Uchwała z dnia 8 marca 2006 r.
III SZP 1/06

Przewodniczący SSN Kazimierz Jaśkowski (sprawozdawca), Sędziowie SN:
Herbert Szurgacz, Małgorzata Wrębiakowska-Marzec.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 8 marca 2006 r. sprawy
z zażalenia Telekomunikacji Polskiej SA w Warszawie przeciwko Prezesowi Urzędu
Regulacji Telekomunikacji i Poczty z udziałem Telekomunikacji Kolejowej Sp. z o.o. o
zobowiązanie do zmiany treści umowy, na skutek zagadnienia prawnego przekaza-
nego postanowieniem Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 28 grudnia 2005 r.
[...]

,,Czy Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów rozstrzygając na podstawie
art. 479(57) pkt 2 k.p.c. zażalenia na postanowienie Prezesa Urzędu Regulacji Tele-
komunikacji i Poczty wydane na podstawie art. 85 w zw. z art. 96 ustęp 4 ustawy z
dnia 21 lipca 2000 r. Prawo telekomunikacyjne (Dz.U. Nr 73, poz. 852 ze zm.) wy-
daje orzeczenie w formie wyroku czy postanowienia, czy orzeczenie to powinno być
wydane po przeprowadzeniu rozprawy bądź posiedzenia jawnego oraz czy na orze-
czenie Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów przysługuje apelacja czy też za-
żalenie ?"

p o d j ą ł uchwałę:

Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów rozstrzygając na podstawie
art. 47957 pkt 2 k.p.c. zażalenie na postanowienie Prezesa Urzędu Regulacji Te-
lekomunikacji i Poczty wydane na podstawie art. 85 w związku z art. 96 ust. 4
ustawy z dnia 21 lipca 2000 r. Prawo telekomunikacyjne (Dz.U. Nr 73, poz. 852
ze zm.) wydaje orzeczenie w formie postanowienia po przeprowadzeniu roz-
prawy. Na powyższe postanowienie zażalenie nie przysługuje.

U z a s a d n i e n i e

I. Przedstawione zagadnienie wyłoniło się w toku rozpoznawania przez Sąd
Apelacyjny w Warszawie zażalenia Telekomunikacji Polskiej SA na postanowienie
Sądu Okręgowego w Warszawie-Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (dalej
jako SOKiK) oddalające zażalenie Telekomunikacji Polskiej na postanowienie Preze-
sa Urzędu Regulacji Telekomunikacji i Poczty (dalej jako Prezes Urzędu). Stan fak-
tyczny sprawy przedstawia się następująco.
W dniu 31 października 2003 r. Telekomunikacja Polska przesłała do Teleko-
munikacji Kolejowej Sp. z o.o. pismo wraz z projektem umowy o dzierżawę kanaliza-
cji teletechnicznej. W dniu 17 grudnia 2003 r. Telekomunikacja Kolejowa złożyła do
Prezesa Urzędu wniosek o ustalenie warunków współkorzystania z infrastruktury te-
lekomunikacyjnej. Wniosek ten zainicjował postępowanie przed Prezesem Urzędu.
W dniu 31 stycznia 2004 r. Telekomunikacja Polska i Telekomunikacja Kolejowa za-
warły umowę o współkorzystanie z infrastruktury telekomunikacyjnej. W dniu 3 marca
2004 r. odbyła się rozprawa administracyjna z wniosku Telekomunikacji Kolejowej. W
toku rozprawy Prezes Urzędu został poinformowany o zawarciu przez strony umowy
z dnia 31 stycznia 2004 r., skutkiem czego postępowanie zostało umorzone. W dniu
3 marca 2004 r. na wskazanej powyżej rozprawie Telekomunikacja Kolejowa złożyła
wniosek o wydanie przez Prezesa Urzędu, na podstawie art. 85 ustawy z dnia 21
lipca 2000 r. - Prawo telekomunikacyjne (Dz.U. Nr 73, poz. 852 ze zm.) postanowie-
nia zobowiązującego strony umowy z 31 stycznia 2004 r. do zmiany jej treści. Pi-
smem z dnia 25 marca 2004 r. Telekomunikacja Kolejowa uzupełniła ten wniosek.
Pismem z dnia 28 lipca 2004 r. Telekomunikacja Polska przedstawiła stanowisko w
sprawie tego wniosku, wnosząc o jego nieuwzględnienie.
Postanowieniem z dnia 27 stycznia 2005 r., wydanym na podstawie art. 85 w
związku z art. 96 ust. 4 oraz art. 111 ust. 1 Prawa telekomunikacyjnego z 2000 r. w
związku z art. 222 ust. 1 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. - Prawo telekomunikacyjne
(Dz.U. Nr 171, poz. 1800 ze zm.) oraz art. 123 k.p.a. Prezes Urzędu zobowiązał
strony umowy z 31 stycznia 2004 r. do zmiany jej treści. Zmiana umowy miała nastą-
pić w zakresie dotyczącym sposobu obliczania opłat za zajętość kanalizacji (poprzez
uwzględnienie w sposobie naliczania opłat rzeczywistego wykorzystania infrastruktu-
ry) oraz terminu wypowiedzenia umowy (poprzez wydłużenie terminu). Prezes
Urzędu zobowiązał strony do zmiany umowy w terminie 60 dni od dnia doręczenia
postanowienia. Pismem z dnia 7 lutego 2005 r. Telekomunikacja Polska wniosła za-
żalenie na to postanowienie zarzucając naruszenie art. 85 ust. 1 w związku z art. 96
ust. 4 Prawa telekomunikacyjnego, art. 84 § 1 oraz art. 107 § 3 w związku z art. 126
k.p.a. i art. 111 Prawa telekomunikacyjnego. Telekomunikacja Polska w szczególno-
ści podniosła, iż nie zostały spełnione przesłanki do wydania postanowienia, przy
czym Telekomunikacja Kolejowa nie wykazała, by wykonywanie działalności bez
współkorzystania z infrastruktury było niemożliwe lub wiązało się z niewspółmiernie
wysokimi nakładami
Postanowieniem z dnia 22 czerwca 2005 r. SOKiK oddalił zażalenie Teleko-
munikacji Polskiej uznając je za nieuzasadnione. Sąd uznał zarzut naruszenia art. 85
w związku z art. 96 Prawa telekomunikacyjnego za nietrafny, ponieważ przesłanką
wydania zaskarżonego postanowienia nie jest wykazanie, iż wykonywanie działalno-
ści przez zainteresowanego bez współkorzystania z infrastruktury jest niemożliwe lub
wiąże się z niewspółmiernie wysokimi nakładami. Wykazanie powyższych przesłanek
jest bowiem niezbędne do zawarcia umowy o współkorzystanie z infrastruktury tele-
komunikacyjnej (art. 96 ust. 1 i 2 tego Prawa), podczas gdy w stanie faktycznym taka
umowa została już zawarta. Postanowienie to zostało wydane na posiedzeniu nie-
jawnym.
Pismem z dnia 9 sierpnia 2005 r. Telekomunikacja Polska wniosła zażalenie
na to postanowienie do Sądu Apelacyjnego w Warszawie. W zażaleniu wskazano na
naruszenie art. 96 ust. 1 w związku z art. 85 Prawa telekomunikacyjnego poprzez
błędną wykładnię polegającą na uznaniu, iż ten przepis nie ma zastosowania do
zmiany umowy w trybie art. 85 ust. 1 tego Prawa oraz art. 233 k.p.c., poprzez przyję-
cie, że opłaty pobierane przez powoda na podstawie umowy nie są ustalone w opar-
ciu o przejrzyste i obiektywne kryteria, a także, iż konieczne jest wydłużenie terminu
wypowiedzenia umowy ponad okres 6 miesięcy.
II. Przedstawiając wskazane w uchwale zagadnienia Sąd Apelacyjny podniósł,
iż rozpoznanie zażalenia zależy od wyjaśnienia kwestii prawnej, jaki w rzeczywistości
charakter ma rozstrzygnięcie SOKiK, które zapada w wyniku merytorycznego rozpo-
znania zażalenia wniesionego na postanowienie Prezesa Urzędu wydane w trybie
art. 85 ust. 1 w związku z art. 96 ust. 4 Prawa telekomunikacyjnego. Zdaniem Sądu
Apelacyjnego postanowienie wydane przez Prezesa Urzędu dotyczy kwestii meryto-
rycznych. Świadczy o tym nie tylko charakter i tematyka przedmiotu rozstrzygnięcia,
skutki, jakie rozstrzygnięcie to wywołuje w sferze prawa materialnego, ale również
art. 86 ust. 1 odsyłający do art. 82-84 tego Prawa. Sąd Apelacyjny uznał również, iż o
merytorycznym charakterze postanowienia Prezesa Urzędu świadczy regulacja art.
29 obecnie obowiązującego Prawa telekomunikacyjnego z 2004 r., w myśl którego
Prezes Urzędu może z urzędu w drodze decyzji zmienić treść umowy o dostępie te-
lekomunikacyjnym lub zobowiązać strony do jej zmiany. Kwestia zmiany umowy nie
mogłaby być zatem rozstrzygnięta obecnie w formie postanowienia. Ponadto, Prezes
Urzędu powołując w postanowieniu z dnia 27 stycznia 2005 r. przepis art. 123 k.p.a.
uznał, że nie dotyczy ono rozstrzygnięcia co do istoty sprawy. W tej sytuacji Sąd
Apelacyjny przyjął, iż wskazanie przez ustawodawcę w art. 85 Prawa telekomunika-
cyjnego z 2000 r., że Prezes Urzędu wyraża swoje stanowisko w formie postanowie-
nia, na które służy stronie zażalenie do sądu nie przesądza jeszcze, że również
orzeczenie Sądu rozpoznającego to zażalenie powinno przybrać formę postanowie-
nia i zostać wydane w istocie w trybie postępowania zażaleniowego przewidzianego
w Kodeksie postępowania cywilnego.
Sąd Apelacyjny zwrócił uwagę, iż zażalenie na postanowienie Prezesa Urzędu
inicjuje postępowanie sądowe, które toczy się według przepisów Kodeksu postępo-
wania cywilnego w sprawach gospodarczych i podobnie jak odwołanie od decyzji
Prezesa Urzędu odpowiada konstrukcji pozwu w postępowaniu cywilnym. Przepisy
regulujące postępowanie z zakresu regulacji telekomunikacji i poczty nie zawierają
odrębności co do podstawowych zasad rozpoznawania spraw, w których zapadło
rozstrzygniecie co do istoty sprawy. W art. 47966 k.p.c. wskazano, iż przepisy art.
47932 § 1 oraz 47959-65 k.p.c. stosuje się odpowiednio do zażalenia na postanowienia
Prezesa Urzędu. Wymienione przepisy regulują kwestie trybu i terminu wniesienia
zażalenia, wymagań formalnych zażalenia, stron postępowania toczącego się przed
Prezesem Urzędu, pełnomocnictwa, możliwości wstrzymania wykonania postano-
wienia, treści orzeczenia SOKiK. Nie odsyłają natomiast do zasad ogólnego postę-
powania zażaleniowego określonych w art. 394 § 1 i 2 oraz art. 397 § 1 k.p.c. Nie
zmieniają również ogólnych reguł procesowych wyrażonych w art. 148 § 1, art. 324,
art. 354, art. 367 § 1 czy art. 394 § 1 k.p.c., zgodnie z którymi orzekanie o istocie
sprawy może nastąpić po rozpoznaniu sprawy na rozprawie, powinno przybrać formę
wyroku, a od wyroku sądu pierwszej instancji przysługuje apelacja, która powinna
zostać rozpoznana według przepisów właściwych dla tego środka odwoławczego.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

III. W pytaniu prawnym przedłożonym Sądowi Najwyższemu przez Sąd Apela-
cyjny w Warszawie zawarte są trzy szczegółowe zagadnienia:
1) czy SOKiK rozstrzygając na podstawie art. 47957 pkt 2 k.p.c. zażalenie na
postanowienie Prezesa Urzędu wydane na podstawie art. 85 w związku z art. 96 ust.
4 Prawa telekomunikacyjnego wydaje orzeczenie w formie wyroku czy postanowie-
nia; 2) czy orzeczenie to powinno być wydane po przeprowadzeniu rozprawy bądź
posiedzenia jawnego; 3) czy od orzeczenia SOKiK wydanego w związku z rozstrzy-
gnięciem zażalenia na postanowienie Prezesa Urzędu wydane na podstawie art. 85
w związku z art. 96 ust. 4 tego Prawa przysługuje apelacja, czy zażalenie.

IV.1. W odniesieniu do pierwszego zagadnienia należy stwierdzić, że przepisy
nie regulują wprost zasad i trybu rozpoznawania przez SOKiK zażalenia na postano-
wienia Prezesa Urzędu wydane na podstawie art. 85 Prawa telekomunikacyjnego.
Zgodnie z art. 47957 pkt 2 k.p.c. SOKiK jest właściwy w sprawach zażaleń na posta-
nowienia Prezesa Urzędu wydawane w postępowaniach prowadzonych na podsta-
wie tego Prawa. Postępowanie w sprawie zażalenia na postanowienie Prezesa
Urzędu wydane na podstawie art. 85 Prawa telekomunikacyjnego, toczy się zatem
wedle przepisów Kodeksu postępowania cywilnego w sprawach gospodarczych (po-
stanowienie składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 5 października 2004
r., III SZP 1/04, OSNP 2005 nr 8, poz. 118), chyba że przepisy rozdziału dotyczące-
go postępowań z zakresu regulacji telekomunikacji i poczty stanowią inaczej. Przepi-
sy te zawierają dwa odesłania do przepisów rozdziału regulującego zasady postępo-
wania z zakresu ochrony konkurencji. W myśl art. 47966 k.p.c. do zażaleń na
postanowienia Prezesa Urzędu stosuje się odpowiednio przepisy art. 47932 § 1 i art.
47958- 47965 k.p.c. Przepis art. 47932 § 1 k.p.c. reguluje sposób wnoszenia zażalenia
oraz wyznacza termin do jego wniesienia (,,Zażalenie na postanowienie Prezesa
Urzędu wnosi się do sądu ochrony konkurencji i konsumentów w terminie tygodnia
od dnia doręczenia tego postanowienia"). Stosownie do art. 47958 § 2 w związku z
art. 47966 k.p.c. SOKiK odrzuca zażalenie wniesione po upływie terminu do jego
wniesienia, niedopuszczalne z innych przyczyn, a także wtedy, gdy nie uzupełniono
w wyznaczonym terminie jego braków. Natomiast art. 47960 k.p.c. znajduje odpo-
wiednie zastosowanie do wymogów formalnych zażalenia. Z kolei art. 47963 k.p.c. w
związku z art. 47966 k.p.c. pozwala SOKiK wstrzymać wykonanie postanowienia Pre-
zesa Urzędu do czasu rozstrzygnięcia zażalenia. Wreszcie, stosownie do art. 47964 §
1 w związku z art. 47966 k.p.c. SOKiK oddala zażalenie na postanowienie Prezesa
Urzędu, jeżeli nie ma podstaw do jego uwzględnienia. Natomiast w razie uwzględ-
nienia zażalenia, SOKiK uchyla zaskarżone postanowienie albo zmienia w całości
lub w części.
IV.2. W sytuacji gdy przepisy Kodeksu postępowania cywilnego dotyczące po-
stępowania odrębnego nie przewidują odmiennych uregulowań prawnych w odnie-
sieniu do określonych instytucji procesowych, należy w tym zakresie stosować ogól-
nie obowiązujące przepisy procesowe, o ile nie kolidują one z przepisami dotyczą-
cymi postępowania odrębnego (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11
sierpnia 1999 r., I CKN 351/99, OSNC 2000 nr 3, poz. 47 i postanowienie składu
siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 5 października 2004 r., III SZP 1/04).
Zatem w zakresie nieuregulowanym w przepisach Działu VIa k.p.c., do rozpoznania
przez SOKiK zażalenia na postanowienie Prezesa Urzędu wydane na podstawie art.
85 ust. 1 Prawa telekomunikacyjnego, zastosowanie znajdują przepisy Kodeksu po-
stępowania cywilnego dotyczące postępowania przed sądem pierwszej instancji.
Stanowisko Sądu Najwyższego jest bowiem jednolite i uznaje postępowanie przed
SOKiK za - z punktu widzenia struktury kodeksu postępowania cywilnego - postępo-
wanie rozpoznawcze, pierwszoinstancyjne, prowadzone na zasadach postępowania
kontradyktoryjnego (wyrok SN z dnia 29 maja 1991 r., III CRN 120/91, OSNCP 1992
nr 5, poz. 87; postanowienie SN z dnia 28 czerwca 2002 r., I CKN 753/00, LEX nr
56888; postanowienie SN z dnia 11 sierpnia 1999 r., I CKN 351/99, OSNC 2000 nr 3,
poz. 47; postanowienie SN z dnia 7 października 1998 r. I CKN 265/98, OSP 2000 nr
5, poz. 68; postanowienie Sądu Najwyższego z 25 lutego 2004 r., III SK 42/04, nie-
publikowane). Dotyczy to również postępowania wszczętego wniesieniem zażalenia
na postanowienie Prezesa Urzędu. Zażalenie takie odpowiada - podobnie, jak od-
wołanie od decyzji Prezesa Urzędu - konstrukcji pozwu w ogólnym postępowaniu
cywilnym, bowiem wymagania odnoszące się do zażalenia (art. 47932 § 1 i 2 w
związku z art. 47928 § 3 k.p.c.) są zbliżone do wymagań pozwu (art. 187 k.p.c.), a
ponadto zażalenie, podobnie jak pozew, uruchamia postępowanie sądowe w pierw-
szej instancji (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 maja 1991 r., III CRN 129/91,
OSNCP 1992 nr 5, poz. 87; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 sierpnia
1999 r., I CKN 351/99, OSNC 2000 nr 3, poz. 47; wyrok Trybunału Konstytucyjnego z
12 czerwca 2002 r., P 13/01, OTK-A 2002 nr 4, poz. 42; postanowienie Sądu Naj-
wyższego z 25 lutego 2004 r., III SK 42/04; postanowienie składu siedmiu sędziów
Sądu Najwyższego z 5 października 2004 r., III SZP 1/04).
IV.3. Z przepisów Kodeksu postępowania cywilnego nie wynika wprost, w ja-
kiej formie powinno zapaść rozstrzygnięcie SOKiK rozpoznającego zażalenie na po-
stanowienie Prezesa Urzędu. Zastosowanie mają więc ogólne zasady dotyczące po-
stępowania przed sądem pierwszej instancji. Kodeks postępowania cywilnego prze-
widuje dla orzeczeń merytorycznych w procesie postać wyroku. Wyrokiem sąd
orzeka o przedmiocie procesu, czyli o roszczeniu zgłoszonym przez powoda w po-
wództwie, wypowiadając się o jego zasadności lub bezzasadności roszczenia. Nale-
ży mieć jednak na uwadze, iż sąd może wydać wyrok jedynie w przypadkach wyraź-
nie przewidzianych w przepisach ustawy. Natomiast zgodnie z art. 354 k.p.c., jeżeli
Kodeks nie przewiduje wydania wyroku lub nakazu zapłaty, sąd wydaje postanowie-
nie. Orzeczenie sądu ma zatem postać postanowienia, jeżeli nie jest wymagane
wydanie wyroku. Skoro Kodeks postępowania cywilnego nie wymaga wydania wyro-
ku w sprawie zażalenia na postanowienie Prezesa Urzędu, to właściwe jest wydanie
rozstrzygnięcia w formie postanowienia. Przemawia za tym również okoliczność, iż
zażalenie na postanowienie Prezesa Urzędu nie jest pozwem, choć - jak wynika to z
powołanego wcześniej orzecznictwa Sądu Najwyższego - jego wymogi formalne są
do pozwu zbliżone. Stanowisko to jest zgodne z zasadą, według której właściwą
formą rozstrzygania w procesie cywilnym zażaleń, w tym zażaleń na postanowienia
organu antymonopolowego lub organów regulacyjnych, jest forma postanowienia. W
przeciwnym razie, wynikające między innymi z art. 47957 oraz art. 47966 k.p.c. roz-
różnienie między odwołaniem od decyzji Prezesa Urzędu, które jest odpowiednikiem
pozwu, a zażaleniem na jego postanowienie, utraciłoby sens.
IV.4. Od powyższego stanowiska można byłoby odstąpić w razie przyjęcia, iż
postanowienie Prezesa Urzędu wydane na podstawie art. 85 w związku z art. 96 ust.
4 Prawa telekomunikacyjnego jest w rzeczywistości - z uwagi na treść i skutki - decy-
zją, od której powinno przysługiwać odwołanie, błędnie określone w art. 85 ust. 2
tego Prawa przez ustawodawcę jako zażalenie. Zgodnie bowiem z orzecznictwem, o
rodzaju środka zaskarżenia decyduje istota zaskarżonego rozstrzygnięcia. Tytułem
przykładu, w uchwale połączonych Izb Cywilnej oraz Pracy i Ubezpieczeń Społecz-
nych Sądu Najwyższego z dnia 6 marca 1972 r. stwierdzono, że w razie odrzucenia
pozwu wyrokiem środek odwoławczy podlega rozpoznaniu jako zażalenie również
wtedy, gdy skarżący nazwał go rewizją (III CZP 27/71, OSNCP 1973 nr 1, poz. 1). W
innym orzeczeniu Sąd Najwyższy wskazał, iż skoro wyrok SOKiK jest wyrokiem sądu
pierwszej instancji, to według ogólnych reguł procesowych podlega on zaskarżeniu
apelacją. Kasację wniesioną od wyroku tego Sądu po dniu utraty mocy art. 47931
k.p.c. (a w istocie także art. 47935 k.p.c.) należy więc potraktować jako apelację (po-
stanowienie SN z dnia 14 grudnia 2005 r., III SK 3/05, nieopublikowane). Zwrócił na
to uwagę Sąd Apelacyjny w Warszawie, którego zdaniem samo nazwanie rozstrzy-
gnięcia Prezesa Urzędu postanowieniem, zaś środka zaskarżania zażaleniem, nie
przesądza kwestii, iż jest to zażalenie na postanowienie. Sąd Apelacyjny zdaje się
skłaniać ku stanowisku, iż postanowienie Prezesa Urzędu jest w rzeczywistości de-
cyzją, ponieważ rozstrzyga o prawach i obowiązkach stron umowy o współkorzysta-
niu z infrastruktury. Należy zatem rozważyć, czy postanowienie Prezesa Urzędu wy-
dane na podstawie art. 85 ust. 1 w związku z art. 96 ust. 4 Prawa telekomuniakacyj-
nego ma charakter merytoryczny. Pozytywna odpowiedź oznaczałaby, iż postano-
wienie to jest w rzeczywistości decyzją, zaś zażalenie na takie postanowienie powin-
no być potraktowane przez SOKiK jako odwołanie i rozstrzygnięte wyrokiem.
Rozwiązanie tego problemu wymaga analizy istoty i skutków postanowienia
Prezesa Urzędu wydanego na podstawie art. 85 ust. 1 w związku z art. 96 ust. 4
Prawa telekomunikacyjnego. Jego art. 85 ust. 1 umieszczono w rozdziale dotyczą-
cym łączenia sieci telekomunikacyjnych i współpracy operatorów. Z przepisów tego
rozdziału wynika, iż co do zasady operatorzy telekomunikacyjni ustalają warunki po-
łączenia sieci telekomunikacyjnych oraz współpracy w umowie (art. 78 ust. 1 oraz
art. 96). Wydawanie decyzji Prezesa Urzędu w sprawie ustalenia warunków połącze-
nia sieci telekomunikacyjnych bądź współkorzystania z infrastruktury oraz rozliczeń z
tego tytułu jest wyjątkiem. Prezes Urzędu może wydać taką decyzję w dwóch przy-
padkach: 1) gdy jeden z operatorów odmówił zawarcia umowy; 2) gdy negocjacje w
sprawie zawarcia umowy nie zakończyły się w terminie wyznaczonym przez niego
(art. 83 ust. 2 w związku z art. 83 ust. 1). Decyzja Prezesa Urzędu o połączeniu sieci
zastępuje umowę stron o połączeniu sieci (art. 84 ust. 2 upt). Jednakże, w przypadku
późniejszego podpisania przez zainteresowane strony umowy o połączeniu sieci,
decyzja Prezesa Urzędu o połączeniu wygasa z mocy prawa w zakresie objętym
umową zawartą przez operatorów (art. 84 ust. 3). Z powyższego wynika, iż ustawo-
dawca przyznał prymat zasadzie umownego kształtowania warunków połączenia
sieci oraz zasadzie współpracy, ograniczając możliwość interwencji Prezesa Urzędu
do sytuacji, gdy z uwagi na zachowanie operatorów (najczęściej jednego z nich) nie
mogło dojść do zawarcia umowy lub gdy warunki, na jakich została ona zawarta,
naruszają cele prawa telekomunikacyjnego. Zasady te obowiązują również w przy-
padku umów o współkorzystaniu z infrastruktury telekomunikacyjnej, co wynika
wprost z art. 96 ust. 4, który odsyła do przepisów art. 83-85.
IV.5. W tym kontekście należy ocenić treść art. 85 ust. 1 w związku z art. 96
ust. 4 Prawa telekomunikacyjnego. Przepisy te - analizowane łącznie - przyznają
Prezesowi Urzędu prawo do zobowiązania - w drodze postanowienia - stron umowy
o współkorzystaniu z infrastruktury, do zmiany treści tej umowy w celu zapewnienia
efektywnej konkurencji. Z art. 85 ust. 1 w związku z art. 96 ust. 4 wynika, iż treść
umowy o współkorzystaniu z infrastruktury zależy wyłącznie od woli jej stron. Podle-
ga bowiem nadzorowi Prezesa Urzędu, wykonywanemu w interesie publicznym. Pre-
zes Urzędu może interweniować, jeżeli treść umowy uniemożliwia lub utrudnia osią-
gnięcie celu ustawy, jakim jest zapewnienie efektywnej konkurencji. Rozstrzygnięcie
administracyjne w postaci postanowienia Prezesa Urzędu stanowi zatem środek po-
mocniczy, stosowany w przypadkach, gdy strony nie mogą ustalić zakresu praw i
obowiązków lub gdy sposób ustalenia praw i obowiązków godzi w interes efektywnej
konkurencji. Postanowienie Prezesa Urzędu wydane na podstawie art. 85 ust. 1 w
związku z art. 96 ust. 4 ma na celu doprowadzenie do zawarcia przez operatorów
telekomunikacyjnych umowy o takiej treści, która pozwoli na realizację wskazanego
powyżej publicznoprawnego celu ustawy. Umowa mogła bowiem tak zostać ukształ-
towana między stronami, że uniemożliwiała efektywną konkurencję na rynku.
Wykładnia gramatyczna art. 85 w zw. z art. 96 ust. 4 Prawa telekomunikacyj-
nego prowadzi do następujących wniosków. Po pierwsze, przepisy te stosuje się wy-
łącznie wtedy, gdy operatorzy telekomunikacyjni zawarli umowę o współkorzystaniu z
infrastruktury. W art. 85 ust. 1 w związku z art. 96 ust. 4 jest bowiem mowa o zobo-
wiązaniu stron umowy o współkorzystaniu z infrastruktury do zmiany jej treści. Po
drugie, Prezes Urzędu wydając postanowienie, o którym mowa w art. 85 ust. 1 jedy-
nie zobowiązuje strony umowy do zmiany jej treści. Postanowienie Prezesa Urzędu
nie zmienia treści zawartej przez operatorów umowy, lecz jedynie nakłada na strony
obowiązek rozpoczęcia rozmów, które w założeniu mają doprowadzić do renegocjacji
treści umowy. Gdyby ustawodawca zamierzał wyposażyć Prezesa Urzędu w kom-
petencję do zmiany treści umowy, wówczas art. 85 ust. 1 miałby inną treść, np. przez
użycie zwrotu: Prezes Urzędu zmienia umowę o współkorzystaniu z infrastruktury (o
połączeniu sieci). Prezes Urzędu nie ma kompetencji do wskazania, jaką treść po-
winny mieć określone postanowienia umowne, może jedynie wskazać ewentualny
kierunek zmiany. Powyższe stanowisko w przedmiocie charakteru i treści postano-
wienie Prezesa Urzędu wydanego na podstawie art. 85 ust. 1 potwierdza treść art.
96 ust. 4, który odsyła do art. 83 i 84. Oznacza to, iż bezskuteczność negocjacji pro-
wadzonych w wyniku wydania przez Prezesa Urzędu postanowienia z art. 85 ust. 1 w
związku z art. 96 ust. 4, przejawiająca się w upływie terminu wyznaczonego w posta-
nowieniu, uprawnia każdą ze stron umowy, która ma być zmieniona, do wystąpienia
na podstawie art. 83 ust. 2 do Prezesa Urzędu o wydanie decyzji na podstawie art.
84.
IV.6. Z powyższego wynika, iż postanowienie Prezesa Urzędu wydane na
podstawie art. 85 ust. 1 w związku z art. 96 ust. 4 Prawa telekomunikacyjnego ma
charakter postanowienia wpadkowego. Inicjuje ono postępowanie administracyjne,
które w przypadku bezskutecznych negocjacji między operatorami, może zakończyć
się wydaniem decyzji określającej zasady i warunki współkorzystania z infrastruktury
(art. 85 w związku z art. 96 ust. 4, art. 83 i art. 84), bądź umorzeniem postępowania
w przypadku zawarcia umowy w wyznaczonym terminie. Mając powyższe na wzglę-
dzie, to postanowienie nie ma cech charakterystycznych dla decyzji. Decyzja roz-
strzyga bowiem sprawę administracyjną co do jej istoty i kończy sprawę w danej in-
stancji lub nie rozstrzygając sprawy co do istoty kończy postępowanie administra-
cyjne. Natomiast postanowienie, o którym mowa nie rozstrzyga sprawy co do jej
istoty w rozumieniu art. 104 § 2 k.p.a. nie determinuje treści przyszłej decyzji. Nie
kończy również postępowania w danej instancji. Odróżnia to stan faktyczny i prawny
w niniejszej sprawie od stanu sprawy będącej przedmiotem oceny Sądu Najwyższe-
go w uchwale z dnia 12 stycznia 2006 r., w świetle której rozstrzygnięcie przez sąd o
zasadności zażalenia na postanowienie Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Kon-
sumentów wydane w trybie art. 106 § 1 i 5 k.p.a. w związku z art. 57 ust. 2 oraz art.
57 ust. 2 pkt 4 Prawa telekomunikacyjnego następuje w formie wyroku (III SZP 5/05,
niepublikowanej). W postanowieniu Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsu-
mentów stwierdził, iż operator telekomunikacyjny ma znaczącą pozycję na rynku te-
lekomunikacyjnym. Stwierdzenie to zastępuje ustalenia Prezesa Urzędu w tym za-
kresie, przesądza również o możliwości wydania przez niego decyzji na podstawie
art. 57.
Wskazane powyżej różnice uzasadniają przyjęcie stanowiska, że SOKiK roz-
strzygając na podstawie art. 47957 pkt 2 k.p.c. zażalenie na postanowienie Prezesa
Urzędu wydane na podstawie art. 85 w związku. z art. 96 ust. 4 ustawy z dnia 21
lipca 2000 r. Prawa telekomunikacyjnego wydaje orzeczenie w formie postanowienia.
V. Rozważania dotyczące drugiego zagadnienia należy rozpocząć od odwoła-
nia się do wskazanego wyżej w pkt IV.2 orzecznictwa Sądu Najwyższego, z którego
wynika, iż w sytuacji, gdy przepisy Kodeksu postępowania cywilnego dotyczące po-
stępowania odrębnego nie przewidują odmiennych uregulowań prawnych w odnie-
sieniu do określonych instytucji procesowych, to należy w tym zakresie stosować
ogólnie obowiązujące przepisy procesowe (por. też postanowienie Sądu Najwyższe-
go z dnia 11 sierpnia 1999 r., I CKN 351/99, OSNC 2000 nr 3, poz. 47; postanowie-
nie składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 5 października 2004 r., III SZP
1/04). W uzasadnieniu pytania prawnego Sąd Apelacyjny trafnie wskazał, iż przepisy
działu IVa regulując postępowanie w sprawach gospodarczych, nie wprowadzają
odstępstw od ogólnych zasad z art. 9 k.p.c. (rozpoznawanie spraw odbywa się jaw-
nie, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej; takim przepisem szczególnym w
ramach postępowania w sprawach z zakresu regulacji telekomunikacji i poczty jest
np. art. 47963 k.p.c.) oraz art. 148 § 1 k.p.c. (jeżeli przepis szczególny nie stanowi
inaczej, posiedzenia sądowe są jawne, a sąd orzekający rozpoznaje sprawy na roz-
prawie). Zgodnie z powyższym należy przyjąć, iż orzeczenie SOKiK wydane w
związku z rozpoznaniem zażalenia na postawienie Prezesa Urzędu wydane na pod-
stawie art. 85 ust. 1 Prawa telekomunikacyjnego powinno być wydane po przepro-
wadzeniu rozprawy. Przemawia za tym charakter postępowania zainicjowanego
wniesieniem zażalenia, które w orzecznictwie uznawane jest jednolicie za postępo-
wanie przed sądem pierwszej instancji (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29
maja 1991 r., III CRN 129/91, OSNCP 1992 nr 5, poz. 87; postanowienie Sądu Naj-
wyższego z dnia 11 sierpnia 1999 r., I CKN 351/99, OSNC 2000 nr 3, poz. 47; wyrok
Trybunału Konstytucyjnego z dnia 12 czerwca 2002 r., P 13/01, OTK-A 2002 nr 4,
poz. 42; postanowienie składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 5 paź-
dziernika 2004 r., III SZP 1/04). Z tego powodu oraz z uwagi na fakt, iż nadzór
SOKiK nad działalnością organu antymonopolowego i organów regulacyjnych nie
ogranicza się tylko do kontroli legalności działań tych organów, ale także zasadności
i celowości rozstrzygnięć podejmowanych w toku całego postępowania, za właściwe
należy uznać rozpoznanie zażalenia na postanowienie Prezesa Urzędu na rozpra-
wie. Przyjęcie stanowiska, zgodnie z którym SOKiK rozpatrując przedmiotowe zaża-
lenie powinien wydać rozstrzygnięcie na posiedzeniu niejawnym byłoby dopuszczal-
ne tylko wówczas, gdy odpowiednio zastosować art. 397 § 1 k.p.c. Byłoby to jednak
niezgodne z przedstawionym powyżej, ugruntowanym stanowiskiem Sądu Najwyż-
szego co do pierwszoinstancyjnego charakteru postępowania przed SOKiK.
W związku z powyższym odpowiedź odnosząca się do drugiego zagadnienia
powinna brzmieć, że SOKiK rozstrzyga zażalenie na postanowienie Prezesa Urzędu
wydane na podstawie art. 85 ust. 1 Prawa telekomunikacyjnego po przeprowadzeniu
rozprawy.
Przepisy działu VIa k.p.c. o postępowaniu w sprawach gospodarczych nie
normują kwestii dopuszczalności wnoszenia zażaleń na postanowienia SOKiK. W
świetle argumentacji przedstawionej powyżej w pkt IV i V, SOKiK należy uznać za
sąd pierwszej instancji w rozumieniu art. 394 § 1 k.p.c. Stosownie do tego przepisu
zażalenie do sądu drugiej instancji przysługuje na postanowienia sądu pierwszej in-
stancji kończące postępowanie w sprawie oraz na postanowienia wymienione w tym
przepisie. Postanowienie oddalające zażalenie na postanowienie Prezesa Urzędu
wydane na podstawie art. 85 ust. 1 w związku z art. 96 ust. 4 Prawa telekomunika-
cyjnego nie zostało wymienione w katalogu postanowień szczegółowych, niekończą-
cych postępowania, które podlegają zaskarżeniu w drodze wniesienia zażalenia do
sądu drugiej instancji. Postanowienie SOKiK nie jest również postanowieniem koń-
czącym postępowanie ,,w sprawie". Postanowieniem takim jest bowiem postanowie-
nie, które kończy całe postępowanie i zamyka drogę do wydania wyroku.
Omawiane postanowienie nie kończy rozpoznawania ,,sprawy" w rozumieniu
art. 45 ust. 1 Konstytucji. Dlatego nie dotyczy go przewidziane w Konstytucji prawo
do zaskarżania orzeczeń wydanych w pierwszej instancji (art. 78) oraz wymóg co
najmniej dwuinstancyjnego postępowania sądowego (art. 176 ust. 1). Jak wskazano
powyżej w pkt IV postanowienie Prezesa Urzędu, którego dotyczy przedmiotowe za-
żalenie, stanowi jedynie jedną z czynności procesowych podejmowanych w toku po-
stępowania administracyjnego, która może doprowadzić do wydania przez Prezesa
Urzędu decyzji określającej warunki współkorzystania z infrastruktury. Od decyzji tej
można wnieść odwołanie do SOKiK, które sąd ten powinien rozstrzygnąć wyrokiem.
Postanowienie SOKiK oddalające zażalenie na postanowienie Prezesa Urzędu wy-
dane na podstawie art. 85 ust. 1 w związku z art. 96 ust. 4 nie zamyka więc możliwo-
ści wydania wyroku w sprawie dotyczącej prawidłowości decyzji określającej warunki
współkorzystania przez operatorów z infrastruktury telekomunikacyjnej. Postanowie-
nie SOKiK oddalające zażalenie na postanowienie Prezesa Urzędu rozstrzyga tylko
kwestię wpadkową. Nie rozstrzyga ono treści umowy, jaka ma być zawarta przez
operatorów. Nie przesądza treści decyzji Prezesa Urzędu, jaka może zostać wydana,
gdy strony nie osiągną porozumienia odpowiadającego wymogom art. 85 ust. 1. Po-
stanowienie SOKiK oddalające zażalenie na przedmiotowe postanowienie Prezesa
Urzędu stwierdza jedynie, iż strony umowy o współkorzystanie z infrastruktury tele-
komunikacyjnej mają obowiązek prowadzenia negocjacji w zakresie przyjętym w tym
postanowieniu.
Mając powyższe na uwadze należy przyjąć, że na postanowienie SOKiK od-
dalające zażalenie na postanowienie Prezesa Urzędu nie przysługuje zażalenie.
Z tych względów orzeczono jak w sentencji.
========================================