Wyrok z dnia 16 stycznia 1996 r.
I PRN 94/95

Niezbadanie przez sąd legitymacji biernej pozwanej osoby fizycznej
wówczas, gdy w aktach sprawy są dokumenty przemawiające za tym, że tę le-
gitymację posiada spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, stanowi rażące
naruszenie prawa (art. 417 § 1 k.p.c.).

Przewodniczący SSN: Józef Iwulski, Sędziowie SN: Kazimierz Jaśkowski
(sprawozdawca), Jadwiga Skibińska-Adamowicz,

Sąd Najwyższy, przy udziale prokuratora Jana Szewczyka, po rozpoznaniu w
dniu 16 stycznia 1996 r. sprawy z powództwa Józefa K. przeciwko Stefanowi K. o wy-
nagrodzenie za pracę, na skutek rewizji nadzwyczajnej Ministra Sprawiedliwości [...] od
wyroku Sądu Rejonowego-Sądu Pracy w Gdańsku z dnia 4 listopada 1993 r. [...]

u c h y l i ł zaskarżony wyrok i sprawę przekazał Sądowi Rejonowemu-Sądowi
Pracy w Gdańsku do ponownego rozpoznania.

U z a s a d n i e n i e

Powód Józef K. wytoczył powództwo przeciwko stronie pozwanej określonej jako
- Stefan K. "T." Usługi Transportowe - żądając zasądzenia kwoty 9.833.120 starych
złotych tytułem wynagrodzenia za pracę.
Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Gdańsku wyrokiem z dnia 4 listopada 1993 r. za-
sądził na rzecz powoda od Stefana K. kwotę 9.534.000 starych złotych z ustawowymi
odsetkami. Wyrok uprawomocnił się bez zaskarżenia.
Od tego wyroku rewizję nadzwyczajną złożył Minister Sprawiedliwości zarzucając
rażące naruszenie art. 159 § 3 k.h. i art. 316 k.p.c. oraz naruszenie interesu
Rzeczypospolitej Polskiej, wnosząc o jego uchylenie i przekazanie sprawy Sądowi
Rejonowemu do ponownego rozpoznania.
W uzasadnieniu podniesiono, że po stronie pozwanej zachodzi brak legitymacji
biernej, jako że powód był pracownikiem Zakładu Transportowo-Usługowego "T.",
stanowiącego spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, zaś za zobowiązania takiej
spółki wspólnicy nie ponoszą osobistej odpowiedzialności (art. 159 § 3 k.h.). Zdaniem
Ministra Sąd był zobowiązany na podstawie art. 316 k.p.c. do wyjaśnienia z urzędu
sprawy legitymacji biernej, gdyż odpowiedź na pozew i świadectwo pracy powoda
zawierały nadruki określające "T." jako spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością.
Zasądzenie wynagrodzenia od wspólnika rażąco narusza powołane przepisy i interes
Rzeczypospolitej Polskiej.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje.

Rewizja nadzwyczajna jest uzasadniona.
Przepis art. 159 § 3 k.h., dotyczący spółki z ograniczoną odpowiedzialnością
stanowi, iż wspólnicy nie odpowiadają osobiście za zobowiązania spółki. Wynikająca z
tego przepisu zasada osobistej nieodpowiedzialności wspólników za zobowiązania
spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (obowiązująca z wyjątkami przewidzianymi w
ustawach, na przykład w art. 171 § 2 i art. 186 § 1 k.h.) należy do cech konstrukcyjnych
tej spółki. Wspólnicy nie odpowiadają osobiście, lecz odpowiada spółka co powoduje,
że wspólnicy ponoszą ciężar majątkowy tej odpowiedzialności do wysokości udziałów
objętych w spółce.
W uzasadnieniu Sądu Rejonowego, sporządzonym na żądanie Sądu Najwyż-
szego (art. 419 § 3 k.p.c.) stwierdzono, że Sąd ten uznał, iż Stefan K. ma bierną
legitymację jako osoba prowadząca działalność na podstawie ustawy o działalności
gospodarczej, gdy tymczasem legitymację tę ma "T.", spółka z ograniczoną odpo-
wiedzialnością.
Trafnie podniesiono w rewizji nadzwyczajnej, że skoro na dwóch dokumentach
znajdujących się w aktach sprawy pracodawca powoda oznaczony jest jako spółka z
ograniczoną odpowiedzialnością, to sąd powinien z urzędu zbadać sprawę legitymacji
biernej. Nieuczynienie tego rażąco narusza art. 3 § 2 k.p.c. zobowiązujący sąd, między
innymi do wszechstronnego zbadania wszystkich istotnych okoliczności sprawy i do
podejmowania w tym zakresie działań z urzędu. Narusza to zarazem interes
Rzeczypospolitej Polskiej i powoduje uwzględnienie rewizji nadzwyczajnej mimo upływu
terminu z art. 421 § 2 k.p.c.
Z tych względów na mocy art. 422 § 2 k.p.c. orzeczono jak w sentencji.

=======================================