UCHWAŁA Z DNIA 27 PAŹDZIERNIKA 2005 R.
I KZP 31/05


Artykuł 86 § 1 k.k. przewiduje możliwość wymierzenia kary łącznej
obejmującej grzywny orzeczone na podstawie art. 71 § 1 k.k. oraz na in-
nych podstawach prawnych; wskazana w art. 86 § 1 k.k. (po średniku) gra-
nica 180 stawek dziennych odnosi się jedynie do przypadków łączenia
grzywien orzeczonych na podstawie art. 71 § 1 k.k. w związku z warunko-
wym zawieszeniem wykonania kary pozbawienia wolności, przy czym w
przypadku łączenia kilku takich grzywien z grzywnami orzeczonymi na in-
nych podstawach prawnych, suma tych pierwszych nie może przekraczać
180 stawek dziennych.

Przewodniczący: sędzia SN P. Kalinowski.
Sędziowie SN: R. Sądej, W. Płóciennik (sprawozdawca).
Prokurator Prokuratury Krajowej: A. Herzog.

Sąd Najwyższy w sprawie Łukasza M., po rozpoznaniu, przedstawio-
nego na podstawie art.441§1 k.p.k. przez Sąd Okręgowy w Z., postano-
wieniem z 13 maja 2005 r., zagadnienia prawnego wymagającego zasad-
niczej wykładni ustawy:

,,a) Czy określona w art. 86 § 1 k.k. granica kary łącznej grzywny orzeczo-
nej na podstawie art. 71 § 1 k.k. pozwala na orzeczenie kary łącznej
grzywny obejmującej karę grzywny orzeczoną na podstawie art. 71 § 1
k.k. oraz karę grzywny orzeczoną na innej podstawie prawnej?;
b) w przypadku odpowiedzi pozytywnej na pyt. a). jaka jest granica kary
łącznej grzywny w warunkach jak w pkt a)?"

u c h w a l i ł :
1. w zakresie zagadnienia prawnego przedstawionego w pkt a) udzielić
odpowiedzi jak wyżej;
2. odmówić podjęcia uchwały w zakresie zagadnienia prawnego opisanego
w pkt b).


U Z A S A D N I E N I E

Zagadnienie prawne przedstawione Sądowi Najwyższemu do roz-
strzygnięcia, sformułowane zostało przez Sąd Okręgowy w Z. w następują-
cym układzie procesowym.
Wyrokiem z dnia z 11 lutego 2005 r. Sąd Rejonowy w T.:
- uznał Łukasza M. za winnego tego, że w dniu 28 sierpnia 2004 r. w
Ł., działając wspólnie i w porozumieniu z ustaloną osobą przywłaszczył te-
lefon komórkowy marki ,,Nokia 3310" wartości 400 zł na szkodę Martyny K.,
tj. popełnienia zarzucanego mu czynu, ustalając, iż stanowi on wypadek
mniejszej wagi i wyczerpuje dyspozycję art. 284 § 1 k.k. w zw. z art. 284 §
3 k.k., i za to na podstawie art. 284 § 3 k.k. wymierzył karę grzywny w wy-
sokości 80 stawek dziennych ustalając jedną stawkę na 10 zł,
- uznał oskarżonego za winnego tego, że w Ł., w celu wywarcia
wpływu na małoletniego Konrada K., użył wobec niego gróźb bezprawnych
aby zmusić go do zatajenia prawdy o fakcie przywłaszczenia telefonu ko-
mórkowego marki ,,Nokia 3310" na szkodę Martyny K., tj. czynu z art. 245
k.k., i za to na podstawie tego przepisu wymierzył mu karę 8 miesięcy po-
zbawienia wolności,
- na podstawie art. 69 § 1 i 2 k.k. i art. 70 § 2 k.k. wykonanie orze-
czonej kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesił na okres 3 lat tytu-
łem próby,
- na podstawie art. 71 § 1 k.k. w zw. z art. 33 § 3 k.k. zawieszając
wykonanie kary pozbawienia wolności orzekł wobec oskarżonego grzywnę
w wymiarze 80 stawek dziennych ustalając wysokość jednej stawki na 10
zł.
W uzasadnieniu tego orzeczenia sąd stwierdził, że kara samoistna
grzywny orzeczona za czyn z pkt I i kara grzywny orzeczona obok kary po-
zbawienia wolności za czyn z pkt II nie są karami tego samego rodzaju w
rozumieniu art. 85 k.k., a tym samym nie podlegają łączeniu.
Powyższy wyrok został zaskarżony przez Prokuratora Rejonowego w
T. - według niego - na niekorzyść oskarżonego w części dotyczącej orze-
czenia o karze. Powołując się na przepisy art. 427 § 1 i 2 oraz art. 438 pkt
1 k.p.k. skarżący zarzucił obrazę przepisów prawa materialnego, tj. art. 85
§ 1 k.k. poprzez niezastosowanie tego przepisu i zaniechanie orzeczenia
kary łącznej grzywny, w sytuacji, gdy oskarżony popełnił dwa przestępstwa
zanim zapadł pierwszy wyrok, i co do tych przestępstw wymierzono mu ka-
ry podlegające łączeniu. Stawiając powyższy zarzut apelujący wniósł o
zmianę zaskarżonego orzeczenia, poprzez połączenie kar grzywny wymie-
rzonych oskarżonemu za przypisane mu czyny i wymierzenie na podstawie
art. 85 § 1 k.k. kary łącznej grzywny w wysokości 100 stawek dziennych,
przy przyjęciu wysokości jednej stawki na kwotę 10 zł.
Sąd Okręgowy w Z. rozpoznając sprawę z powodu wniesionej apela-
cji, powziął wątpliwość, którą wyraził w sformułowanym zagadnieniu praw-
nym, przedstawionym do rozstrzygnięcia Sądowi Najwyższemu na podsta-
wie art. 441 § 1 k.p.k. W uzasadnieniu swojego orzeczenia Sąd Okręgowy
zwrócił uwagę na występujące w doktrynie różnice w poglądach odnośnie
dopuszczalności łączenia kary grzywny orzeczonej na podstawie art. 71 §
1 k.k. z grzywnami orzekanymi na innych podstawach prawnych. Mimo za-
rysowanych rozbieżności, w ocenie Sądu, gramatyczna wykładnia art. 86 §
1 k.k. upoważnia do przyjęcia, że:
,,a) granica stawek dziennych kary łącznej grzywny określona w art.
86 § 1 k.k. tj. 180 stawek dziennych grzywny dotyczy tylko przypadku, gdy
wszystkie grzywny podlegające łączeniu związane były z zawieszeniem
wykonania kary pozbawienia wolności;
b) w odniesieniu do grzywny wymierzonej na podstawie art. 71 § 1
k.k. związanej z zawieszeniem wykonania kary pozbawienia wolności i
grzywny wymierzonej na innej podstawie k.k. należy orzec karę łączną, je-
żeli zachodzą warunki do jej orzeczenia;
c) granice kary łącznej grzywny orzeczonej w pkt b) określa art. 86 §
1 k.k. (tj. 540 stawek dziennych)".
W dalszej części uzasadnienia postanowienia Sąd Okręgowy zauwa-
żył, że w związku z ukształtowanymi w art. 86 § 1 k.k. granicami kary łącz-
nej grzywny rodzi się także wątpliwość, jaka jest górna granica kary łącznej
grzywny w przypadku zbiegu grzywien orzeczonych na podstawie art. 309
k.k., na podstawie art. 71 § 1 k.k., bądź na innej podstawie prawnej.
Odnosząc się do stanowiska Sądu Okręgowego w Z. Prokurator Pro-
kuratury Krajowej wniósł o podjęcie następującej uchwały:
,,Art. 86 § 1 k.k. w części dotyczącej wymiaru kary łącznej grzywny
orzeczonej na podstawie art. 71 § 1 k.k. odnosi się jedynie do przypadku,
gdy łączeniu podlegają tylko kary grzywny orzeczone na tej podstawie. Nie
stanowi on przeszkody do połączenia kary grzywny orzeczonej na podsta-
wie art. 71 § 1 k.k. z karą grzywny orzeczoną na innej podstawie prawnej, o
ile zostały spełnione warunki określone w art. 85 k.k." oraz o odmowę pod-
jęcia uchwały w pozostałym zakresie.
W uzasadnieniu wniosku Prokurator zauważył, że przedstawione za-
gadnienie prawne jedynie częściowo spełnia wymogi art. 441 k.p.k., bo-
wiem dotyczy ono wprawdzie istotnego problemu interpretacyjnego, dla
rozstrzygnięcia którego potrzebna jest zasadnicza wykładnia ustawy, lecz
sformułowane pytania tylko w części są powiązane z konkretną sprawą, a
dla jej rozstrzygnięcia ma znaczenie odpowiedź tylko na pierwsze z zada-
nych Sądowi Najwyższemu pytań. Analizując dostępną literaturę i orzecz-
nictwo, związane z przedmiotem sprawy, Prokurator doszedł do przekona-
nia, że grzywny orzekane na podstawie art. 71 § 1 k.k. oraz na innej pod-
stawie prawnej są karami tego samego rodzaju, w rozumieniu art. 85 k.k.,
co powoduje, że przy zaistnieniu innych przesłanek zawartych w ostatnim
ze wskazanych przepisów, istnieje wręcz nakaz łączenia zbiegających się
kar. Intencją ustawodawcy przy konstruowaniu art. 86 § 1 k.k. nie było więc
wykluczenie możliwości łączenia kar grzywny orzekanych na podstawie art.
71 k.k. i art. 33 k.k., zaś wskazana w omawianym przepisie górna granica
kary łącznej grzywny w liczbie 180 stawek odnosi się jedynie do sytuacji,
gdy łączeniu podlegają wyłącznie grzywny wymierzone na podstawie art.
71 k.k.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Na wstępie należy zgodzić się ze stanowiskiem wyrażonym przez
Prokuratora Prokuratury Krajowej, że przedstawione przez Sąd Okręgowy
w Z. zagadnienie jedynie częściowo spełnia wymogi wynikające z treści art.
441 § 1 k.p.k. Tylko bowiem pytanie zawarte w pkt a) dotyczy istotnego
problemu interpretacyjnego, wymagającego zasadniczej wykładni ustawy,
przy czym zagadnienie to ujawniło się przy rozpoznaniu środka odwo-
ławczego i pozostaje w związku z rozpoznawaną sprawą, a odpowiedź na
postawione pytanie ma znaczenie dla rozstrzygnięcia rozpoznawanej
sprawy. W przypadku pytania zawartego w pkt b) stwierdzić należy, że ze
względu na wysokość zbiegających się grzywien, nie ma ono znaczenia dla
rozstrzygnięcia, a nadto odpowiedź na to pytanie jest dość oczywistą kon-
sekwencją wyłożenia zagadnienia wynikającego z pytania pierwszego.
Analiza przedstawionego zagadnienia prawnego wskazuje, że jego
istotą jest rozstrzygnięcie kwestii dopuszczalności łączenia (w ramach kary
łącznej) grzywny orzeczonej na podstawie art. 71 § 1 k.k. (w związku z wa-
runkowym zawieszeniem wykonania kary pozbawienia wolności) z grzyw-
nami wymierzonymi na innych podstawach prawnych. Wątpliwości interpre-
tacyjne Sądu Okręgowego, odzwierciedlone w treści pytania z pkt a) wiążą
się z tym, że w przepisie art. 86 § 1 k.k. zapisano, iż sąd wymierza karę
łączną w granicach od najwyższej z kar wymierzonych za poszczególne
przestępstwa do ich sumy, nie przekraczając jednak 540 stawek dziennych
grzywny. Natomiast w zdaniu drugim tego przepisu przewidziano, że kara
łączna grzywny określonej w art. 71 § 1 k.k. nie może przekraczać 180
stawek dziennych - jeżeli jest ona związana z zawieszeniem wykonania
kary pozbawienia wolności oraz nie może przekraczać 90 stawek dzien-
nych - jeżeli jest ona związana z zawieszeniem wykonania kary ogranicze-
nia wolności. Jest oczywiste, że wyjaśnienia zarysowanego problemu nie
można upatrywać jedynie w treści art. 86 § 1 k.k., który reguluje granice i
wymiar kary łącznej. Kara łączna grzywny stanowi konsekwencję wymie-
rzenia sprawcy kilku przestępstw, pozostających względem siebie w zbiegu
realnym, co najmniej dwóch jednostkowych grzywien. Warunki, jakie mu-
szą być spełnione, aby orzeczenie kary łącznej było możliwe, wyznacza
treść art. 85 k.k. Z przepisu tego wynika, że sąd orzeka karę łączną jeśli
sprawca popełnił dwa lub więcej przestępstw zanim zapadł pierwszy wyrok,
chociażby nieprawomocny, co do któregokolwiek z tych przestępstw i wy-
mierzono za nie kary tego samego rodzaju albo inne podlegające łączeniu.
Sprawą zasadniczą jest więc rozstrzygnięcie kwestii, czy kary grzywny
wymierzone na różnych podstawach prawnych są karami tego samego ro-
dzaju. Prawo karne przewiduje kilka podstaw orzekania grzywny, a także
kilka form jej występowania, a w szczególności: grzywnę samoistną (art. 33
§ 1 k.k.), grzywnę orzekaną obok kary pozbawienia wolności (art. 33 § 2
k.k.), grzywnę orzekaną w związku z warunkowym zawieszeniem wykona-
nia kary pozbawienia wolności lub ograniczenia wolności (art. 71 § 1 k.k.),
grzywnę, której wykonanie warunkowo zawieszono (art. 69 § 1 k.k.) oraz
funkcjonującą na podstawie przepisów ustaw pozakodeksowych grzywnę
kwotową (art.11 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Przepisy wprowadzają-
ce Kodeks karny - Dz. U. Nr 88, poz. 554, ze zm.). Zauważyć przy tym na-
leży, że niezależnie od sporu, czy wszystkie grzywny orzekane na podsta-
wie art.33 k.k. mają charakter samoistny, granice ich wymiaru określone
zostały jednakowo - od 10 do 360 stawek dziennych (art. 33 § 1 k.k.). Na-
tomiast art. 71 § 1 k.k. przewiduje, że zawieszając wykonanie kary pozba-
wienia wolności sąd może orzec grzywnę w wysokości do 180 stawek
dziennych (w przypadku warunkowego zawieszenia wykonania kary ogra-
niczenia wolności maksymalna wysokość grzywny określona została na 90
stawek dziennych).
Jak słusznie wskazano w uzasadnieniu postanowienia Sądu Okrę-
gowego, kwestia łączenia kar grzywny na różnych podstawach prawnych,
stała się przedmiotem wątpliwości i rozbieżnych wypowiedzi doktryny.
Jeszcze przed uchwaleniem nowego Kodeksu karnego zwracano uwagę
na trudności związane z interpretacją przepisów dotyczących łączenia kary
grzywny orzeczonej w związku z warunkowym zawieszeniem wykonania
kary pozbawienia wolności z grzywnami wymierzanymi na innych podsta-
wach prawnych, w szczególności samoistnymi i orzekanymi obok kary po-
zbawienia wolności. Wskazywano przy tym, że grzywna orzeczona przy
warunkowym zawieszeniu wykonania kary pozbawienia wolności różni się
od grzywny samoistnej (za tę ostatnią uznawano także grzywnę orzeczoną
na podstawie art. 33 § 2 k.k.): 1) górną granicą wymiaru, 2) inną górną gra-
nicą wymiaru kary łącznej, 3) odmiennością funkcji (wykonanie grzywny
orzeczonej na podstawie art. 71 § 1 k.k. zbliżone jest do wykonania obo-
wiązków probacyjnych) oraz 4) niemożnością warunkowego zawieszenia
jej wykonania w związku z treścią art. 69 § 1 k.k. (M. Szewczyk: Wymiar
kary łącznej w projekcie kodeksu karnego, PS 1995, nr 9, s. 120 - 124). Z
przedstawionych różnic wyprowadzono wniosek, że kara grzywny orzekana
na podstawie art. 71 § 1 k.k. oraz kary grzywny wymierzane na innych
podstawach prawnych są odmienne rodzajowo, co przesądza o niemożno-
ści ich połączenia w ramach kary łącznej.
W literaturze pojawił się także pogląd, że przepis art. 86 § 1 k.k.
wskazuje, że łączeniu podlegać mogą odrębnie grzywny orzeczone obok
kary pozbawienia wolności lub ograniczenia wolności w wypadku warun-
kowego zawieszenia ich wykonania albo grzywny wymierzone na innych
podstawach prawnych. Oznaczałoby to, że przy zbiegu kilku grzywien
orzekanych na podstawie art. 71 § 1 k.k. w związku z warunkowym zawie-
szeniem wykonania kary pozbawienia wolności albo ograniczenia wolności
i grzywien wymierzonych na innych podstawach prawnych, konieczne by-
łoby orzeczenie co najmniej dwóch kar łącznych grzywny. Argumentem
przemawiającym za brakiem podstaw do łączenia omawianych grup grzy-
wien miałaby być odmiennie określona górna granica tych grzywien (por. L.
Tyszkiewicz w: M. Kalitowski, Z. Sienkiewicz, J. Szumski, L. Tyszkiewicz,
A. Wąsek: Kodeks karny. Komentarz. Tom II, Gdańsk 1999, s. 259, a także
P. Kardas w: A. Zoll [red.] Kodeks karny. Część Ogólna. Komentarz. Tom I,
Kraków 2004, s. 1130).
Odwołując się do niekwestionowanej zasady pierwszeństwa wykładni
językowej (por. L. Morawski: Wykładnia w orzecznictwie sądów. Komen-
tarz, Toruń 2002, s.85), dotychczasowego orzecznictwa oraz innych wypo-
wiedzi zawartych w literaturze, trudno poglądy te uznać za przekonujące.
Już na gruncie przepisów Kodeksu karnego z 1969 r. orzecznictwo
stało na stanowisku, że choć nie należy negować specyficznego charakte-
ru grzywny orzekanej w związku z warunkowym zawieszeniem wykonania
kary pozbawienia wolności oraz jej swoistych funkcji, to trzeba przyjąć, iż
niezależnie od podstawy prawnej wymierzenia kary grzywny, do grzywien
orzeczonych za przestępstwa określone w Kodeksie karnym i innych usta-
wach, jeżeli nie zawierają one unormowań odmiennych, stosuje się przepi-
sy o karze łącznej, jeżeli zachodzą przesłanki do orzeczenia takiej kary na
podstawie art. 66 k.k. z 1969 r. (por. wyrok SN z dnia 26 listopada 1977 r.,
VI KRN 310/77, OSNKW 1978, z. 2 - 3, poz. 22). Stanowisko, że grzywny,
niezależnie od podstawy orzekania, są karami tego samego rodzaju, wyni-
ka także z uchwały Sądu Najwyższego z dnia 20 października 1994 r., I
KZP 25/94, OSNKW 1994, z. 11 - 12, poz. 67. Wprawdzie istnieją odmien-
ności regulacji w przepisach art. 75 § 1 k.k. z 1969 r. i art. 71 § 1 k.k. oraz
art. 67 k.k. z 1969 r. i art. 86 § 1 k.k. - głównie w zakresie granic kary
grzywny - to przedstawione wyżej zapatrywania prawne nie straciły swojej
aktualności (podobnie A. Marek: Komentarz do Kodeksu karnego. Część
Ogólna, Warszawa 1999, s. 247 i W. Wróbel: Grzywna w nowym kodeksie
karnym [w:] Nowa kodyfikacja karna. Krótkie komentarze, Zeszyt 15, War-
szawa 1998, s. 43). Na jednorodzajowy charakter kary grzywny, niezależ-
nie od podstawy prawnej jej orzekania wskazują także - M. Niewiadomska:
Wokół pojęcia kary łącznej grzywny, Pal. 2004, nr 11 - 12, s. 50 - 52;
A. Zoll w: K. Buchała, A. Zoll: Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz.
Kraków 1998, s. 513 - 514 i A. Marek: Komentarz ..., s. 219). Potwierdze-
niem stanowiska zawartego w orzecznictwie ukształtowanym na gruncie
Kodeksu karnego z 1969 r. oraz wskazanych wyżej poglądów jest uchwała
Sądu Najwyższego z dnia 25 października 2000r., I KZP 29/00, OSNKW
2000, z. 11 - 12, poz. 94 (akceptowana w literaturze - R.A. Stefański:
Przegląd orzecznictwa ..., WPP 2001 nr 1, s. 98; S. Zabłocki: Przegląd
orzecznictwa ..., Pal. 2000, nr 11 - 12, s. 189; glosa A. Błachnio: Pal. 2001,
nr 7 - 8, s. 217) dopuszczająca możliwość orzeczenia kary łącznej grzywny
w wypadku skazania za przestępstwo skarbowe i inne przestępstwo. Także
Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z 4 dnia października 2005 r., II
AKa 329/05 (dotychczas niepublikowanym) przyjął, że kary grzywny orze-
kane na różnych podstawach prawnych, w tym na podstawie art.71§1 k.k.,
są karami tego samego rodzaju.
Odwołując się do wskazanych wyżej judykatów i poglądów doktryny
stwierdzić należy, że stanowisko opowiadające się za odmiennością rodza-
jową grzywny orzekanej na podstawie art. 71 § 1 k.k. i grzywien wymierza-
nych na innych podstawach prawnych nie znajduje uzasadnienia. Jego ak-
ceptacja pozostawałaby w rażącej sprzeczności z art. 32 k.k. zawierającym
wyczerpujący katalog kar. W przepisie tym wymieniona jest tylko grzywna
bez zróżnicowania jej rodzajów. Ustawodawca nie dokonał więc wyodręb-
nienia różnych rodzajów grzywny ze względu na podstawę prawną jej
orzekania, formy funkcjonowania, cel, który ma spełnić, czy system jej wy-
miaru. Prowadzi to do wniosku o jednorodzajowości tej kary. Oznacza to,
że przy zbiegu grzywien orzekanych na różnych podstawach prawnych, w
tym na podstawie art. 71 § 1 k.k. w związku z warunkowym zawieszeniem
wykonania kary pozbawienia wolności, w warunkach określonych w art. 85
k.k., jest wręcz konieczne wymierzenie kary łącznej obejmującej zbiegające
się kary grzywny.
Za nietrafny uznać należy także przedstawiony wcześniej pogląd, że
określenie przez ustawodawcę w art. 86 § 1 k.k. innych granic kary łącznej
grzywny wymierzonej na podstawie art. 71 § 1 k.k. oznacza, iż osobno pod-
legają łączeniu grzywny orzeczone w związku z warunkowym zawiesze-
niem wykonania kary pozbawienia wolności, osobno grzywny orzeczone w
związku z warunkowym zawieszeniem wykonania kary ograniczenia wol-
ności i osobno wreszcie grzywny orzeczone na innej podstawie prawnej.
Jak wcześniej wykazano, z przesłanek orzekania kary łącznej zawartych w
art. 85 k.k., wynika wręcz obowiązek łączenia kar tego samego rodzaju. W
konsekwencji przyjąć należy, że art. 86 § 1 k.k. (po średniku), w części do-
tyczącej wymiaru kary łącznej grzywny orzeczonej na podstawie art. 71 § 1
k.k., odnosi się jedynie do przypadku, gdy łączeniu podlegają grzywny
orzeczone na tej podstawie. Przepis ten nie wyłącza natomiast możliwości
połączenia grzywny orzeczonej na tej podstawie z grzywną wymierzoną na
innej podstawie prawnej. Zgodzić się należy z poglądem, że regulacja za-
warta w art. 86 § 1 k.k. stanowi następstwo wprowadzenia przez ustawo-
dawcę maksymalnych granic wymiaru kary grzywny związanej z warunko-
wym zawieszeniem wykonania kary pozbawienia wolności czy ogranicze-
nia wolności, czego nie przewidywał Kodeks karny z 1969 r. (M. Niewia-
domska: Wokół pojęcia kary łącznej ..., s. 52 - 53). Konsekwencją zapisu
zawartego w art. 71 § 1 k.k. jest określenie w art. 86 § 1 k.k. (po średniku)
górnej granicy wymiaru kary łącznej grzywny, w sytuacji gdy łączeniu pod-
legają wyłącznie grzywny wymierzone na podstawie pierwszego ze wska-
zanych przepisów. Skoro zasady wymiaru kar jednostkowych grzywien na
podstawie art. 71 § 1 k.k. stanowią wyjątek w stosunku do zasad wynikają-
cych z art. 33 k.k., to w konsekwencji również kara łączna grzywny, orze-
kana wyłącznie na podstawie tych kar jednostkowych, ma charakter szcze-
gólny w stosunku do ogólnych zasad wymiaru kary łącznej. Zatem stwier-
dzić trzeba, że wolą ustawodawcy, której przejawem jest treść omawianych
przepisów, nie było wykluczenie możliwości łączenia grzywien orzekanych
na podstawie art. 71 § 1 k.k. z grzywnami wymierzanymi na innych pod-
stawach prawnych, lecz wprowadzenie wyjątku od ogólnych zasad określa-
jących granice kary łącznej grzywny.
Podsumowując poczynione rozważania skonstatować należy, że art.
86 § 1 k.k. (po średniku) przewiduje możliwość wymierzenia kary łącznej
obejmującej grzywny orzeczone na podstawie art. 71 § 1 k.k. oraz na in-
nych podstawach prawnych, zaś wskazana w tym przepisie granica 180
stawek dziennych odnosi się jedynie do przypadków łączenia grzywien
orzeczonych na podstawie art. 71 § 1 k.k. w związku z warunkowym za-
wieszeniem wykonania kary pozbawienia wolności.
Przyjęte stanowisko, że w przypadku zbiegu kar grzywny orzeczo-
nych na podstawie art. 71 § 1 k.k. w związku z warunkowym zawieszeniem
wykonania kary pozbawienia wolności z grzywnami orzeczonymi na innych
podstawach prawnych stosuje się ogólne zasady wymiaru kary łącznej
grzywny, wymaga wszakże istotnego zastrzeżenia. Przepisy art. 71 § 1 k.k.
i art. 86 § 1 k.k. (po średniku) przewidują, że zarówno kara jednostkowa
grzywny, jak i kara łączna, nie mogą przekroczyć 180 stawek dziennych.
Fakt ten musi być brany pod uwagę przy wyznaczaniu granic kary łącznej
grzywny w konkretnej sprawie, w sytuacji, gdy połączeniu ulec ma kilka
grzywien wymierzonych na podstawie art. 71 § 1 k.k. w związku z warun-
kowym zawieszeniem wykonania kary pozbawienia wolności z grzywną czy
grzywnami orzeczonymi na innych podstawach prawnych. Odmienne, w
stosunku do art. 33 § 1 k.k. i zdania pierwszego art. 86 § 1 k.k., określenie
maksymalnej granicy kary jednostkowej i kary łącznej, związane ze specy-
ficzną funkcją kary grzywny orzekanej obok warunkowego zawieszenia ka-
ry pozbawienia wolności powoduje, że suma jednostkowych grzywien
orzeczonych na podstawie art. 71 § 1 k.k., branych pod uwagę przy kształ-
towaniu kary łącznej, nie może przekroczyć 180 stawek dziennych. Brak
powyższego zastrzeżenia prowadziłby do sytuacji, w której przy zbiegu np.
trzech grzywien w wysokości 100 stawek dziennych orzeczonych na pod-
stawie art. 71 § 1 k.k. i grzywny samoistnej w wysokości 20 stawek dzien-
nych, mogłoby dojść do wymierzenia kary łącznej w wysokości 320 stawek
dziennych, co w oczywisty sposób rozmijałoby się z ustawowym wyodręb-
nieniem szczególnych granic wymiaru jednostkowych kar grzywny i kary
łącznej, związanych z art. 71 § 1 k.k.
Jak wspomniano na wstępie rozważań, pytanie Sądu Okręgowego
zawarte w pkt b) nie ma związku z rozpoznawaną sprawą w tym sensie, że
nie wynika z jej okoliczności. Abstrahując od tego, że udzielona wyżej od-
powiedź na pytanie zawarte w pkt a) w oczywisty sposób pozwala na wnio-
skowanie, iż w sytuacji łączenia kar grzywny orzeczonych na różnych pod-
stawach prawnych, w tym na podstawie art. 71 § 1 k.k., stosować należy
ogólne zasady wymiaru kary łącznej grzywny, trzeba przypomnieć, że
oskarżonemu wymierzono dwie kary grzywny w wysokości po 80 stawek
dziennych, ustalając wysokość stawki dziennej na 10 zł. Suma kar nie
przekracza więc ani maksymalnej granicy kary grzywny wymierzanej na
podstawie art. 71 § 1 k.k. przy warunkowym zawieszeniu wykonania kary
pozbawienia wolności, ani górnej granicy kary łącznej grzywny w przypad-
ku zbiegu grzywien orzeczonych wyłącznie na podstawie art. 71 § 1 k.k.,
ani wreszcie górnej granicy kary łącznej grzywny orzekanej za zasadach
ogólnych. Pytanie o górną granicę kary łącznej grzywny orzekanej przy
zbiegu grzywien wymierzonych na różnych podstawach prawnych ma więc
w rozważanej sprawie charakter hipotetyczny, a zatem nie spełnia jednej z
przesłanek art. 441 § 1 k.p.k. Jeszcze bardziej abstrakcyjny charakter mają
podnoszone w uzasadnieniu postanowienia Sądu Okręgowego wątpliwości
związane z górną granicą kary łącznej grzywny, obejmującej grzywnę wy-
mierzoną na podstawie art. 309 k.k., karę grzywny orzeczoną na podstawie
art. 71 § 1 k.k. oraz karę grzywny wymierzoną na innej podstawie prawnej.
Mając to wszystko na uwadze Sąd Najwyższy uchwalił, jak na wstę-
pie.