Wyrok z dnia 24 lipca 2006 r.
I UK 11/06

W trybie ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. o restrukturyzacji niektórych
należności publicznoprawnych od przedsiębiorców (Dz.U. Nr 155, poz. 1287 ze
zm.) nie mogą być restrukturyzowane należności wyegzekwowane przed dniem
złożenia wniosku o restrukturyzację.

Przewodniczący SSN Katarzyna Gonera, Sędziowie SN: Józef Iwulski, Jerzy
Kwaśniewski (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 24 lipca
2006 r. sprawy z odwołania ,,G." Spółki z o.o. - Zakładu Pracy Chronionej w C. prze-
ciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych-Oddziałowi w C. o restrukturyzację na-
leżności z tytułu zaległych składek na ubezpieczenia społeczne, na skutek skargi
kasacyjnej ,,G." Spółki z o.o. - Zakładu Pracy Chronionej w C. od wyroku Sądu Ape-
lacyjnego w Katowicach z dnia 11 maja 2005 r. [...]

o d d a l i ł skargę kasacyjną.

U z a s a d n i e n i e


Decyzją z dnia 24 grudnia 2002 r. ZUS Oddział w C. umorzył postępowanie
wszczęte na wniosek ubezpieczonej ,,G." Spółki z o.o. w sprawie restrukturyzacji na-
leżności wobec Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, Funduszu Pracy oraz Fundu-
szu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych z uwagi na bezprzedmiotowość
decyzji o warunkach restrukturyzacji. Zdaniem organu rentowego, pozytywna decyzja
nie ma wpływu na kondycję finansową spółki, a tym samym nie umożliwi przeciw-
działania zjawiskom, o których mowa w art. 1 ust. 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r.
o restrukturyzacji niektórych należności publicznoprawnych od przedsiębiorców
(Dz.U. Nr 155, poz. 1287).

Wyrokiem z dnia 11 maja 2005 r. Sąd Apelacyjny-Sąd Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w Katowicach na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację odwołującej
się Spółki od wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w
Częstochowie z dnia 7 października 2003 r. oddalającego odwołanie ubezpieczonej
od decyzji ZUS Oddział w C. z dnia 24 grudnia 2002 r. Sąd drugiej instancji podzielił i
przyjął za własne ustalenia faktyczne i ocenę prawną dokonane przez Sąd pierwszej
instancji, które przedstawiają się następująco. We wniosku z dnia 14 listopada 2002
r. ,,G." Spółka z o.o. domagała się restrukturyzacji zaległych należności za wrzesień,
październik, listopad i grudzień 2001 r. - wobec FUS w kwocie 12.571,40 zł, wobec
FP w kwocie 3.113,48 zł oraz wobec FGŚP - 7.720,41 zł. Podstawę restrukturyzacji
mógłby stanowić art. 6 ust. 2 pkt a, b i c ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. o restruktu-
ryzacji niektórych należności publicznoprawnych od przedsiębiorców dotyczący zna-
nych na dzień 31 grudnia 2001 r. zaległości. Jednakże należności Spółki za okres od
lipca 2001 r. do listopada 2001 r. w łącznej (wraz z odsetkami) kwocie 27.841,99 zł
zostały zapłacone w okresie od 1 stycznia 2002 r. do 21 października 2002 r. czę-
ściowo dobrowolnie i częściowo w wyniku egzekucji z rachunku bankowego. Postę-
powanie egzekucyjne zostało wdrożone przed wejściem w życie ustawy restruktury-
zacyjnej, a przedmiotowe zaległości nie istniały już w dacie złożenia przez Spółkę
wniosku o restrukturyzację należności (tj. w dniu 15 listopada 2002 r.).

W ocenie Sądu skoro ustawodawca w art. 6 ust. 2 ustawy o restrukturyzacji
określił należności podlegające restrukturyzacji jako ,,zaległości", określenie to należy
rozumieć jako należność, która nie została uregulowana w terminie i nie spłacona,
ani ściągnięta w drodze egzekucji w dacie złożenia wniosku. To samo wynika z art. 8
ustawy o restrukturyzacji, w którym mowa jest o należnościach niewygasłych. Jeżeli
chodzi zaś o należności z tytułu składek na FUS i FP za grudzień 2001 r., to Sąd
stwierdził, że nie podlegają one restrukturyzacji, gdyż w grudniu 2001 r. nie były za-
ległościami, bo ich termin płatności przypadał na 15 stycznia 2002 r.

W skardze kasacyjnej złożonej przez pełnomocnika odwołującej się wniesiono
o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i ustalenie, że ubezpieczona ,,G." Spółka
z o.o. - Zakład Pracy Chronionej w C. jest uprawniona do restrukturyzacji należności
na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych i na Fundusz Pracy w łącznej kwocie
31.084,24 zł. Podstawę skargi kasacyjnej stanowi zarzut błędnej interpretacji art. 6
ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. o restrukturyzacji niektórych należności
publicznoprawnych od przedsiębiorców. Istotę tego zarzutu wyraża sformułowane w
skardze kasacyjnej zagadnienie prawne ,,czy podlegają restrukturyzacji zaległości o
których mowa w postanowieniach art. 6 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r.
o restrukturyzacji niektórych należności publicznoprawnych od przedsiębiorców
(Dz.U. Nr 155, poz. 1287 ze zm.), znane organowi rentowemu w dniu 31 grudnia
2001 r. jeżeli w okresie pomiędzy w.w datą a datą złożenia wniosku o restrukturyza-
cję ubezpieczona te zaległości uregulowała bądź też zaległości te zostały od ubez-
pieczonej wyegzekwowane w trakcie postępowania egzekucyjnego wszczętego na
wniosek organu rentowego ?".


Sąd Najwyższy zważył, co następuje:


Istotę restrukturyzacji należności określonej w ustawie z dnia 30 sierpnia 2002
r. o restrukturyzacji niektórych należności publicznoprawnych od przedsiębiorców
definiuje jej art. 4. Stosownie do tego przepisu restrukturyzacja określonych należno-
ści polega na ich umorzeniu w całości wraz z odsetkami za zwłokę lub opłatą prolon-
gacyjną. Restrukturyzacyjne umorzenie odnosi się (w kontekście stanu faktycznego
rozpatrywanej sprawy) do przedsiębiorcy zobowiązanego do uiszczenia należności,
o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 2 (por. art. 2 pkt 1). Dla spełnienia warunku pod-
miotowego restrukturyzacji (art. 1 ust. 2 i art. 2 pkt 1) niezbędne jest stwierdzenie, że
zainteresowany przedsiębiorca jest zobowiązanym do uiszczenia określonych należ-
ności. Nie może tu chodzić o zobowiązanie nieistniejące, do którego prowadzenie
czynności zmierzających do umorzenia jest w oczywisty sposób bezprzedmiotowe.
Taki sam wniosek wynika nieuchronnie z wglądu w przedmiotowy aspekt restruktury-
zacji, że - w danym wypadku stosownie do art. 6 ust. 1 pkt 2 ustawy - musiałyby to
być znane na dzień 31 grudnia 2001 r. (określone ,,zaległości"). Przedmiotem re-
strukturyzacji ,,zaległości" mogłyby być ,,znane na dzień 31 grudnia 2001 r." należno-
ści będące w tym dniu dla przedsiębiorcy ,,zaległością", to znaczy istniejącym zobo-
wiązaniem do zapłacenia składek, których termin uiszczenia przypadał przed 31
grudnia 2001 r. i które - pomimo upływu terminu płatności - w dalszym ciągu obcią-
żają przedsiębiorcę.

Umorzenie zaległości z tytułu należnych składek, o których mowa w art. 6 ust.
1 pkt 2 ustawy, następuje w postępowaniu restrukturyzacyjnym, którego - w kontek-
ście zagadnienia wynikającego ze skargi kasacyjnej - najbardziej istotnym elemen-
tem jest to, że wszczęcie postępowania restrukturyzacyjnego następuje na wniosek
przedsiębiorcy (por. art. 12), a więc podmiotu, który - jak to wyżej wskazano - znaj-
duje się w sytuacji zobowiązanego z tytułu zaległości w wpłatach określonych skła-
dek i który - poprzez postępowanie restrukturyzacyjne - zmierza do uzyskania jego
celu, to jest do umorzenia swego zobowiązania. Pozbawiony przedmiotu byłby wnio-
sek przedsiębiorcy o restrukturyzację, czyli umorzenie należności, których nie ma, bo
wcześniej wygasły np. na skutek uiszczenia lub wyegzekwowania.

Nie ma w ustawie normy prawnej, z której wynikałyby skutki umorzenia należ-
ności z mocy samego prawa w stosunku do zaległości istniejących na dzień 31 grud-
nia 2001 r. Natomiast należności te w postępowaniu, którego wszczęcie następuje
na wniosek przedsiębiorcy złożony w określonym terminie, mogą być umorzone na
warunkach określonych w decyzji organu restrukturyzacyjnego (art. 18 ustawy).

Z powyższych przyczyn, stwierdzając, że na postawione w skardze kasacyjnej
pytanie odpowiedź może być tylko negatywna, co w konsekwencji oznacza bezza-
sadność podstawy skargi kasacyjnej, Sąd Najwyższy orzekł stosownie do art. 39814
k.p.c.
========================================