiniowania przez inny organ, zajęcie stanowiska przez
ten organ powinno nastąpić nie później niż w ciągu 14 dni od dnia doręczenia tego
rozstrzygnięcia lub jego projektu, z zastrzeżeniem ust. 2", zaś w ust. 2 przewiduje, że
,,termin, o którym mowa w ust. 1, wynosi 30 dni, jeżeli zatwierdzenie, uzgodnienie lub
zaopiniowanie wymagane jest od organu stanowiącego jednostki samorządu teryto-
rialnego."
6. W rozpoznawanej sprawie jest niesporne, że marszałek województwa m.
pismem z dnia 25 września 2003 r. poinformował przewodniczącego Rady Miejskiej
w O. o zamiarze odwołania powoda z zajmowanego stanowiska i wniósł o wyrażenie
na to zgody. Przewodniczący Rady Miejskiej w O. pismem z dnia 13 października
20003 r. poinformował marszałka województwa m., że sprawa wyrażenia zgody
Rady Miejskiej w O. na odwołanie powoda ze stanowiska dyrektora samodzielnego
publicznego zakładu opieki zdrowotnej zostanie rozpatrzona na najbliższej sesji rady,
tj. 30 października 2003 r. Pismem z dnia 4 listopada 2003 r. przewodniczący Rady
Miejskiej w O. poinformował marszałka województwa m., że rada miejska w dniu 30
października 2003 r. wystąpiła do marszałka województwa m. o przedstawienie ra-
dzie uzasadnienia zamiaru odwołania powoda ze stanowiska oraz że decyzja o
ewentualnym wyrażeniu zgody na odwołanie zostanie podjęta przez radę po zapo-
znaniu się z uzasadnieniem. Zarząd Województwa M. uchwałą z dnia 3 grudnia 2003
r. odwołał powoda ze stanowiska dyrektora samodzielnego publicznego zakładu
opieki zdrowotnej z dniem 3 grudnia 2003 r. Rada miejska dnia 29 grudnia 2003 r.
podjęła uchwałę o niewyrażeniu zgody na odwołanie powoda z tego stanowiska,
miedzy innymi z powodu braku odpowiedzi marszałka województwa m. na pismo
przewodniczącego Rady Miejskiej z dnia 4 listopada 2003 r.
7. Zgodnie z przepisem art. 25 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym rozwią-
zanie z radnym stosunku pracy wymaga uprzedniej zgody Rady Gminy, której jest
członkiem. Przepis ten, jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w uchwale składu siedmiu sę-
dziów z dnia 24 listopada 1992 r., I PZP 55/92 (OSNCP 1993 nr 7-8, poz. 116), ma
zastosowanie do pracowników, z którymi nawiązano stosunek pracy na podstawie
powołania, a zatem także w stosunku do powoda.
8. Z przepisu tego wynika, że wyrażenie zgody przez radę gminy jest koniecz-
nym warunkiem skutecznego rozwiązania z radnym stosunku pracy i że wyrażenie
zgody musi być uprzednie, czyli wyprzedzać w czasie rozwiązanie tego stosunku.
Przepis ten rzeczywiście nie określa terminu, w którym rada gminy powinna wyrazić
zgodę na rozwiązanie stosunku pracy (odwołanie) z radnym. Nie oznacza to jednak,
że rada gminy nie jest związana w tej sprawie żadnym terminem. Termin taki wynika
wprost z przepisu art. 80a ustawy o samorządzie województwa. Nie ulega bowiem
wątpliwości, że po pierwsze - uchwała zarządu województwa o odwołaniu powoda ze
stanowiska dyrektora samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej jest
,,rozstrzygnięciem organu samorządu województwa", po drugie - przepis art. 25 ust. 2
ustawy o samorządzie gminnym ,,uzależnia ważność" takiego rozstrzygnięcia zarzą-
du województwa między innymi od jego ,,uzgodnienia lub zaopiniowania przez inny
organ." W odniesieniu do tej drugiej przesłanki należy wskazać, że tym innym orga-
nem, o którym mowa w art. 80a ust. 1 ustawy o samorządzie województwa, jest w
tym wypadku rada gminy, zaś zgoda rady gminy jest stanowczą formą uzgodnienia
lub mocniejszą formą zaopiniowania rozstrzygnięcia zarządu województwa w przed-
miocie odwołania powoda. Wymaga ponadto podkreślenia, że wbrew rozpowszech-
nionemu poglądowi i utrwalonemu orzecznictwu sądów administracyjnych (np. wyrok
Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z dnia 13 maja 2005 r., II SA/Wa 1518/04)
dla zastosowania przepisu art. 80a ustawy o samorządzie województwa nie jest ko-
nieczne ,,istnienie konkretnego rozstrzygnięcia", lecz wystarczy przedłożenie ,, inne-
mu organowi" tylko ,,projektu" rozstrzygnięcia, jak wynika to z niebudzącej wątpliwo-
ści treści powyższego przepisu. Termin do wyrażenia lub odmowy wyrażenia zgody
na rozwiązanie stosunku pracy z radnym rozpoczyna swój bieg od dnia przedłożenia
radzie gminy (miasta) projektu uchwały zarządu województwa o odwołaniu dyrektora
samodzielnego zakładu opieki zdrowotnej i wynosi - zgodnie z art. 80a ust. 1 i 2
ustawy o samorządzie województwa - 30 dni. Zgodnie zaś z przepisem art. 80a ust.
3 tej ustawy, ,,jeżeli organ, o którym mowa w ust. 1 i 2, nie zajmie stanowiska w spra-
wie, rozstrzygnięcie uważa się za przyjęte w brzmieniu przedłożonym przez woje-
wództwo, z upływem terminu określonego w ust. 1 lub 2." Należy zatem stwierdzić,
że niezajęcie przez Radę Miejską w O. stanowiska w sprawie wyrażenia lub odmowy
wyrażenia zgodny na odwołanie powoda ze stanowiska w terminie 30 dni od dnia
doręczenia przewodniczącemu rady miejskiej pisma marszałka województwa m. z
dnia z dnia 25 września 2003 r., było równoznaczne z wyrażeniem zgody na rozwią-
zanie stosunku pracy z radnym w rozumieniu art. 25 ust. 2 ustawy o samorządzie
gminnym.
9. W ocenie Sądu Najwyższego związanie rady gminy (miasta) terminem z art.
80a ustawy o samorządzie województwa w procesie wyrażania zgody na rozwiąza-
nie stosunku pracy z radnym nie narusza ani zasady samodzielności i samorządno-
ści gminy, ani też nie osłabia ochrony prawnej radnego pozostającego w stosunku
pracy. Przeciwnie, przyczyni się to do racjonalizacji procedury wyrażania zgody
przez radę gminy (miasta) i usunięcia stanu niepewności prawnej, który mógłby ist-
nieć dowolnie długo, gdyby nie związanie rady terminem, co niewątpliwe leży w inte-
resie zarówno pracownika, jego pracodawcy, jak i zainteresowanych organów samo-
rządu terytorialnego.
10. W świetle powyższych rozważań bezprzedmiotowe jest rozważanie kwestii
naruszenia zaskarżonym wyrokiem przepisu art. 45 § 1 k.p., poprzez orzeczenie o
przywróceniu powoda do pracy na poprzednich warunkach, co zdaniem wnoszącego
kasację jest niedopuszczalne z uwagi na treść przepisu art. 69 pkt 2 lit. c k.p. Sąd
Najwyższy w uchwale z dnia 24 listopada 1994 r., I PZP 55/92 (OSNC 1993 nr 7-8,
poz. 116), wyjaśnił bowiem, że pracownikowi - radnemu odwołanemu ze stanowiska
ze skutkiem równoznacznym z wypowiedzeniem umowy o pracę, bez zgody rady
gminy, przysługują odpowiednio roszczenia przewidziane w art. 45 k.p. Rozważanie
zatem problemu, czy i jakie roszczenia służą., jest zbędne. W niniejszej sprawie ten
problem jest prawnie nieistotny, bowiem powód został odwołany ze stanowiska dy-
rektora samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej za zgodą Rady Miej-
skiej w O.
Biorąc powyższe pod rozwagę, Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji.
========================================