UCHWAŁA Z DNIA 30 WRZEŚNIA 2003 R.
I KZP 26/03

Sędzia biorący udział w wydaniu na podstawie art. 345 § 1 k.p.k. po-
stanowienia, które sąd odwoławczy uchylił i przekazał sprawę sądowi
pierwszej instancji do rozpoznania, nie jest - co do zasady - wyłączony od
udziału w sprawie na zasadzie art. 40 § 1 pkt 7 k.p.k. Jeżeli jednak podej-
mowana przezeń czynność sprowadza się, bez pojawienia się nowych oko-
liczności faktycznych lub odmiennych uwarunkowań prawnych, do ponow-
nego udziału w wydaniu orzeczenia w tej kwestii, która stanowiła przedmiot
rozstrzygnięcia w orzeczeniu uchylonym przez sąd odwoławczy, należy
uznać, że naruszony został wskazany wyżej przepis art. 40 § 1 pkt 7 k.p.k.

Przewodniczący: sędzia SN S. Zabłocki (sprawozdawca).
Sędziowie SN: H. Gradzik, T. Grzegorczyk.
Zastępca Prokuratora Generalnego: R.A. Stefański.

Sąd Najwyższy w sprawie Ryszarda K. po rozpoznaniu, przekazane-
go na podstawie art. 441 § 1 k.p.k. przez Sąd Okręgowy w W., postano-
wieniem z dnia 5 czerwca 2003 r., zagadnienia prawnego wymagającego
zasadniczej wykładni ustawy:

,,Czy w myśl art. 40 § 1 pkt 7 k.p.k. wyłączony jest od udziału w sprawie
sędzia biorący udział w wydaniu na zasadzie art. 345 § 1 k.p.k. postano-
wienia, które Sąd Odwoławczy uchylił i przekazał sprawę Sądowi pierwszej
instancji do rozpoznania?"

u c h w a l i ł udzielić odpowiedzi j a k w y ż e j.


U Z A S A D N I E N I E

Zagadnienie prawne przedstawiono w następującej sytuacji proceso-
wej :
Sąd Rejonowy w W. orzeczeniem z dnia 22 listopada 2002 r., działa-
jąc na podstawie art. 339 § 3 pkt 4 k.p.k. w zw. z art. 345 § 1 k.p.k., posta-
nowił ,,przekazać sprawę Prokuratorowi Prokuratury Rejonowej w W. w celu
uzupełnienia dochodzenia". Postanowienie to zostało zaskarżone przez
prokuratora i w wyniku rozpoznania jego zażalenia Sąd Okręgowy w W.
orzeczeniem z dnia 3 stycznia 2003 r. postanowił ,,uchylić zaskarżone po-
stanowienie i przekazać sprawę Sądowi Rejonowemu w W. celem rozpo-
znania". Po zwrocie akt do Sądu Rejonowego, sprawa została ponownie
skierowana na posiedzenie i orzeczeniem z dnia 3 kwietnia 2003 r. sąd ten
ponownie postanowił ,,przekazać sprawę Prokuratorowi Prokuratury Rejo-
nowej w W. w celu uzupełnienia dochodzenia". Postanowienie to zostało
wydane w tym samym składzie, w jakim orzekał sąd w dniu 22 listopada
2002 r. Także i to orzeczenie zostało zaskarżone przez prokuratora, i w
dniu 5 czerwca 2003 r. Sąd Okręgowy w W., rozpoznając środek odwoław-
czy, postanowił odroczyć rozpoznanie sprawy i przekazać Sądowi Najwyż-
szemu do rozstrzygnięcia zagadnienie prawne, sprowadzone do pytania:
,,Czy w myśl art. 40 § 1 pkt 7 k.p.k. wyłączony jest od udziału w sprawie
sędzia biorący udział w wydaniu na zasadzie art. 345 § 1 k.p.k. postano-
wienia, które sąd odwoławczy uchylił i przekazał sprawę sądowi pierwszej
instancji do rozpoznania".
Rozpoznając przedstawione zagadnienie prawne Sąd Najwyższy
zważył, co następuje :
Zgodnie z art. 40 § 1 pkt 7 (w brzmieniu obowiązującym do dnia 1 lip-
ca 2003 r.) k.p.k. sędzia jest wyłączony od udziału w sprawie, jeżeli brał
udział w wydaniu orzeczenia, które zostało uchylone lub stwierdzono jego
nieważność. Na wstępie należy zająć stanowisko co do tego, jak należy
rozumieć ustawowe określenie ,,od udziału w sprawie", występujące w tre-
ści art. 40 § 1 in principio k.p.k. Zdaniem Sądu Najwyższego, nie jest pre-
cyzyjne stwierdzenie, że: ,,W razie zaistnienia podstaw wymienionych w § 1
pkt 1-9 sędzia wyłączony jest od udziału w sprawie, co oznacza, że nie tyl-
ko nie może on orzekać na rozprawie, ale w ogóle nie może on w tej spra-
wie podejmować żadnych czynności" (tak np. na gruncie tego przepisu, w
brzmieniu sprzed wejścia w życie ustawy z dnia 10 stycznia 2003 r. o
zmianie ustawy - Kodeks postępowania karnego, ustawy - Przepisy wpro-
wadzające Kodeks postępowania karnego, ustawy o świadku koronnym
oraz ustawy o ochronie informacji niejawnych, Dz. U. Nr 17, poz. 155, zwa-
nej dalej w niniejszej uchwale nowelą styczniową - P. Hofmański, E. Sa-
dzik, K. Zgryzek: Kodeks postępowania karnego. Komentarz, t. I, Warsza-
wa 1999, s. 215, teza 3, w podobnie ogólny sposób, ale już bez wymienie-
nia wszystkich punktów paragrafu pierwszego art. 40 k.p.k., na gruncie te-
go przepisu w brzmieniu po wejściu w życie noweli styczniowej, T. Grze-
gorczyk: Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Kraków 2003, s. 176,
teza 3). Wspomniane uogólnienie określenia ,,od udziału w sprawie" można
zaakceptować jedynie w odniesieniu do przyczyn wyłączenia przewidzia-
nych w art. 40 § 1 pkt 1-5 oraz pkt 8-9, w brzmieniu tego przepisu przed
nowelizacją styczniową oraz w pkt 1-5 oraz pkt 9-10, w brzmieniu tego
przepisu po tej nowelizacji. Odmiennie natomiast należy rozumieć określe-
nie ,,od udziału w sprawie" na gruncie art. 40 § 1 pkt 6 i 7 k.p.k. W obu po-
wyższych wypadkach określenie ,,od udziału w sprawie" należy odczytywać
łącznie z treścią stosownego punktu, precyzującego, o jaką ,,sprawę", w
istocie rzeczy, chodzi. Tak więc na gruncie pkt 6 chodzi o wyłączenie od
udziału w sprawie ,,wydania zaskarżonego orzeczenia" lub ,,wydania za-
skarżonego zarządzenia" (por. T. Grzegorczyk: op. cit., s. 179, teza 10). W
tym ostatnim wypadku wyłączenie ,,od udziału w sprawie" następuje więc
tylko na szczeblu sądu wyższego instancyjnie, tj. sądu właściwego do roz-
poznania apelacji lub zażalenia (podobną funkcję odgrywa wyłączenie
przewidziane w art. 40 § 3 k.p.k., odniesione do układu procesowego po-
wstałego po wniesieniu nadzwyczajnego środka zaskarżenia, tj. kasacji lub
wniosku o wznowienie postępowania). Co więcej, analizowana tu przyczy-
na, określona w art. 40 § 1 pkt 6 k.p.k., nie pozwala na stwierdzenie, iż
ustawodawca postawił wymóg, aby sędzia ulegał wyłączeniu od udziału w
rozpoznawaniu sprawy przez sąd drugiej instancji, jeżeli kiedykolwiek
przedtem uczestniczył w wydaniu przez sąd pierwszej instancji w tej samej
sprawie orzeczenia (np. orzeczenia już dawniej uchylonego i obecnie nie-
aktualnego). Sędzia wyłączony jest od udziału tylko wtedy, gdy między
orzeczeniem wydanym w pierwszej instancji i orzeczeniem, które miałoby
zostać wydane z udziałem tego samego sędziego w drugiej instancji, za-
chodzi bardzo ścisły chronologiczny i merytoryczny związek, opisany w art.
40 § 1 pkt 6 k.p.k., mający na celu wykluczenie sytuacji, w której ten sam
sędzia kontrolowałby w wyższej instancji swe własne orzeczenie lub zarzą-
dzenie (por. E. Skrętowicz: Iudex inhabilis i iudex suspectus w polskim pro-
cesie karnym, Lublin 1994, s. 34 i cyt. tam dalsza literatura przedmiotu). Z
uwagi na wyjątkowy charakter przepisu art. 40 § 1 k.p.k. nie jest zaś do-
puszczalne w tym zakresie stosowanie wykładni rozszerzającej ani rozu-
mowania przez analogię. Z zachowaniem takich samych rygorów i przy od-
czytaniu właściwej rationem legis przepisu prowadzić należy interpretację
określenia ,,od udziału w sprawie" na gruncie art. 40 § 1 pkt 7 k.p.k. Tak
więc na gruncie pkt 7 chodzi o wyłączenie od udziału w sprawie ,,wydania
orzeczenia, które zostało uchylone" (a zgodnie z brzmieniem przepisu
obowiązującym w okresie od dnia 1 września 1998 r. do dnia 1 lipca 2003
r. także orzeczenia, którego nieważność stwierdzono). Dodajmy, że zgod-
nie z zakazem wykładni rozszerzającej i stosowania analogii wobec przepi-
sów o charakterze wyjątkowym nie można wyłączenia tego rozciągać na
,,udział w sprawie" wydawania innych rodzajów orzeczeń. Wykładnia anali-
zowanego określenia ,,od udziału w sprawie" wiąże się zatem ściśle z za-
gadnieniem, które wzbudziło wątpliwości sądu występującego z tzw. pyta-
niem prawnym. Pytanie to dotyczy ustawowego określenia ,,które zostało
uchylone", a w szczególności tego, czy uchylenie to winno być połączone z
przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania. W przepisie art. 40 § 1
pkt 7 k.p.k. nie stwierdzono expressis verbis, że wyłączenie od udziału w
sprawie sędziego, który brał udział w wydaniu uchylonego orzeczenia doty-
czy jedynie sytuacji, w której po uchyleniu sprawę przekazano do ponow-
nego rozpoznania. Tego rodzaju wyraźne stwierdzenie figurowało nato-
miast w przepisie, który stanowił do dnia 1 września 1998 r. odpowiednik
art. 40 § 1 pkt 7, czyli w art. 30 § 1 pkt 7 k.p.k. z 1969 r. Na tle tego ostat-
niego unormowania Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 18 maja 1972 r., VI
KZP 75/71, OSNKW 1972, z. 7-8, poz. 115, wyraził nader wyraźny pogląd,
że: ,,Sędzia, który brał udział w wydaniu (...) postanowienia o przekazaniu
sprawy do uzupełnienia postępowania przygotowawczego, nie podlega wy-
łączeniu na podstawie art. 30 § 1 pkt 7 k.p.k. od dalszego udziału w tej
sprawie, jeżeli sąd odwoławczy wspomniane postanowienie uchylił i prze-
kazał sprawę sądowi pierwszej instancji do rozpoznania". W nieco szerszej
perspektywie zagadnienie to przedstawił, ale także na gruncie poprzednie-
go stanu prawnego, Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 10 marca
1997 r., V KZ 24/97, OSNKW 1997, z. 7-8, poz. 63, stwierdzając: ,,Udział w
wydaniu orzeczenia, które zostało uchylone", to - lege non distinguente -
udział w wydaniu wyroku lub postanowienia co do głównego przedmiotu
procesu, jak również i udział w wydaniu orzeczenia co do kwestii rozpo-
znawanej w tzw. postępowaniu incydentalnym, jeśli to właśnie owa kwestia
stanowiła przedmiot orzekania i w konsekwencji przedmiot zaskarżenia w
postępowaniu incydentalnym. W tym ostatnim układzie procesowym sfor-
mułowanie ,,sprawę przekazano do ponownego rozpoznania" należy rozu-
mieć jako przekazanie do ponownego rozpoznania właśnie sprawy rozpo-
znawanej, co prawda, w postępowaniu incydentalnym, ale stanowiącej w
nim nie tylko główny, ale wręcz jedyny przedmiot rozstrzygnięcia. Wyelimi-
nowanie z treści art. 40 § 1 pkt 7 k.p.k. tej części przepisu, w której mowa
była o przekazaniu sprawy do ,,ponownego rozpoznania" zostało poczytane
w jednej z publikacji (zob. A. Kryże, P. Niedzielak, K. Petryna, T.E. Wirz-
man: Kodeks postępowania karnego - praktyczny komentarz z orzecznic-
twem, Warszawa 2001, s. 133) jako sygnał ustawodawcy, że sędzia, który
wydał orzeczenie o charakterze incydentalnym, w tym również o przekaza-
niu sprawy prokuratorowi w celu uzupełnienia śledztwa lub dochodzenia,
jest w wypadku ewentualnego uchylenia tego orzeczenia wyłączony od
orzekania w głównym nurcie procesu. Do poglądu tego odwołał się Sąd
występujący z zagadnieniem prawnym, który stwierdził nadto, że za takim
kierunkiem interpretacji przemawia również ,,literalne sprecyzowanie przez
ustawodawcę w punkcie 8 i 9 art. 40 § 1 k.p.k. wyłączenia sędziego, który
wydał postanowienie o warunkowym umorzeniu i nakaz karny". Dla tzw.
oczyszczenia przedpola już w tym miejscu należy stwierdzić, że odwoływa-
nie się do treści pkt 8 (nota bene uchylonego w noweli styczniowej) i pkt 9
jest całkowicie nieuzasadnione i wręcz niezrozumiałe. Sytuacje procesowe
określone w tych punktach dotyczą wydania przez sędziego orzeczenia w
głównym przedmiocie procesu (taki charakter miało bowiem warunkowe
umorzenie postępowania postanowieniem, i taki charakter miało do dnia 1
lipca 2003 r. wydanie nakazu karnego, zaś od tej daty - ma wydanie wyro-
ku nakazowego, a także wydanie wyroku zaocznego), a nie w kwestii incy-
dentalnej, jaką stanowi m.in. stwierdzenie braków postępowania przygoto-
wawczego. Jednocześnie sąd odwoławczy dostrzegł jednak, że pozostałe
wypowiedzi w piśmiennictwie optują za poglądem, iż pomimo zmiany
brzmienia art. 40 § 1 pkt 7 k.p.k. w porównaniu z art. 30 § 1 pkt 7 k.p.k. z
1969 r. należy przyjąć, że stanowisko wyrażone w uchwale Sądu Najwyż-
szego z dnia 18 maja 1972 r. nie straciło na aktualności. Za tym ostatnim
zapatrywaniem pośrednio opowiedział się też Sąd Najwyższy w uzasad-
nieniu postanowienia z dnia 11 grudnia 2002 r., V KK 135/02, OSNKW
2003, z. 3-4, poz. 36, którego teza dotyczy wprawdzie innego układu pro-
cesowego, ale w części motywacyjnej zawarte są rozważania poświęcone
genezie wyeliminowania z treści art. 40 § 1 pkt 7 k.p.k. dodatkowego za-
strzeżenia, iż chodzi o ,,przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania".
Należy podzielić wyrażony tam pogląd, że wyeliminowanie z treści art. 40 §
1 pkt 7 k.p.k. dodatkowego zastrzeżenia, iż chodzi o przekazanie sprawy
do ponownego rozpoznania wynikało jedynie z faktu połączenia w jednym
przepisie dwóch przesłanek wyłączenia z mocy prawa, a mianowicie tej
związanej z uchyleniem orzeczenia i tej związanej ze stwierdzeniem nie-
ważności. W tej ostatniej konfiguracji procesowej kodeks postępowania
karnego nie posługiwał się, jak wiadomo, konstrukcją ,,przekazania do po-
nownego rozpoznania" (por. z poglądem konsekwentnie przedstawianym
przez T. Grzegorczyka w kolejnych wydaniach: Kodeks postępowania kar-
nego. Komentarz, tj. w wyd. I, Kraków 1998, s. 139, wyd. II, Kraków 2001,
s. 154 oraz w wyd. III, Kraków 2003, s. 180). Gdy zaś w noweli styczniowej
eliminowano z systemu polskiej procedury instytucję nieważności, wów-
czas przy dostosowywaniu treści przepisu art. 40 § 1 pkt 7 k.p.k. do tej fun-
damentalnej zmiany posłużono się najprostszą techniką legislacyjną, sta-
nowiąc w art. 1 ust. 13 pkt b: skreśla się wyrazy ,,lub stwierdzono jego nie-
ważność", bez zwrócenia uwagi na to, że w konsekwencji możliwe byłoby
przywrócenie w części końcowej przepisu sformułowania: ,,...a sprawę
przekazano do ponownego rozpoznania". Także i z tego zabiegu nie moż-
na jednak wyprowadzać zbyt daleko idących wniosków. Zwrócić bowiem
należy uwagę na sygnalizowaną już wyżej potrzebę odczytywania zakresu
wyłączenia sędziego, przewidzianego w art. 40 § 1 pkt 7 k.p.k., nie tylko
przy uwzględnieniu treści samego pkt 7, ale także i treści tzw. ,,głowy"
przepisu art. 40 § 1 k.p.k., a w szczególności figurującego tamże określenia
,,od udziału w sprawie". Jak to już wcześniej stwierdzono, na gruncie pkt 7
chodzi o wyłączenie od udziału w sprawie ,,wydania orzeczenia, które zo-
stało uchylone". W konsekwencji, zakaz orzekania, o którym mowa jest w
tym przepisie odnosi się jedynie do sytuacji, w której ma dojść do ponow-
nego rozpoznania danej sprawy lub kwestii (por. T. Grzegorczyk: op. cit.,
wyd. III, s. 180). Zapatrywanie takie pozostaje także w ścisłym związku z
rationem legis, która leży o podstaw wyłączenia określonego w art. 40 § 1
pkt 7 k.p.k. Wyłączenie od udziału w sprawie sędziego, który brał udział w
wydaniu orzeczenia, następnie uchylonym (a także, którego nieważność
stwierdzono przed dniem 1 lipca 2003 r.) motywowane jest trojako. Po
pierwsze, potrzebą uwolnienia takiego sędziego od pokusy sugerowania
się treścią własnego poprzednio wydanego rozstrzygnięcia (por. P.
Hofmański, E. Sadzik, K. Zgryzek: Kodeks postępowania karnego. Komen-
tarz, t. I, Warszawa 1999, s. 219). Po drugie tym, że uchylenie orzeczenia
stanowi dezaprobatę stanowiska sądu pierwszej instancji, która w wypadku
przekazania sprawy do ponownego rozpoznania związana jest z przekaza-
niem tzw. wytycznych sądu odwoławczego co do dalszego postępowania.
Konieczność zastosowania się sędziego, który uprzednio orzekał w tej
sprawie, do tych wskazań, łączyłaby się najczęściej z działaniem wbrew
swemu przekonaniu, a więc z ,,gwałceniem sumienia sędziowskiego" (por.
E.Skrętowicz: op. cit., s. 37). Po trzecie wreszcie, strony i osoby biorące
udział w ponownym rozpoznaniu sprawy, nie miałyby pełnego zaufania do
składu sędziowskiego, który poprzednio w tej samej sprawie wydał już
orzeczenie uznane przez instancję odwoławczą za obciążone błędem.
Brak takiego zaufania sprawiałby zaś, że ponownie ferowane orzeczenie,
nie miałoby ,,wymaganej mocy przekonywania o trafności i społecznej uży-
teczności rozstrzygnięcia", a w konsekwencji nie mogłoby spełnić swych
zadań profilaktyczno-wychowawczych (por. E. Skrętowicz: op. cit., s. 37).
Jak nietrudno zauważyć, wszystkie wskazane wyżej racje wchodzą w grę
jedynie w przypadku uchylenia orzeczenia i przekazania sprawy do po-
nownego rozpoznania co do głównego przedmiotu procesu, a nie w przy-
padku, gdy po uchyleniu orzeczenia o charakterze incydentalnym przed-
miotem dalszego postępowania ma być inna kwestia niż ta, której dotyczyło
dotychczasowe rozstrzygnięcie. W konsekwencji, wyłączeniu z mocy prawa
na podstawie art. 40 § 1 pkt 7 k.p.k. podlega sędzia, który orzekał bądź to
w zakresie głównego przedmiotu procesu, bądź też w kwestii incydentalnej
i co do tej właśnie kwestii przekazano sprawę do ponownego rozpoznania.
Przed wysnuciem ostatecznej konkluzji odnośnie pytania prawnego
przedstawionego w niniejszej sprawie, rozważyć jeszcze należy, jaka kwe-
stia stanowi w układzie procesowym przedstawionym przez sąd odwoław-
czy przedmiot rozpoznania sądu przed uchyleniem orzeczenia, a jaka kwe-
stia stanowi przedmiot rozpoznania po uchyleniu zaskarżonego postano-
wienia. Otóż w przypadku uchylenia postanowienia o przekazaniu sprawy
prokuratorowi w celu uzupełnienia śledztwa lub dochodzenia (art. 345
k.p.k.) przedmiotem dalszego postępowania jest problem odpowiedzialno-
ści karnej oskarżonego, a nie kwestia istnienia bądź nieistnienia braków
postępowania przygotowawczego (ta została bowiem przesądzona przez
sąd odwoławczy). W takim zaś przypadku dochodzi do procedowania w
odniesieniu do innego przedmiotu postępowania (por. S. Cora: Zwrot
sprawy do uzupełnienia postępowania przygotowawczego w polskim pro-
cesie karnym, Warszawa 1987, s. 159; E. Skrętowicz: op. cit., s. 45). Za
aktualny uznać więc należy pogląd, że w razie wydania postanowienia o
przekazaniu sprawy w celu uzupełnienia śledztwa lub dochodzenia (art.
345 k.p.k.), uchylenie tego postanowienia w trybie zażalenia nie powoduje
wyłączenia z mocy prawa sędziów uczestniczących w jego wydaniu od
orzekania w głównym przedmiocie procesu, ani też w kwestiach incyden-
talnych innych niż zwrot sprawy do postępowania przygotowawczego (por.
J. Bratoszewski w: Z. Gostyński (red.): Kodeks postępowania karnego.
Komentarz, Warszawa 1998, t. II, s. 268 ; T. Grzegorczyk: op. cit., wyd. III,
s. 180). Co więcej, gdyby w toku dalszego postępowania, to jest po przy-
stąpieniu do merytorycznego rozpoznawania sprawy, pojawiły się nowe
okoliczności faktyczne, albo też nowe uwarunkowania prawne (np. zmiana
stanu prawnego, w świetle której zmianie uległyby przesłanki tzw. zwrotu
sprawy do postępowania przygotowawczego), możliwe jest - bez narusze-
nia przyczyny wyłączenia z mocy prawa, określonej w art. 40 § 1 pkt 7
k.p.k. - wydanie postanowienia o przekazaniu sprawy do śledztwa lub do-
chodzenia, z udziałem sędziego, który już w przeszłości orzekał w tej kwe-
stii. Z całym naciskiem jednak należy podkreślić, że to ostatnie stwierdze-
nie nie dotyczy sytuacji określanej mianem: céteris páribus, tj.: przy tych
samych, niezmienionych, okolicznościach, o czym będzie jeszcze mowa w
dalszej części niniejszej uchwały.
Ten pogląd o charakterze generalnym opatrzyć należy jednak dwoma
uwagami. W szczególnych wypadkach, gdy w uzasadnieniu postanowienia
o zwrocie sprawy do postępowania przygotowawczego sędzia wypowie-
dział się wyraźnie co do kwestii odpowiedzialności karnej osób objętych
aktem oskarżenia, po uchyleniu tego postanowienia i przekazaniu sprawy
do merytorycznego rozpoznania sędzia ten nie powinien orzekać także w
głównym nurcie procesu. Poprzednia jego wypowiedź może być bowiem
poczytana za okoliczność mogącą wywołać ,,uzasadnioną wątpliwość co do
jego bezstronności w danej sprawie", w rozumieniu art. 41 § 1 k.p.k. Może
też zaistnieć konfiguracja procesowa, w której sąd ad quem uchyli orze-
czenie wydane w trybie art. 345 k.p.k. o przekazaniu sprawy do śledztwa
lub dochodzenia i przekaże tę właśnie kwestię do ponownego rozpoznania
sądowi pierwszej instancji. Wówczas, rzecz jasna, sędzia, który brał udział
w wydaniu orzeczenia uchylonego, nie będzie mógł orzekać w sądzie a
quo, gdyż wystąpi klasyczny układ procesowy przewidziany w art. 40 § 1
pkt 7 k.p.k. (przedmiot rozpoznania sądu pierwszej instancji będzie stano-
wiła ta sama kwestia, która stanowiła przedmiot rozpoznania przed uchyle-
niem orzeczenia, a więc będziemy mieli do czynienia z wyłączeniem od
udziału w sprawie ,,wydania orzeczenia, które zostało uchylone"). Nieco
odmienna sytuacja zaistniała, jak wynika z danych przytoczonych w tzw.
części historycznej uchwały, w niniejszej sprawie. Sąd Okręgowy nie wydał
wprawdzie orzeczenia następczego o przekazaniu do ponownego rozpo-
znania sprawy w przedmiocie jej zwrotu do postępowania przygoto-
wawczego, ale Sąd Rejonowy procedował po zwrocie akt do tego sądu tak,
jakby tej treści orzeczenie sądu odwoławczego właśnie zapadło. Sąd Rejo-
nowy nie przystąpił bowiem do merytorycznego rozpoznania sprawy, ale -
bez pojawienia się jakichkolwiek nowych okoliczności - skierował ją na po-
siedzenie i ponownie wydał postanowienie o przekazaniu sprawy do po-
stępowania przygotowawczego na tej samej podstawie prawnej i faktycz-
nej. Taki układ procesowy należy zrównać z tym, w którym właśnie jedynie
kwestia przekazania sprawy do postępowania przygotowawczego stanowić
miała, zgodnie z treścią części dyspozytywnej orzeczenia sądu odwo-
ławczego, przedmiot rozpoznania sądu I instancji.
W konsekwencji stwierdzić należy, że: sędzia biorący udział w wyda-
niu na podstawie art. 345 § 1 k.p.k. postanowienia, które sąd odwoławczy
uchylił i przekazał sprawę sądowi pierwszej instancji do rozpoznania, nie
jest - co do zasady - wyłączony od udziału w sprawie na zasadzie art. 40
§ 1 pkt 7 k.p.k. Jeżeli jednak podejmowana przezeń czynność sprowadza
się, bez pojawienia się nowych okoliczności faktycznych lub odmiennych
uwarunkowań prawnych, do ponownego udziału w wydaniu orzeczenia w
tej kwestii, która stanowiła przedmiot rozstrzygnięcia w orzeczeniu uchylo-
nym przez sąd odwoławczy, należy uznać, że naruszony został wskazany
wyżej przepis art. 40 § 1 pkt 7 k.p.k.