Wyrok z dnia 9 marca 2006 r.
II BP 6/05

Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzecze-
nia sądu jako nadzwyczajny środek zaskarżenia, mający na celu uzyskanie od-
szkodowania z tytułu niezgodnego z prawem działania władzy publicznej, może
być uwzględniona tylko wówczas, gdy naruszenie prawa ma charakter kwalifi-
kowany, elementarny i nie może być traktowana jako środek prowadzący do
dochodzenia roszczeń odszkodowawczych w odniesieniu do każdego wadli-
wego wyroku sądu.

Przewodniczący SSN Jerzy Kuźniar, Sędziowie: SN Beata Gudowska (spra-
wozdawca), SA Zbigniew Korzeniowski.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 9 marca 2006 r. sprawy
z powództwa Haliny S. przeciwko Urzędowi Miasta i Gminy w Ł. o odprawę pieniężną
i wydanie świadectwa pracy, na skutek skargi strony pozwanej o stwierdzenie nie-
zgodności z prawem prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubez-
pieczeń Społecznych w Bydgoszczy z dnia 13 stycznia 2005 r. [...]

o d d a l i ł skargę.

U z a s a d n i e n i e

Urząd Miasta i Gminy Ł. wniósł skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego w Bydgoszczy z dnia 13 stycznia 2005 r.,
zmieniającego wyrok Sądu Rejonowego-Sądu Pracy w Szubinie z dnia 15 marca
2004 r. i zasądzającego od Gminy Ł. na rzecz powódki Anny S. kwotę 8.328 zł z
ustawowymi odsetkami od dnia 1 września 2003 r. tytułem odprawy w związku z
rozwiązaniem stosunku pracy z powodu likwidacji Szkoły Podstawowej w J.

Skarga została oparta na podstawie naruszenia art. 231 § 1 k.p. W uzasadnie-
niu Urząd podniósł, że przepis ten nie precyzuje podstawy prawnej przekształcenia i
obowiązuje powszechnie, niezależnie od rodzaju działalności prowadzonej przez
pracodawcę, jego struktury, stosunków własnościowych, czy liczby zatrudnionych
pracowników. Przy ocenie, czy w danej sytuacji nastąpiło przejście zakładu pracy
należy natomiast uwzględniać zachowanie przez przedsiębiorstwo jego tożsamości,
tzn. kontynuowania działalności i przejęcia składników materialnych. Wnoszący
skargę podniósł, że wykazał w postępowaniu dowodowym spełnienie wszystkich
przesłanek, powodujących, że powódka stała się pracownikiem Niepublicznej Szkoły
Podstawowej w B., która przejęła zadania zlikwidowanej szkoły w J. i że wobec tego
stosunek pracy nie uległ rozwiązaniu. Dokonana natomiast przez Sąd drugiej instan-
cji ocena sytuacji prawnej powódki ,,przez pryzmat" art. 20 Karty Nauczyciela spowo-
dowała ,,niezgodność orzeczenia z prawem i wyrządzenie przez to Gminie Ł. szkody
w postaci konieczności wypłaty odprawy wraz z odsetkami".

W odpowiedzi na skargę Anna S. wniosła o jej oddalenie, powołując się na
zgodność z prawem wyroku z dnia 13 stycznia 2005 r. i podkreślając, że nastąpiła
likwidacja Publicznej Szkoły Podstawowej w J. z siedzibą w B., a powstała w jej sie-
dzibie Niepubliczna Szkoła zawarła z pracownikami nowe umowy o pracę i nie prze-
jęła budynku szkolnego, który nadal stanowi własność Gminy Ł.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Stan faktyczny uwzględniony przez Sąd drugiej instancji był jednoznaczny.
Powódka była nauczycielem mianowanym Szkoły Podstawowej w J. Umową z dnia
26 sierpnia 2003 r. budynek szkolny Szkoły Podstawowej w J. z siedzibą w B. został
użyczony Stowarzyszeniu na Rzecz Rozwoju Wsi w B., z którym porozumiano się co
do udzielenia dotacji gminnych na prowadzenie przez Stowarzyszenie Niepublicznej
Szkoły Podstawowej w B. Uchwałą Rady Miejskiej w R. z dnia 31 sierpnia 2003 r.
dokonano likwidacji Szkoły Podstawowej w J. z siedzibą w B. i jej obwód włączono
do obwodu Zespołu Szkół w L. celem zapewnienia uczniom zlikwidowanej szkoły
możliwości kontynuowania nauki. Część dzieci podjęła naukę w szkole publicznej w
L., a część w szkole niepublicznej w B.
Zastosowanie przez Sąd pierwszej instancji art. 231 k.p. i odmowa jego zasto-
sowania przez Sąd drugiej instancji wynikały z odmiennej oceny prawnej pojęcia
,,przejścia zakładu pracy na innego pracodawcę". W szczególności Sąd pierwszej
instancji przyjął, że pojęciu temu odpowiada przejęcie zadań w zakresie kształcenia
uczniów przez inną szkołę oraz sytuacja, w której po likwidacji jednej placówki jej
majątek jest wykorzystywany do wykonywania tych samych zadań przez inną. Zaj-
mując to stanowisko Sąd Rejonowy odwołał się do wyroków Sądu Najwyższego z
dnia 26 stycznia 2000 r., I PKN 489/99 (OSNAPiUS 2001 nr 11, poz. 381) i z dnia 16
maja 2001 r., I PKN 573/00 (OSNP 2003 nr 5, poz. 124). Sąd Okręgowy natomiast
wyraził zapatrywanie, że przejęcie zakładu pracy lub jego części przez innego praco-
dawcę w związku z przejęciem ,,czynników rzeczowych", majątku będącego podsta-
wą prowadzonej działalności wytwórczej odnosi się całkowicie do przypadków prze-
jęcia przedsiębiorstw, a niekoniecznie takich zakładów, w których o istocie funkcjo-
nowania decyduje nie baza materialna, lecz zadania. Nie każde pozyskanie mienia
dotychczasowego zakładu pracy będzie równoznaczne z przejęciem zakładu pracy
lub jego części. Sąd, odwołując się do poglądu wyrażonego w wyrokach Sądu Naj-
wyższego z dnia 14 października 1997 r., I PKN 299/97 (OSNAPiUS 1998 nr 18, poz.
536) i z dnia 28 czerwca 2001 r., I PKN 515/00 (OSNP 2003 nr 9, poz. 225), stwier-
dził, że możliwe są sytuacje, w których samo przejęcie przez gminę zadania prowa-
dzenia szkół jako zadań własnych nawet bez przejęcia mienia oznacza przejście za-
kładu pracy na innego pracodawcę w rozumieniu art. 231 k.p. Przepis ten ma zasto-
sowanie w wypadku przejęcia zadań likwidowanej szkoły publicznej przez inną
szkołę publiczną. W stanie faktycznym sprawy dotyczyło to przejęcia zadań Szkoły
Podstawowej w J. przez Zespół Szkół w L. Szkoła niepubliczna nie mogła przejąć
zadań Gminy, do której zadań własnych należy prowadzenie szkół publicznych i
która powinna umożliwić wszystkim dzieciom uczęszczanie do szkół publicznych.
Szkoła niepubliczna może spełniać zadania w zakresie oświaty tylko obok, a nie za-
miast szkoły publicznej. Kierując się tymi przesłankami, Sąd drugiej instancji przyjął,
że art. 231 k.p. odnieść można do pracowników przejętych przez zespół Szkół w L., a
nie przez Niepubliczną Szkołę Podstawową w B.
W tym stanie rzeczy, pamiętając, że skarga o stwierdzenie niezgodności z
prawem prawomocnego orzeczenia, usytuowana wśród nadzwyczajnych środków
zaskarżenia, mająca na celu uzyskanie odszkodowania z tytułu niezgodnego z pra-
wem działania władzy publicznej przez wydanie orzeczenia, może odnieść zamierzo-
ny skutek tylko wówczas, gdy wskazane w niej naruszenie prawa ma charakter kwa-
lifikowany, elementarny i nie może być rozumiana jako środek prowadzący do do-
chodzenia roszczeń odszkodowawczych w odniesieniu do każdego wadliwego wy-
roku (por. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 grudnia 2001 r., SK 18/00,
Dz.U. Nr 145, poz. 1638). Gdy się zważy, że przy wydawaniu każdego orzeczenia
sądowego dokonywana jest wykładnia stosowanego prawa, z istoty swej otwarta na
wielości możliwych interpretacji, za niezgodne z prawem można uznać tylko orze-
czenie oczywiście sprzeczne z ogólnie przyjętymi standardami rozstrzygnięć albo
takie, które zostało wydane w wyniku wykładni oczywiście błędnej lub wadliwego za-
stosowania prawa widocznych bez głębszej analizy prawniczej. W związku z tym nie
można stwierdzić niezgodności z prawem orzeczenia opartego na przepisie prawa,
którego treść dopuszcza możliwość różnych interpretacji i gdy za każdą z nich prze-
mawiają uzasadnione argumenty (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia z 18 stycz-
nia 2006 r., II BP 1/05 i z dnia 13 grudnia 2005 r., II BP 3/05, niepublikowane).
Wykładnia prawa przyjęta przez Sąd drugiej instancji nie pozostaje w konflik-
cie z poglądem prawnym wyrażonym w wyrokach Sądu Najwyższego z 13 czerwca
1995 r., I PRN 29/95 (OSNAPiUS 1995 nr 22, poz. 277) i z dnia 17 maja 1995 r., I
PRN 15/95 (OSNAPiUS 1995 nr 21, poz. 264), na które powoływała się pozwana
Gmina w toku postępowania, gdyż w orzeczeniach tych Sąd Najwyższy odniósł się
do stanu faktycznego, w którym nauczycielowi zaproponowano podjęcie zatrudnienia
w nowej placówce i przyjął tę propozycję albo zgłosił wniosek o przeniesienie z pracy
w likwidowanej szkole. W uzasadnieniu zaskarżonego wyroku Sąd drugiej instancji
dokładnie przeanalizował i wszechstronnie rozważył zebrany materiał dowodowy
oraz uznał, że zaniechanie przez dyrektora szkoły rozwiązania z powódką stosunku
pracy nie unicestwia faktycznego rozwiązania tego stosunku wskutek likwidacji za-
kładu pracy. Prawidłowo uznał, że podjęcie przez nią pracy w szkole niepublicznej
nie może zastąpić przewidzianego w art. 18 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta
Nauczyciela (jednolity tekst: Dz.U. z 2003 r. Nr 118, poz.1112 ze zm.) aktu przenie-
sienia nauczyciela mianowanego. Potwierdza to fakt zawarcia umowy o pracę przez
powódkę w nowym miejscu pracy, która nie może być potraktowana jako akt konty-
nuacji dotychczasowego stosunku służbowego.
Uzasadnia to orzeczenie o oddaleniu skargi na podstawie art. 42411 § 1 k.p.c.
========================================