Wyrok z dnia 9 maja 2007 r.
I PK 256/06

Po utracie od dnia 26 listopada 2002 r. mocy obowiązującej art. 2417 § 4
k.p. w związku z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 18 listopada
2002 r., K 31/01 (Dz.U. Nr 196, poz. 1660), pracodawca nie jest związany posta-
nowieniami rozwiązanego układu zbiorowego pracy oraz wypowiedzianego re-
gulaminu wynagradzania i może złożyć pracownikom wypowiedzenia zmienia-
jące warunki umowy o pracę na ich niekorzyść.

Przewodniczący SSN Zbigniew Hajn, Sędziowie SN: Roman Kuczyński,
Romualda Spyt (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 9 maja
2007 r. sprawy z powództwa Ewy G. przeciwko Bankowi B. SA w K. Oddziałowi w G.
o przywrócenie dotychczasowych warunków pracy i płacy, na skutek skargi kasacyj-
nej strony pozwanej od wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Spo-
łecznych w Gliwicach Ośrodka Zamiejscowego w Rybniku z dnia 1 czerwca 2006 r.
[...]

1. u c h y l i ł zaskarżony wyrok w pkt 2 i 3 i zmienił poprzedzający go wyrok
Sądu Rejonowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Rybniku z dnia 14 lu-
tego 2006 r. [...] w części dotyczącej przywrócenia powódce dotychczasowych wa-
runków pracy i płacy w zakresie: stanowiska pracy, kategorii zaszeregowania, wy-
płaty premii, wysokości dodatku za pracę w porze nocnej i oddalił powództwo;
2. zasądził od powódki na rzecz pozwanego kwotę 240 zł tytułem zwrotu
kosztów postępowania za wszystkie instancje.

U z a s a d n i e n i e


Powódka Ewa G. wniosła przeciwko Bankowi B. SA w K. o uznanie wypowie-
dzenia warunków pracy i płacy za bezskuteczne, podnosząc, że wypowiedzenie to
narusza art. 45 § 1 k.p. w związku z art. 42 § 1 k.p. i art. 771 k.p., ponieważ nowe
warunki pracy i płacy ustalone zostały na podstawie uchwał zarządu Banku, które nie
stanowią źródeł wewnątrzzakładowego prawa w świetle art. 9 § 1 k.p. i art. 771 k.p.
Stwierdziła też, że jest pracownikiem podlegającym ochronie przewidzianej w art. 13
ust. 3 ustawy z dnia 24 czerwca 1983 r. o społecznej inspekcji pracy (Dz.U. Nr 35,
poz. 163 ze zm.).
Pozwany w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa i wywiódł, że
z dniem 31 grudnia 2003 r. wygasł obowiązujący u niego zakładowy układ zbiorowy
pracy i do chwili wniesienia pozwu nie wprowadzono w życie nowego układu jak też
regulaminu wynagradzania. Podstawą wypowiedzenia była uchwała zarządu Banku z
dnia 14 grudnia 2004 r., która nie jest regulaminem wynagradzania lecz jednostron-
nym określeniem warunków pracy i płacy, a pracodawca ma prawo, po wygaśnięciu
układu zbiorowego pracy, kształtować stosunki pracy zgodnie z jego ,,potrzebami biz-
nesowymi", stosując odpowiednie przepisy prawa. Stwierdził także, że powódce nie
przysługuje ochrona prawna przed wypowiedzeniem zmieniającym z racji pełnienia
funkcji społecznego inspektora pracy.

Sąd Rejonowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Rybniku wyrokiem z
dnia 14 lutego 2006 r. przywrócił powódce dotychczasowe warunki umowy o pracę w
części dotyczącej stanowiska pracy, kategorii zaszeregowania, wypłaty premii, wyso-
kości dodatku za pracę w porze nocnej, prawa do dofinansowania przejazdów środ-
kami lokomocji oraz podstawy naliczania odprawy emerytalno-rentowej i zasądził od
pozwanego na rzecz powódki zwrot kosztów procesu. W uzasadnieniu wyroku Sąd
Rejonowy ustalił, że powódka 16 października 1997 r. została zatrudniona u po-
przednika prawnego pozwanego - w [...] Banku K. S.A w W. Z dniem 31 grudnia
2001 r. [...] Bank K., jako spółka przejmowana, połączył się z Bankiem B. SA w K. i
pracownicy tego pierwszego Banku stali się pracownikami Banku B. SA. Warunki
wynagradzania wynikały z zakładowego układu zbiorowego pracy z dnia 26 kwietnia
1996 r., obowiązującego w Banku B. SA. Powyższy układ zbiorowy pracy wypowie-
dziany został przez pracodawcę za trzymiesięcznym wypowiedzeniem ze skutkiem
na dzień 31 grudnia 2003 r. Konsultacje pozwanego z działającymi u niego ośmioma
związkami zawodowymi w sprawie wprowadzenia regulaminu wynagradzania nie
przyniosły rezultatu. Pozwany trzykrotnie, w dniu 28 listopada 2003 r., w dniu 29
września 2004 r. oraz w dniu 25 kwietnia 2005 r., przedstawił związkom zawodowym
projekt regulaminu wynagradzania i za każdym razem związki zawodowe przedsta-
wiały wspólnie uzgodnione negatywne stanowisko. W dniu 14 grudnia 2004 r. zarząd
Banku podjął uchwałę [...] w sprawie warunków umów o pracę pracowników pozwa-
nego do czasu wynegocjowania zakładowego układu zbiorowego. Na mocy tej
uchwały pozwany zaproponował wszystkim pracownikom porozumienie zmieniające
warunki pracy, którego powódka nie zaakceptowała. W dniu 13 maja 2005 r. zarząd
Banku podjął kolejną uchwałę, na mocy której stwierdził, że wszystkie dodatkowe
świadczenia związane z pracą, nieokreślone w załączniku do uchwały z dnia 14
grudnia 2004 r., będą obowiązywały w wysokościach określonych w Kodeksie pracy
do czasu wynegocjowania nowego układu zbiorowego pracy. W uchwale stwier-
dzono także, że traci moc uchwała [...] w sprawie dopłat do pracowniczych biletów
okresowych stosowanych w komunikacji zbiorowej.

Po przeprowadzeniu konsultacji związkowej i po otrzymaniu negatywnego sta-
nowiska NSZZ ,,Solidarność", którego powódka jest członkiem, pozwany w dniu 10
czerwca 2005 r. wypowiedział powódce umowę o pracę w części dotyczącej stano-
wiska pracy, kategorii zaszeregowania, wypłaty premii, wysokości dodatku za pracę
w porze nocnej, prawa do dofinansowania dojazdów do pracy. Jako podstawę wy-
powiedzenia podał zunifikowanie zasad zatrudniania w Banku w oparciu o uchwały
zarządu z dnia 14 grudnia 2004 r. [...] oraz z dnia 13 maja 2005 r.[...] - do czasu wy-
negocjowania nowego układu zbiorowego pracy.

Mając na względzie tak ustalony stan faktyczny Sąd Rejonowy zważył, że
uchwały zarządu Banku z dnia 14 grudnia 2004 r. oraz z dnia 13 maja 2005 r. są
nieważne, gdyż podjęte zostały z pominięciem trybu wskazanego w przepisach
ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz.U. Nr 79, poz. 854 ze
zm.), ponadto naruszają przepisy prawa pracy - w szczególności art. 9 § 1 k.p., art.
771 k.p. i nie stanowią źródeł prawa pracy. Zdaniem Sądu Rejonowego działania
pozwanego stanowią obejście przepisów wyżej wskazanych, a także naruszają
uprawnienia organizacji związkowych wynikające z art. 30 ustawy o związkach za-
wodowych. W kontekście tych argumentów Sąd Rejonowy podkreślił, że w jego oce-
nie pozwany nie podejmuje czynności w celu szybkiego i sprawnego ustalenia regu-
laminu wynagrodzenia, gdyż kolejne projekty regulaminów wynagradzania dzieli długi
okres bezczynności pozwanego, do którego przecież należy inicjatywa w tym zakre-
sie. Ostatecznie Sąd stwierdził, że wypowiedzenie powódce warunków pracy i płacy
w świetle przepisu art. 45 § 1 k.p. w związku z art. 42 § 1 k.p. było nieuzasadnione.

W wyniku apelacji pozwanego, zaskarżającego wyrok w całości, Sąd Okrę-
gowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gliwicach Ośrodek Zamiejscowy w
Rybniku wyrokiem z dnia 1 czerwca 2006 r. zmienił zaskarżony wyrok w części, w
ten sposób, że oddalił powództwo o przywrócenie prawa do dofinansowania przejaz-
dów środkami lokomocji, natomiast oddalił apelację w pozostałym zakresie, orzeka-
jąc także o kosztach postępowania.

W pisemnych motywach rozstrzygnięcia Sąd Okręgowy podzielił ustalenia fak-
tyczne Sądu Rejonowego oraz jego stanowisko odnośnie tego, iż uchwała zarządu
Banku z dnia 14 grudnia 2004 r. nie może stanowić podstawy wypowiedzenia po-
wódce warunków pracy i płacy. Stwierdził, że ustalenie wysokości wynagrodzenia
(stawek zasadniczych i innych składników) nie może nastąpić w formie uchwały za-
rządu lecz jedynie w trybie przewidzianym w przepisach art. 771 - 773 k.p., a rokowa-
nia między pozwanym a działającymi u niego związkami zawodowymi w przedmiocie
uzgodnienia regulaminu wynagradzania wciąż trwają. Wywiódł także, że w stosunku
do dotychczas zatrudnionych pracowników postanowienia wypowiedzianego układu
zbiorowego pracy stały się częścią indywidualnych umów o pracę i wiążą pracodaw-
cę do czasu ich wypowiedzenia. Podniósł też, iż uprawnienia powódki dotyczące do-
finansowania dojazdów do pracy środkami lokomocji nie wynikały z zakładowego
układu zbiorowego pracy lecz z uchwały zarządu Banku i było to świadczenia dodat-
kowe, wynikające z jednostronnego zobowiązania pracodawcy, stąd też pozwany
mógł się z niego wycofać, co też uczynił w uchwale z dnia 13 maja 2005 r.

Skargę kasacyjną od powyższego wyroku wywiódł pozwany - w części doty-
czącej oddalenia apelacji - opierając ją na naruszeniu prawa materialnego art. 45 § 1
k.p., poprzez niewłaściwe jego zastosowanie, polegające na przyjęciu, że powódce
mogą być przywrócone dotychczasowe warunki pracy i płacy - bez ustalenia istnienia
żadnej z dwóch uprawniających ku temu przesłanek oraz naruszenie przepisów
prawa procesowego - art. 233 k.p.c., które miało wpływ na wynik sprawy, poprzez
niezbadanie, czy wypowiedzenie zmieniające jest uzasadnione.

Wskazując na powyższe skarżący wniósł o uchylenie wyroku w zaskarżonej
części, a także o uchylenie poprzedzającego go wyroku Sądu pierwszej instancji i
przekazanie sprawy temu ostatniemu Sądowi do ponownego rozpoznania i rozstrzy-
gnięcia o kosztach procesu za wszystkie instancje, ewentualnie o uchylenie zaskar-
żonych wyroków i orzeczenie co do istoty sprawy i zasądzenie od powódki na rzecz
pozwanego zwrotu kosztów postępowania.

Skarżący wniósł o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania, uzasadniając to
tym, że w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne, polegające na rozstrzy-
gnięciu, czy pracodawca, u którego nie obowiązuje zakładowy układ zbiorowy pracy,
gdyż został wypowiedziany przez pracodawcę, ani regulamin wynagradzania, ponie-
waż nie doszło do jego uzgodnienia ze związkami zawodowymi, ani też nie wynego-
cjowano nowego zakładowego układu zbiorowego pracy, może dokonywać wypo-
wiedzeń zmieniających pracownikom, w stosunku do których postanowienia wypo-
wiedzianego układu stały się częścią umowy o pracę, czy też pracodawca musi cze-
kać na zawarcie nowego układu lub regulaminu wynagradzania. W uzasadnieniu
skargi skarżący wskazał, że ani Sąd Rejonowy ani Sąd Okręgowy nie zbadały, czy
zachodzą przesłanki do przywrócenia powódce dotychczasowych warunków pracy i
płacy, tj. nie zbadały, czy wypowiedzenie jest nieuzasadnione, czy też narusza prze-
pisy o wypowiadaniu umów o pracę. Brak takich ustaleń uzasadnia, zdaniem skarżą-
cego, zarzut naruszenia art. 233 k.p.c. W konsekwencji Sąd naruszył przepis art. 45
§ 1 k.p. Pozwany podkreślił, że Sąd Okręgowy popadł w wewnętrzną sprzeczność w
swoich wywodach, bo z jednej strony stwierdził, że w przypadku dotychczas zatrud-
nionych pracowników postanowienia wypowiedzianego układu zbiorowego pracy
stały się częścią indywidualnych umów o pracę i wiążą pracodawcę do czasu ich wy-
powiedzenia, a z drugiej strony przedstawił stanowisko, że pozwany nie miał prawa
wypowiedzieć powódce dotychczasowych warunków pracy i płacy. Stanowisko to
jest nieuzasadnione, gdyż przepisy Kodeksu pracy przewidują wyraźne zakazy wy-
powiadania umów o pracę i zakazy te nie dotyczą sytuacji faktycznej istniejącej w
niniejszej sprawie.

W odpowiedzi na skargę powódka wniosła o jej oddalenie i zasądzenie od po-
zwanego na jej rzecz kosztów zastępstwa procesowego.


Sąd Najwyższy zważył, co następuje:


Skarga kasacyjna jest uzasadniona, aczkolwiek nie wszystkie jej podstawy są
uzasadnione; w szczególności dotyczy to zarzutu naruszenia przepisu prawa proce-
sowego - art. 233 k.p.c.
Przepis art. 3983 § 3 k.p.c. wprawdzie nie wskazuje expressis verbis konkret-
nych przepisów, których naruszenie, w związku z ustalaniem faktów i przeprowadza-
niem oceny dowodów, nie może być przedmiotem zarzutów wypełniających drugą
podstawę kasacyjną, nie ulega jednak wątpliwości, że obejmuje on art. 233 k.p.c.
Przepis ten określa kryteria oceny wiarygodności i mocy dowodów. Zatem zarzut
oparty na naruszeniu powyższego przepisu usuwa się spod kontroli kasacyjnej (por.
wyrok SN z dnia 26 kwietnia 2006 r., V CSK 11/06 LEX nr 230204; postanowienie
SN z dnia 23 września 2005 r., III CSK 13/05 OSNC 2006 nr 4, poz. 76 ). Niezależnie
od tych uwag, zarzut naruszenia art. 233 k.p.c. postawiony został wadliwie, bowiem
nie przytoczono w nim argumentów związanych z przekroczeniem zasady swobodnej
oceny dowodów, wyrażającej się poprawnością wnioskowania z punktu widzenia lo-
giki i zasad doświadczenia życiowego, lecz wskazano jedynie brak ustaleń faktycz-
nych w uzasadnieniu wyroku, które pozwoliłyby na zastosowanie określonego prze-
pisu prawa materialnego. Takie uchybienie może uzasadniać zarzut naruszenia 328
§ 2 k.p.c. w związku z art. 391 § 1 k.p.c. i wypełniać podstawę kasacyjną wskazaną
w art. 3983 § 1 pkt 2 k.p.c., lecz może to nastąpić w wyjątkowych wypadkach, a mia-
nowicie tylko wtedy, gdy wskutek uchybienia konkretnym wymaganiom zaskarżone
orzeczenie nie poddaje się kontroli kasacyjnej. Z tego względu oraz biorąc pod
uwagę treść art. 39813 § 1 k.p.c., zgodnie z którym Sąd Najwyższy rozpoznaje skargę
w granicach podstaw, przedstawiony w skardze powyższy zarzut nie może zostać
uwzględniony.
Przechodząc kolejno do zarzutu naruszenia prawa materialnego - art. 45 § 1
k.p., to skarżący, uzasadniając go, przywołał również brak ustaleń faktycznych w za-
skarżonym wyroku odnośnie istnienia dwóch przesłanek uzasadniających jego za-
stosowanie, tj. brak ustalenia z jakich powodów wypowiedzenie uznane zostało za
nieuzasadnione bądź brak ustalenia o naruszeniach obowiązujących przepisów.
Zgodnie z treścią art. 45 § 1 k.p. w razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę
zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowia-
daniu umów o pracę, sąd pracy - stosownie do żądania pracownika - orzeka o bez-
skuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu - o przywróceniu
pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu. Przesłanki
uzasadniające zastosowanie powyższego przepisu to: brak uzasadnienia dla doko-
nanego wypowiedzenia oraz naruszenie przez pracodawcę przepisów o wypowiada-
niu umów o pracę; przy czym spełnienie choćby jednej z tych przesłanek jest wystar-
czające dla zastosowania tej normy prawnej. Wbrew poglądowi skarżącego, z wywo-
dów Sądu Rejonowego, które Sąd Okręgowy podzielił, wynika, że uzasadnieniem do
zastosowania art. 45 § 1 k.p. w związku z art. 42 § 1 k.p. jest stwierdzenie, iż doko-
nane wypowiedzenie zmieniające było nieuzasadnione, gdyż zaproponowane przez
pozwanego nowe warunki pracy i płacy nie znajdują oparcia w przywołanych przepi-
sach prawa i stanowią ich obejście. Innymi słowy, chociaż przyczyną wypowiedzenia
zmieniającego była zmiana zasad wynagradzania u pracodawcy, to przyczyny tej nie
można uznać za uzasadnioną, gdyż działania pracodawcy w stanowieniu nowych
zasad wynagradzania były bezprawne. Tym samym, nieuzasadnione wypowiedzenie
umowy o pracę lub warunków pracy i płacy, to także takie wypowiedzenie, w którym
skutek jest powiązany z realnie istniejącą przyczyną, lecz przyczyna ta wywołana jest
czynnościami prawnymi pracodawcy, które w myśl art. 58 § 1 k.c. uznane zostały
przez sąd za sprzeczne z obowiązującymi przepisami prawa lub mające na celu
obejście prawa. Nie jest więc tak, jak twierdzi skarżący, iż brak było w zaskarżonym
orzeczeniu podstaw faktycznych dla dokonania subsumcji określonej normy prawnej.
Tak więc i w ten sposób skonstruowany zarzut naruszenia prawa materialnego nie
jest również uzasadniony.

Z uzasadnienia skargi kasacyjnej w istocie wynika, że skarżący kwestionuje
wywody Sądu Okręgowego i Rejonowego dotyczące bezprawności swoich działań w
zakresie stanowienia warunków pracy i płacy, a w konsekwencji dotyczące bezza-
sadności wypowiedzenia zmieniającego, stojąc na stanowisku, że wynikające z wy-
powiedzianego zakładowego układu zbiorowego pracy warunki pracy i płacy, które
stały się warunkami indywidualnej umowy o pracę, mogą być wypowiedziane, mimo
że nie obowiązuje ani nowy zakładowy układ zbiorowy pracy ani regulamin wynagra-
dzania. W tej sytuacji prawidłowo skonstruowany zarzut naruszenia art. 45 § 1 k.p.
winien wskazywać na jego bezzasadne zastosowanie w sytuacji, kiedy nie zacho-
dziła żadna z przesłanek w nim wskazanych.

W zakresie tak rozumianego zarzutu wskazać należy na przepis art. 24113 § 2
k.p., który stanowi, że postanowienia układu mniej korzystne dla pracowników wpro-
wadza się w drodze wypowiedzenia pracownikom dotychczasowych warunków
umowy o pracę lub innego aktu stanowiącego podstawę nawiązania stosunku pracy,
przy wypowiedzeniu dotychczasowych warunków umowy o pracę lub innego aktu
stanowiącego podstawę nawiązania stosunku pracy nie mają zastosowania przepisy
ograniczające dopuszczalność wypowiadania warunków takiej umowy lub aktu. Z
jego treści wprost wynika, że ma on zastosowanie do niekorzystnej dla pracowników
zmiany układu zbiorowego lub wprowadzenia nowego układu, gdy poprzednio istniał
stan bezukładowy. Nie ma natomiast przepisu regulującego wprost sytuację, gdy
układ zbiorowy lub regulamin wynagradzania tracą moc, a w ich miejsce nie został
wprowadzony nowy akt regulujący wynagrodzenia. Stan taki był uregulowany w
przepisie art. 2417 § 4 k.p., który w zdaniu pierwszym stanowił, że razie rozwiązania
układu do czasu wejścia w życie nowego układu stosuje się postanowienia układu
dotychczasowego, chyba że strony w układzie ustaliły lub w drodze porozumienia
ustalą inny termin stosowania rozwiązanego układu. Nową sytuację prawną od 26
listopada 2002 r. spowodował wyrok TK z 18 listopada 2002 r., K 31/01 (Dz.U. Nr
196, poz. 1660, OTK-A 2002 nr 6, poz. 82), który pozbawił mocy obowiązującej prze-
pis art. 2417 § 4 k.p. Nie budzi wątpliwości, że w tym nowym stanie prawnym praco-
dawca nie jest związany postanowieniami rozwiązanego układu zbiorowego i może
złożyć pracownikom wypowiedzenia zmieniające warunki umowy o pracę na ich nie-
korzyść w porównaniu z warunkami wynikającymi z układu. Żaden przepis nie zaka-
zuje mu bowiem tej czynności. (por. uchwałę siedmiu sędziów SN z dnia 29 września
2006 r., II PZP 3/06 Monitor Prawa Pracy 2007 nr 2, poz. 82). Skoro dopuszczalne
jest dokonywanie wypowiedzeń zmieniających w stanie bezukładowym, rozumianym
także jako brak regulacji zasad wynagradzania w oparciu o przepisy art. 772 k.p.,
nowe warunki pracy i płacy zaproponowane w tym wypowiedzeniu siłą rzeczy nie
mogą mieć oparcia w układzie zbiorowym czy regulaminie wynagradzania. Stąd
wywody Sądów obu instancji w istocie zawierają wewnętrzną sprzeczność. Zakładają
bowiem one, że nawet w stanie, w którym nie obowiązuje ani układ zbiorowy, ani
regulamin wynagradzania, warunki pracy i płacy, zaproponowane w wypowiedzeniu
zmieniającym, muszą wynikać z aktów odpowiadających wymogom art. 771 - 772 k.p.,
stanowiący źródła prawa pracy w rozumieniu art. 9 § 1 k.p. Z powyższych względów
nie można zarzucić pozwanemu, jak uczyniły to Sądy obu instancji, próby obejścia
przepisów regulujących zasady ustalania wynagrodzenia za pracę, a konsekwencji
uznać je za bezprawne i z tego powodu stwierdzić bezzasadność wypowiedzenia
zmieniającego.
Sąd Najwyższy uznał także, że przepis art. 24113 § 2 k.p., zdanie drugie, ma
zastosowanie do wypowiedzenia, wynikających z układu zbiorowego pracy warun-
ków umowy o pracę w razie rozwiązania tego układu, także wtedy, gdy nie został on
zastąpiony nowym układem zbiorowym pracy ani regulaminem wynagradzania,
zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego wyrażonym w uchwale siedmiu sę-
dziów z dnia 29 września 2006 r., II PZP 3/06.
Konsekwencją przyjęcia powyższego stanowiska jest uznanie, że powódka nie
podlegała ochronie przewidzianej w art. 13 ust. 1 ustawy o społecznej inspekcji
pracy.

Z uwagi na powyższe Sąd Najwyższy uznał zarzut naruszenia przepisu art. 45
§ 1 k.p. za uzasadniony i na mocy art. 39816 k.p.c. orzekł jak w sentencji wyroku. O
kosztach orzeczono mając na względzie treść art. 98 k.p.c. w związku z art. 39821
k.p.c i w związku z art. 391 § 1 k.p.c. oraz na podstawie § 11 ust. 1 pkt 1, § 12 ust. 1
pkt 1 oraz ust. 4 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września
2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb
Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego
z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz. 1349).
========================================