UCHWAŁA Z DNIA 24 LUTEGO 2006 R.
I KZP 54/05


W wypadku odbywania przez skazanego dwóch lub więcej nie podle-
gających łączeniu kar pozbawienia wolności, warunkowe zwolnienie ska-
zanego na zasadach określonych w art. 155 § 1 k.k.w. nie jest możliwe
wtedy, gdy suma orzeczonych kar pozbawienia wolności przekroczyła 3
lata.

Przewodniczący: sędzia SN S. Zabłocki.
Sędziowie SN: P. Hofmański, W. Płóciennik (sprawozdawca).
Prokurator Prokuratury Krajowej: A. Herzog.

Sad Najwyższy w sprawie Beaty G., po rozpoznaniu przedstawione-
go na podstawie art. 441 § 1 k.p.k. przez Sąd Apelacyjny w K., postano-
wieniem z dnia 7 listopada 2005 r., zagadnienia prawnego wymagającego
zasadniczej wykładni ustawy:

,,Czy w wypadku, gdy skazany odbywa dwie lub więcej niepodlegające łą-
czeniu, odbywane kolejno kary pozbawienia wolności, z których żadna nie
została orzeczona na okres powyżej trzech lat i jeżeli przerwa w wykonaniu
tychże kar trwała co najmniej rok, a skazany odbył co najmniej 6 miesięcy
kary, to może on być warunkowo przedterminowo zwolniony z odbycia ich
reszty w trybie art. 155 § 1 k.k.w.?"

u c h w a l i ł udzielić odpowiedzi jak wyżej.


U Z A S A D N I E N I E

Zagadnienie prawne przedstawione Sądowi Najwyższemu do roz-
strzygnięcia sformułowane zostało przez Sąd Apelacyjny w K. w następu-
jącym układzie procesowym.
Beata G. została skazana wyrokami łącznymi Sądu Rejonowego w
B.:
1. z dnia 16 grudnia 1999 r., na karę 3 lat pozbawienia wolności, z zalicze-
niem na jej poczet okresu tymczasowego aresztowania od dnia 23 listo-
pada 1998 r. do dnia 4 marca 1999 r.;
2. z dnia 23 kwietnia 2003 r., na karę 3 lat pozbawienia wolności, z zali-
czeniem rzeczywistego pozbawienia wolności oraz kary już odbytej, tj.
dnia 7 lipca 2000 r. i okresu od 31 października 2002 r. do 10 stycznia
2003 r.
W związku z tym, że opisane kary nie podlegają łączeniu, zgodnie z
regułą zawartą w art. 80 § 1 k.k.w., ich wykonywanie rozpoczęto od kary
opisanej w pkt 1, bowiem orzeczenie z dnia 16 grudnia 1999 r. uprawo-
mocniło się jako pierwsze. Ze sporządzonego w dniu 20 lutego 2003 r. ob-
liczenia kary wynika, że karę z tej sprawy wprowadzono do wykonania w
dniu 10 stycznia 2003 r., a zważywszy na podlegający zaliczeniu na jej
poczet okres tymczasowego aresztowania, jej koniec określono na dzień 1
października 2005 r. Obliczenie kary w drugiej sprawie sporządzono w dniu
30 maja 2003 r. Uwzględniając okresy podlegające zaliczeniu na poczet tej
kary, jej bieg miał rozpocząć się w dniu 1 października 2005 r., a koniec
przypaść na dzień 21 lipca 2008 r.
Postanowieniem z dnia 28 maja 2003 r., Sąd Okręgowy w K. na pod-
stawie art. 153 § 2 i 4 k.k.w. udzielił skazanej Beacie G. przerwy w wyko-
naniu obu opisanych wyżej kar do dnia 28 sierpni a 2003 r. W konsekwen-


cji tego orzeczenia skazana została zwolniona z zakładu karnego w dniu
30 maja 2003 r. Kolejnymi orzeczeniami Sąd Okręgowy w K. udzielał ska-
zanej dalszych przerw w wykonywaniu obu kar aż do dnia 8 marca 2005 r.
(ostatnie postanowienie zapadło w dniu 3 lutego 2005 r.). W związku z tym,
że skazana przyjęta została do zakładu karnego w dniu 14 marca 2005 r.
sporządzone zostały nowe obliczenia kar. Wynika z nich, że w pierwszej
sprawie początek kary przypada na dzień 14 marca 2005 r., a jej koniec na
dzień 17 lipca 2007 r. (z zaliczeniem okresów od dnia 23 listopada 1998 r.
do dnia 4 marca 1999 r. i od dnia 10 stycznia 2003 r. do dnia 30 maja 2003
r.) zaś w drugiej sprawie początek kary wyznaczono na dzień 17 lipca 2007
r., a jej koniec na dzień 6 maja 2010 r. (z zaliczeniem dnia 7 lipca 2000 r.
oraz okresu od 31 października 2002 r. do dnia 10 stycznia 2003 r.).
W dniu 5 sierpnia 2005 r. do Sądu Okręgowego w K. wpłynął wniosek
skazanej o udzielenie jej na podstawie art. 155 § 1 i 2 k.k.w. warunkowego
zwolnienia z reszty kar pozbawienia wolności. W uzasadnieniu wniosku
skazana podniosła m.in., że odbyła łącznie 15 miesięcy kary pozbawienia
wolności, korzystała z przerwy w karze przez okres 22 miesięcy, a żadna z
wymierzonych jej kar nie przekracza 3 lat.
Postanowieniem z dnia 21 września 2005 r., Sąd Okręgowy w K., na
podstawie art. 15 § 1 k.k.w. i art. 624 § 1 k.p.k., umorzył postępowanie wy-
konawcze w przedmiocie udzielenia warunkowego zwolnienia z reszty za-
sadniczej kary pozbawienia wolności i zwolnił skazaną od ponoszenia
kosztów postępowania. W uzasadnieniu orzeczenia stwierdzono, że wobec
skazanej wprowadzono do wykonania dwa wyroki, a suma wynikających z
nich kar pozbawienia wolności wynosi 6 lat. Według sądu, z treści art. 79 §
1 k.k. wynika jasno, że przepisy art. 78 § 1 i 2 k.k. stosuje się odpowiednio
do sumy dwóch lub więcej nie podlegających łączeniu kar pozbawienia
wolności, a zatem skazana nie ma uprawnień do domagania się udzielenia
jej warunkowego zwolnienia na podstawie art. 155 k.k.w. Swoje stanowisko


sąd wsparł poglądem wyrażonym w postanowieniu Sądu Apelacyjnego w
Katowicach z dnia 16 lutego 2000 r., II AKz 61/2000 (KZS 2000, z. 5,
poz.83), sprowadzającym się do tezy, że niedopuszczalne jest stosowanie
warunkowego zwolnienia w sytuacji przewidzianej w art. 155 § 1 k.k.w., gdy
skazany odbywa kolejno kilka orzeczonych kar pozbawienia wolności, któ-
rych łączny wymiar przekracza 3 lata.
W zażaleniu na opisane postanowienie skazana zarzuciła obrazę art.
155 § 2 k.k.w., polegającą na nieprawidłowej interpretacji zawartego w tre-
ści tego przepisu zwrotu: ,,jeżeli kara pozbawienia wolności została orze-
czona na okres powyżej 3 lat" wywodząc, że żadna z wymierzonej jej kar
pozbawienia wolności nie przekracza 3 lat i wniosła alternatywnie o ustale-
nie, iż w jej przypadku przepis art. 155 § 2 k.k.w. nie stanowi formalnej
przeszkody w ubieganiu się o warunkowe zwolnienie na podstawie art. 155
§ 1 k.k.w., ,,skorzystanie z możliwości określonej w art. 441 § 1 k.p.k.",
uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy sądowi pierwszej
instancji do ponownego rozpoznania.
Rozpoznając zażalenie Sąd Apelacyjny w K. powziął wątpliwość, któ-
rą wyraził w sformułowanym na podstawie art. 441 § 1 k.p.k. zagadnieniu
prawnym, które postanowieniem z dnia 7 listopada 2005 r., przedstawił Są-
dowi Najwyższemu do rozstrzygnięcia. Uzasadniając swoje stanowisko sąd
odwoławczy wskazał, że jego zdaniem, problem interpretacyjny wiąże się z
tą częścią przepisu art. 155 § 1 k.k.w., która przewiduje, iż warunkowe
zwolnienie może nastąpić w każdym czasie, bez ograniczeń wynikających
z art. 77 i 78 k.k. (w rzeczywistości przepis ten, mówiąc o udzielaniu wa-
runkowego zwolnienia bez ograniczeń, odwołuje się do przepisów art. 78 i
79 k.k.). W konsekwencji tej regulacji, udzielenie warunkowego zwolnienia
w trybie art. 155 § 1 k.k.w. nie wymaga odbycia przez skazanego części
kar w wymiarach określonych w tych przepisach. Tak więc, art. 155 § 1
k.k.w. stanowi lex specialis w stosunku do wskazanych przepisów. W oce-


nie sądu wątpliwą jest natomiast kwestia, czy zasadę określoną w art. 79 §
1 k.k., według której przepisy art. 78 § 1 i 2 k.k. stosuje się odpowiednio do
sumy dwóch lub więcej nie podlegających łączeniu kar pozbawienia wolno-
ści, należy uznać za ograniczenie, o którym mowa w art. 155 § 1 k.k.w.
Użycie w art. 155 § 2 k.k.w. liczby pojedynczej może wskazywać na wolę
ustawodawcy, który ,,dobrodziejstwem tego przepisu chciał objąć wszyst-
kich skazanych na stosunkowo niewysokie kary pozbawienia wolności, któ-
rzy z przyczyn określonych w art. 153 § 1 lub 2 k.k.w. korzystali z przerw w
karze". Zdaniem sądu, skoro ustawodawca wyłączył przy udzielaniu wa-
runkowego zwolnienia stosowanie ograniczeń z art. 78 i 79 k.k., to miał
również na myśli stwierdzenie zawarte w części pierwszej § 1 art. 79 k.k.,
zaś pogląd wyrażony w przywołanym wcześniej orzeczeniu Sądu Apelacyj-
nego w Katowicach nie znajduje oparcia w literalnym brzmieniu przepisu.
Interpretacja przyjęta za podstawę postanowienia sądu pierwszej instancji
byłaby możliwa, gdyby uznać, że treść art. 79 § 1 k.k. nie jest ogranicze-
niem w rozumieniu art. 155 § 1 k.k.w. Wykładnia tego rodzaju, według sądu
odwoławczego, ,,wydaje się jednak nieuprawniona", bowiem przepisy art.
78 i 79 k.k. zawierają czasowe ograniczenia związane z możliwością udzie-
lenia skazanemu warunkowego zwolnienia, uzależniając je od odbycia
określonych w nich części kary pozbawienia wolności.
Prokurator Prokuratury Krajowej wniósł o podjęcie uchwały o treści:
,,W wypadku odbywania przez skazanego dwóch lub więcej nie pod-
legających łączeniu kar pozbawienia wolności warunkowe zwolnienie ska-
zanego na zasadach określonych w art. 155 § 1 k.k.w. nie jest możliwe
wtedy, gdy suma orzeczonych kar pozbawienia wolności przekroczyła 3
lata."
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Sposób sformułowania przedstawionego do rozstrzygnięcia zagad-
nienia prawnego oraz jego rozwinięcie zawarte w uzasadnieniu postano-


wienia Sądu Apelacyjnego w Krakowie wskazują, że zasadniczej wykładni
ustawy wymaga wyrażenie ,,kara", użyte w przepisach art. 155 § 1 i 2 k.k.w.
w dwóch przypadkach. Rzecz w konsekwencji sprowadza się do rozważe-
nia, czy możliwość udzielenia warunkowego zwolnienia z reszty kary po-
zbawienia wolności w trybie art. 155 § 1 k.k.w. odnosi się również do sumy
dwóch lub więcej kar pozbawienia wolności nie podlegających łączeniu i
czy w konsekwencji limitujący możliwość stosowania tej instytucji wymiar
kary 3 lat (art. 155 § 2 k.k.w.) musi uwzględniać sumę tak zbiegających się
kar.
Warunkowe zwolnienie z odbycia reszty kary pozbawienia wolności
jest instytucją związaną z wykonaniem kary. Chociaż przepisy dotyczące
warunkowego zwolnienia znalazły się częściowo w Kodeksie karnym, a
częściowo w Kodeksie karnym wykonawczym, interpretacja poszczegól-
nych przepisów czy ich fragmentów, musi uwzględniać istotę omawianej
instytucji, jej cele oraz główne zasady nią rządzące. Przepisy art. 77 - 79
k.k., najogólniej rzecz ujmując, zawierają materialne i formalne podstawy
stosowania warunkowego zwolnienia oraz m.in. formułują dyrektywę sto-
sowania podstaw formalnych z art. 78 § 1 i 2 k.k. do sumy dwóch lub wię-
cej nie podlegających łączeniu kar pozbawienia wolności, które skazany
ma odbyć kolejno. W art. 155 k.k.w. przewidziano możliwość zastosowania
warunkowego zwolnienia, na szczególnych - w stosunku do regulacji za-
wartej w Kodeksie karnym - zasadach. Wskazany przepis wprowadził mo-
dyfikacje przesłanek formalnych warunkowego zwolnienia poprzez pomi-
nięcie ograniczeń terminowych wynikających z art. 78 § 1 i 2 k.k. Skorzy-
stanie z warunkowego zwolnienia z odbycia reszty kary pozbawienia wol-
ności w trybie art. 155 k.k.w. uzależnione jest od zaistnienia następujących
przesłanek:
1. korzystanie przez skazanego z przerwy w wykonywaniu kary pozbawie-
nia wolności przez okres co najmniej roku,


2. uprzednie odbycie przez skazanego co najmniej 6 miesięcy kary po-
zbawienia wolności,
3. zaistnienie materialnych przesłanek warunkowego zwolnienia, określo-
nych w art. 77 k.k.,
4. wymiar orzeczonej kary pozbawienia wolności nie przekracza 3 lat (por.
Z. Hołda, K. Postulski: Kodeks karny wykonawczy. Komentarz, Gdańsk
2005, s. 517).
Warunkowe zwolnienie z odbycia reszty kary pozbawienia wolności w
trybie art. 155 k.k.w. powinno być z założenia stosowane wówczas, gdy w
związku z podstawami udzielenia długotrwałej przerwy w wykonaniu kary
pozbawienia wolności, jej dalsze wykonywanie stałoby się w praktyce nie-
możliwe, a z reguły byłoby ono niecelowe lub wręcz niehumanitarne (por.
Uzasadnienie rządowego projektu kodeksu karnego wykonawczego; Nowe
kodeksy karne 1997 r. z uzasadnieniami, Warszawa 1997, s. 559). Rezy-
gnacja z ograniczeń formalnych, o których mowa w art. 78 i 79 k.k., wiąże
się w przypadku rozważanej instytucji z przekonaniem, że skoro skazany w
ciągu co najmniej rocznej przerwy w odbywaniu kary przestrzegał porządku
prawnego, to najprawdopodobniej nie powróci już do przestępstwa. Regu-
lacja zawarta w art. 155 k.k.w. stanowi wyjątek od zasad warunkowego
zwolnienia z reszty kary pozbawienia wolności, przewidzianych w Kodeksie
karnym, zatem jej stosowanie winno być rozważne, a wykładnia przepisów
tej instytucji nie może mieć charakteru rozszerzającego, na co zwracano
uwagę zarówno w piśmiennictwie jak i w orzecznictwie (por. A. Marek: Ko-
deks karny. Komentarz, Warszawa 2005, s. 281 i postanowienie Sądu Ape-
lacyjnego w Krakowie z dnia 20 maja 1999 r., II AKz 233/99, KZS 1999,
z. 5, poz. 41).
Powyższe uwagi nabierają szczególnego znaczenia przy interpretacji
treści art. 155 § 2 k.k.w., limitującego wymiar kary pozbawienia wolności,
którego przekroczenie uniemożliwia udzielenie warunkowego zwolnienia w


rozważanym trybie. Pozornie wykładnia tego przepisu nie powinna nastrę-
czać żadnych trudności, wszak z jego treści jednoznacznie wynika, że arty-
kułu 155 § 1 k.k.w. nie stosuje się, jeżeli kara pozbawienia wolności została
orzeczona na okres powyżej 3 lat. Rzecz jednak w tym, że omawiany prze-
pis traci swoją jednoznaczność w sytuacji, gdy powstaje kwestia zastoso-
wania warunkowego zwolnienia wobec skazanego, odbywającego dwie
(lub więcej) nie podlegające łączeniu kary pozbawienia wolności. Problem
ten nie był dotychczas dostrzegany w literaturze, natomiast w orzecznic-
twie, jak wynika z dostępnych publikacji, kwestią tą zajął się jedynie Sąd
Apelacyjny w Katowicach, który w przywoływanym wcześniej postanowie-
niu z dnia 16 lutego 2000 r. stwierdził, że kara pozbawienia wolności orze-
czona na okres powyżej 3 lat w rozumieniu art. 155 § 2 k.k.w. to kara, na
którą składa się również suma kar orzeczonych wyrokami sądów, które
jednostkowo nie wykraczają poza ten wymiar. Stanowisko wyrażone w tym
orzeczeniu spotkało się z akceptacją w piśmiennictwie, choć nie wiązało
się ono z szerszym uzasadnieniem (por. Z. Hołda, K. Postulski: Kodeks
karny wykonawczy ..., s. 517). W motywacyjnej części tego orzeczenia
wskazano, że art. 155 k.k.w. nie zawiera jednoznacznego, literalnego okre-
ślenia, czy stosuje się go wobec skazanego odbywającego kolejno kilka
kar pozbawienia wolności, których suma przekracza 3 lata. Podkreślając
szczególny charakter regulacji z art. 155 k.k.w. wobec ogólnych norm od-
noszących się do warunkowego zwolnienia z odbycia reszty kary pozba-
wienia wolności i wynikającą z tego niedopuszczalność wykładni rozszerza-
jącej, Sąd Apelacyjny wskazał, że dokonując interpretacji przepisu art. 155
§2 k.k.w. kierował się celem tego przepisu, związanym z prewencją indywi-
dualną oraz regułą równości wobec prawa.
Zarówno w orzecznictwie Sądu Najwyższego, jak i w doktrynie, przyj-
muje się zgodnie, że punktem wyjścia w procesie wykładni tekstu prawne-
go są językowe dyrektywy interpretacyjne (por. uchwała SN z dnia 20


20 czerwca 2000 r., I KZP 16/00, OSNKW 2000, z. 7-8, poz. 60; L. Moraw-
ski: Wykładnia w orzecznictwie sądów. Komentarz, Toruń 2002, s. 85; M.
Zieliński: Wykładnia prawa, Zasady. Reguły. Wskazówki, Warszawa 2002,
s. 310; Z. Ziembiński: Teoria prawa, Warszawa - Poznań 1973, s. 107).
Użycie w treści art. 155 § 2 k.k.w. zwrotu ,,kara" w liczbie pojedynczej
i posłużenie się zwrotem ,,orzeczona" zdaje się przemawiać za przyjęciem,
że ustawodawca miał na myśli jedną karę pozbawienia wolności, wymie-
rzoną skazanemu za popełnione przez niego przestępstwo, jak i karę
łączną orzeczoną w razie realnego zbiegu przestępstw (por. M. Kalitowski
w: M. Kalitowski, Z. Sienkiewicz, J. Szumski, L. Tyszkiewicz, A. Wąsek:
Kodeks karny. Komentarz. Tom II, Gdańsk 1999, s. 226 - na gruncie art.
78 § 1 i 2 k.k.), nie zaś sumę kar nie podlegających łączeniu.
Pierwszeństwo wykładni językowej nie ma jednak charakteru bez-
względnego. Potrzeba sięgnięcia po inne rodzaje wykładni zachodzi wów-
czas, gdy norma wyinterpretowana metodą językową byłaby w jaskrawy
sposób niedorzeczna, czy też niewątpliwie wskazywałaby na zbyt wąski lub
zbyt szeroki zakres jej stosowania (por. uchwała SN z dnia 11 stycznia
1999 r., I KZP 15/98, OSNKW 1999, z. 1 - 2, poz. 1; M. Zieliński: Podsta-
wowe zasady wykładni prawa w: P. Winczorek red.: Teoria i praktyka wy-
kładni prawa, Warszawa 2005, s. 125, L. Morawski: Wykładnia ..., s. 100).
Przyjęcie przedstawionego wyżej rozumienia omawianych zwrotów
prowadzi właśnie do konsekwencji niemożliwych do zaakceptowania. Jest
oczywiste, że zdekodowana norma postępowania, adresowana do sądu
rozważającego możliwość zastosowania warunkowego zwolnienia w trybie
art. 155 k.k.w., musiałaby odwoływać się m.in. do treści art. 153 k.k.w., jak i
całego art.155 k.k.w. Wynikałoby z niej, że sąd może udzielić warunkowe-
go zwolnienia z odbywania reszty kary pozbawienia wolności, o ile nie
orzeczono jej na okres powyżej trzech lat, jeżeli sąd penitencjarny udzielił
skazanemu przerwy w wykonaniu kary pozbawienia wolności, jeśli przerwa


w wykonaniu tej kary trwała co najmniej rok, a skazany odbył co najmniej 6
miesięcy kary. Warto zauważyć, że zarówno w obu paragrafach art. 155
k.k.w., jak i w treści art. 153 k.k.w., ustawodawca używa zwrotu ,,kara" w
liczbie pojedynczej. Respektowanie ustalonej konwencji językowej prowa-
dzi nieuchronnie do wniosków wręcz absurdalnych. Na gruncie art.153
k.k.w. udzielenie przerwy w wykonaniu kary byłoby możliwe jedynie w od-
niesieniu do kary aktualnie wykonywanej. Przy zbiegu kilku kar nie podle-
gających łączeniu pozostawałoby to w sprzeczności z istotą stosowanej
instytucji, wszak skazany nie mógłby opuścić zakładu karnego ze względu
na wprowadzenie kolejnej kary do wykonania. W omawianej sytuacji, mimo
posługiwania się w art. 153 k.k.w. terminem ,,kara" w liczbie pojedynczej,
jest oczywiste, że udzielenie przerwy w wykonaniu kary aktualnie wykony-
wanej będzie skuteczne także w stosunku do innych kar oczekujących na
odbycie (w rozważanej sprawie kwestia ta wygląda prościej, bowiem sąd
penitencjarny udzielił skazanej przerwy w wykonaniu obu wymierzonych jej
kar łącznych). Konsekwentne odczytywanie ,,kary" wyłącznie w liczbie po-
jedynczej pociąga za sobą niedopuszczalne następstwa na gruncie art.
155 § 1 k.k.w. Przepis ten formułuje warunek odbycia przez skazanego co
najmniej 6 miesięcy kary. Przy zbiegu kar pozbawienia wolności niepodle-
gających łączeniu oznaczałoby to, że uzyskanie warunkowego zwolnienia
w trybie art. 155 k.k.w. wymagałoby odbycia co najmniej 6 miesięcy z każ-
dej ze zbiegających się kar. Dla przykładu, w przypadku skazania na dwie
kary po roku pozbawienia wolności i odbyciu 6 miesięcy z pierwszej z nich,
skazany mógłby uzyskać warunkowe zwolnienie tylko z kary częściowo
odbytej, natomiast druga kara podlegałaby wykonaniu. Sytuacja taka była-
by w rażący sposób sprzeczna z omówionym celem warunkowego zwol-
nienia, bez ograniczeń czasowych przewidzianych w art. 78 i 79 k.k., i z
istotą środka probacyjnego, jakim jest warunkowe zwolnienie. Idąc dalej,
warto zauważyć, że przy odbyciu pierwszej kary w całości, skazany mógłby


uzyskać warunkowe zwolnienie na zasadach określonych w Kodeksie kar-
nym z sumy kar, co niemożliwe byłoby do osiągnięcia przy stosowaniu, z
założenia korzystniejszego dla skazanego, trybu z art. 155 k.k.w.
Innym następstwem przyjęcia, że art. 155 § 2 k.k.w., a w konsekwen-
cji także § 1 tego przepisu, odnosi się tylko do pojedynczej wymierzonej
skazanemu kary pozbawienia wolności albo pojedynczej kary łącznej po-
zbawienia wolności jest przyjęcie, że instytucja warunkowego zwolnienia z
art. 155 k.k.w. w ogóle nie może być zastosowana w przypadku skazania
na dwie lub więcej kar pozbawienia wolności niepodlegających łączeniu.
Rozwiązanie to należy jednak zdecydowanie odrzucić. Przewidziana w art.
155 k.k.w. instytucja warunkowego zwolnienia ma dla skazanego znacze-
nie gwarancyjne, zatem wyłączenie możliwości jej stosowania winno być
dokonane stanowczo, w postaci konkretnego zapisu ustawy, czego usta-
wodawca jednak nie uczynił.
Poczynione rozważania muszą więc prowadzić do wniosku, że użyte
w liczbie pojedynczej, zawarte w art. 155 § 1 i 2 k.k.w., zwroty określające
karę, dotyczą także zbiegających się w wykonaniu dwóch lub więcej kar
niepodlegających łączeniu. Oznacza to, że co do zasady, warunkowe zwol-
nienie w trybie art. 155 k.k.w. może być udzielone z odbycia sumy kar nie
podlegających łączeniu. Powyższy wniosek wyprowadzić można także z
analizy art. 155 § 1 k.k.w. w zw. z art. 77 i 79 § 1 k.k. Zgodnie z art. 155 § 1
k.k.w. warunkowe zwolnienie następuje na zasadach określonych w art. 77
k.k., przy czym zwolnienie to może nastąpić w każdym czasie, bez ograni-
czeń wynikających z art. 78 i 79 k.k. Przepis art. 77 k.k. formułuje material-
ne podstawy stosowania warunkowego zwolnienia z odbycia reszty kary
pozbawienia wolności. Stylistyka tego przepisu jest podobna do art. 155
k.k.w., bowiem ustawodawca używa zwrotu ,,kara" w liczbie pojedynczej.
Nie ulega wszakże wątpliwości, że warunkowe zwolnienie na zasadach
ogólnych może być stosowane wobec sprawcy odbywającego kilka kar po-


kar pozbawienia wolności niepodlegających łączeniu, a zwolnienie to może
nastąpić tylko od sumy tych kar (por. A. Pilch: Warunkowe zwolnienie -
progi minimalne na gruncie art. 79 k.k., CzPKiNP 2004, z. 1, s. 117). Z tre-
ści art. 79 § 1 k.k. wynika, że przypisy art. 78 § 1 i 2 k.k. stosuje się odpo-
wiednio do sumy dwóch lub więcej niepodlegających łączeniu kar pozba-
wienia wolności. Redakcja tego przepisu wskazuje, że nie formułuje on za-
sady stosowania warunkowego zwolnienia z sumy kar nie podlegających
łączeniu, a zawiera jedynie dyrektywę techniczną nakazującą stosowanie
ograniczeń czasowych, o których mowa w art. 78 § 1 i 2 k.k., do sumy
zbiegających się kar niepodlegających łączeniu. Oznacza to, że zasadę
stosowania warunkowego zwolnienia z sumy kar niepodlegających łącze-
niu należy wyinterpretować z treści art. 77 § 1 k.k., bowiem tylko ten prze-
pis stanowi materialną podstawę stosowania warunkowego zwolnienia z
reszty kary pozbawienia wolności. Stwierdzić więc trzeba, że zawarty w art.
77 § 1 k.k. zwrot ,,skazanego na karę pozbawienia wolności" w istocie od-
nosi się także do skazanego na dwie (lub więcej) niepodlegające łączeniu
kary pozbawienia wolności. Zważywszy zatem, że jak wynika z art. 155 § 1
k.k.w., warunkowe zwolnienie w tym trybie następuje na zasadach określo-
nych w art. 77 Kodeksu karnego, przez użyte w obu paragrafach art. 155
k.k.w. zwroty ,,kara" rozumieć należy także dwie (lub więcej) niepodlegają-
ce łączeniu kary pozbawienia wolności, które skazany ma odbyć kolejno.
Prostą konsekwencją powyższego rozumowania jest wniosek, że w
wypadku odbywania przez skazanego dwóch lub więcej niepodlegających
łączeniu kar pozbawienia wolności, wynikające z art. 155 § 2 k.k.w. ograni-
czenie związane z wysokością orzeczonej kary pozbawienia wolności musi
być postrzegane przez pryzmat sumy zbiegających się kar. Inaczej mó-
wiąc, w świetle wskazanego przepisu, udzielenie warunkowego zwolnienia
z odbycia reszty kary pozbawienia wolności nie jest możliwe, gdy suma
orzeczonych kar niepodlegających łączeniu przekracza 3 lata.


Powyższy wniosek pozostaje w zgodzie z rezultatami wykładni funk-
cjonalnej omawianego przepisu. Dla potwierdzenia tego stanowiska wy-
starczy porównać sytuację skazanego, który ma do odbycia trzy kolejne
niepodlegające łączeniu kary pozbawienia wolności w wymiarze po 3 lata,
z sytuacją skazanego, któremu wymierzono jedną karę 3 lat i 1 miesiąca
pozbawienia wolności. Drugi ze skazanych nie mógłby nigdy uzyskać wa-
runkowego zwolnienia w trybie art. 155 k. k.w., zaś pierwszy z nich, przy
literalnym odczytaniu interpretowanych wyżej zwrotów, mógłby uzyskać
warunkowe zwolnienie po spełnieniu minimum wymagań sformułowanych
we wskazanym przepisie. Poprzestanie na rezultatach wykładni językowej
omawianych przepisów pozostawałoby w oczywistej sprzeczności z zasa-
dami sprawiedliwości, bowiem stawiałoby w sytuacji uprzywilejowanej
sprawcę niepoprawnego, dokonującego kolejnych przestępstw w układzie
uniemożliwiającym objęcie wymierzonych mu kar jednostkowych pozba-
wienia wolności karą łączną. Nadto, wykładnia dopuszczająca zastosowa-
nie dobrodziejstwa z art. 155 § 1 k.k.w. wobec skazanego mającego odbyć
kolejno kilka kar, których suma przekroczyłaby 3 lata, pozostawałaby w
sprzeczności z sygnalizowanym już wyjątkowym charakterem omawianej
instytucji.
Kierując się powyższym, Sąd Najwyższy uchwalił jak wyżej.