Uchwała SN - III CZP 9/05
Izba: | Izba Cywilna |
Sygnatura: | III CZP 9/05 |
Typ: | Uchwała SN |
Opis: | Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna 2006/3/44 |
Data wydania: | 2005-04-21 |
Uchwała dnia 21 kwietnia 2005 r., III CZP 9/05
Sędzia SN Zbigniew Strus (przewodniczący, sprawozdawca)
Sędzia SN Gerard Bieniek
Sędzia SN Zbigniew Kwaśniewski
Sąd Najwyższy w sprawie z wniosku "M.P." S.A. w K. przy uczestnictwie
Skarbu Państwa - Prezydenta Miasta K. o wpis prawa użytkowania wieczystego
gruntu i własności budynków, po rozstrzygnięciu w Izbie Cywilnej na posiedzeniu
jawnym w dniu 21 kwietnia 2005 r., przy udziale prokuratora Prokuratury Krajowej
Iwony Kaszczyszyn, zagadnienia prawnego przedstawionego przez Sąd Okręgowy
w Katowicach postanowieniem z dnia 5 stycznia 2005 r.:
"Czy ważna jest umowa oddania w wieczyste użytkowanie nieruchomości oraz
przeniesienia prawa własności jedynie części budynku i czy dopuszczalne jest w
przypadku ważności tej umowy wpisanie w księdze wieczystej na rzecz nabywcy
prawa wieczystego użytkowania oraz własności części budynku znajdującego się
na tej nieruchomości, gdy pozostała część budynku znajduje się na sąsiedniej
nieruchomości objętej odrębną księgą wieczystą i ujawniona jest w niej jako
wieczysty użytkownik i właściciel pozostałej części budynku inna osoba niż
nabywca?"
podjął uchwałę:
Umowa oddania w użytkowanie wieczyste nieruchomości gruntowej oraz
przeniesienia własności znajdującej się na niej części budynku jest nieważna
(art. 58 § 1 i 3 k.c.), jeżeli z okoliczności wynika, że bez postanowienia o
przeniesieniu własności części budynku nie zostałaby zawarta.
Uzasadnienie
Sąd Okręgowy, rozpoznając apelację wnioskodawcy ,,M.P." S. A. w K. od
postanowienia sądu rejonowego oddalającego wniosek o odłączenie działki nr 39 z
dotychczasowej księgi wieczystej i urządzenie dla niej nowej księgi wieczystej oraz
wpis prawa użytkowania wieczystego i własności budynków, przedstawił Sądowi
Najwyższemu do rozstrzygnięcia zagadnienie prawne przytoczone w części
wstępnej uchwały.
Według dokonanych w sprawie ustaleń, wnioskodawcy została oddana w
użytkowanie wieczyste działka zabudowana budynkami ,,E" oraz ,,F", które w części
posadowione są na tej działce, a w części na innych nieruchomościach mających
odrębne księgi wieczyste.
Oddalając wniosek, sąd prowadzący księgę wieczystą stwierdził, że
,,przedmiot użytkowania wieczystego musi pokrywać się z przedmiotem własności
budynków i urządzeń" jako prawem związanym z użytkowaniem wieczystym, a
wymaganie to nie zostało w sprawie spełnione.
Sąd Okręgowy skłonił się w kierunku wykładni art. 235 § 1 zdanie drugie k.c.
dopuszczającej współistnienie użytkowania wieczystego nieruchomości i części
znajdującego się na niej budynku, przyjmując, że w opisanym stanie faktycznym
właściciel gruntu zgodnie z art. 48 k.c. był właścicielem tej części budynku jako
,,części składowej". (...)
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Typowe zależności prawne między nieruchomością gruntową a
posadowionym na niej budynkiem wyraża art. 47 § 1 k.c., potwierdzając zasadę
superficies solo cedit. Dotyczy to zwłaszcza budowli i innych urządzeń, które stają
się częścią składową nieruchomości, wskutek czego nie nabywają statusu rzeczy i
nie mogą być bez odłączenia przedmiotem samodzielnego obrotu. Zasada
powyższa doznaje licznych wyjątków o charakterze normatywnym. Stanowi o tym
przepis art. 46 § 1 k.c., dopuszczający w odniesieniu do budynków trwale
związanych z gruntem oraz części takich budynków status odrębnych
nieruchomości, ale z zastrzeżeniem istnienia podstawy w przepisach szczególnych.
Jeśli chodzi o części budynków, to wykładnia logiczna nie pozwala uznać, że chodzi
o jakiekolwiek fizyczne elementy, lecz o części w znaczeniu przestrzennym, które
ponadto mogą być przedmiotem odrębnej własności, czyli o samodzielne lokale
mieszkalne lub lokale o innym przeznaczeniu.
Okoliczności sprawy usprawiedliwiające przedstawienie zagadnienia
prawnego nakazują ograniczyć rozważania dotyczące uznania budynku za odrębną
nieruchomość do wypadku oddania jej w użytkowanie wieczyste. Umowa taka
podlega przepisom art. 234 i 235 k.c. oraz art. 31 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r.
o gospodarce nieruchomościami (jedn. tekst: Dz.U. 2004 r. Nr 261, poz. 2603 ze
zm. - dalej: "u.g.n."), w których mowa o wyjątku od zasady superficies solo cedit w
stosunku do budynków i innych urządzeń, nabytych przez wieczystego użytkownika
(...). Pojęcie ,,innych urządzeń" nie może obejmować części budynków znajdujących
się w ich strukturze, ponieważ prowadziłoby to do sprzeczności miedzy przepisami
art. 46 § 1 i art. 235 § 1 k.c. Chodzi tu więc o takie urządzenia, jak stacje
transformatorowe, oczyszczalnie ścieków lub urządzenia transportowe.
Przepisy art. 235 k.c. i art. 31 u.g.n. mają charakter bezwzględnie
obowiązujący, co wielokrotnie potwierdzał Sąd Najwyższy (por. np. wyrok z dnia 23
stycznia 2003 r., II CKN 1155/00, OSNC 2004, nr 4, poz. 61, uchwały z dnia 14
listopada 1963 r., III CO 60/63, OSNCP 1964, nr 12, poz. 246 i z dnia 19 stycznia
1971 r., III CZP 86/70, OSNCP 1971, nr 9, poz. 147). Dlatego umowa o oddanie
gruntu w użytkowanie wieczyste jednej osobie, a przeniesienie własności
znajdującego się na niej budynku na inną osobę lub pozostawienie go właścicielowi
jako części składowej gruntu byłaby sprzeczna z prawem. Przedstawiona
konstrukcja prawna komplikuje się jednak w szczególnych przypadkach, gdy
budynek znajdzie się na obszarze więcej niż jednej nieruchomości. Okoliczności
faktyczne i prawne prowadzące do takiego stanu mogą być zróżnicowane.
Ustalenia w sprawie będącej przedmiotem rozpoznania pozwalają przyjąć
założenie, że prawne wyodrębnienie trzech nieruchomości nastąpiło w przeszłości,
przed zawarciem umowy stanowiącej podstawę wniosku o wpis To wyodrębnienie
skomplikowało stan prawny, gdyż ustawa tylko fragmentarycznie reguluje skutki
posadowienia budynku po obydwu stronach granicy (art. 151 k.c.). Jeżeli dokonano
tego w trakcie budowy i budynek stanowiłby część składową gruntu, wątpliwość
dotyczy statusu prawnorzeczowego struktury znajdującej na cudzej nieruchomości.
Treść art. 151 k.c. zdaje się wskazywać, że ustawodawca w takim wypadku chroni
integralność budynku. Jest to jednak sytuacja przejściowa, ponieważ wykupienie
gruntu przez inwestora lub nabycie odpowiedniej służebności powoduje powrót do
stanu zgodnego z zasadą określoną w art. 47 § 1 k.c. Nie unormowano natomiast w
sposób szczególny wypadków tworzenia (wyodrębniania) dwóch lub więcej
nieruchomości w taki sposób, że będą zabudowane jednym budynkiem.
Rozstrzygając to zagadnienie należy zwrócić uwagę na pojęcie budynku. Nie
definiują go przepisy art. 235 k.c. i art. 31 u.g.n. W ustawie z dnia 24 października
1974 r. - Prawo budowlane (Dz.U. Nr 38, poz. 229 ze zm.) odwoływano się tylko do
potocznego rozumienia tego słowa, a ustawa z dnia z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo
budowlane (jedn. tekst: Dz.U. 2003 r. Nr 207, poz. 2016 ze zm.) w art. 3 ust. 2,
definiując to pojęcie, wskazuje cechy zgodne z potocznym rozumieniem (dach,
ściany, związanie z gruntem). Trzeba jednak dodać, że definicja zawarta w Prawie
budowlanym dokonywana była jedynie pod kątem tego Prawa. Można zatem
przyjąć, że budynek jest obiektem budowlanym o wyraźnie zamkniętej bryle, co
wyróżnia go spośród podobnych obiektów, jak wiaty, altany, urządzenia liniowe itp.
Obiekt taki może stanowić odrębną nieruchomość (art. 46 § 1 k.c.), jeżeli zgodnie z
art. 235 § 1 k.c. znajduje się na gruncie oddanym w użytkowanie wieczyste.
Przesłanka ta jest zgodna z art. 31 u.g.n., według którego wymaganie równoczesnej
sprzedaży odnosi się do budynków znajdujących się na tej nieruchomości, tj.
oddawanej w użytkowanie wieczyste. Wyjaśniając reguły podziału nieruchomości
zabudowanych, Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 13 maja 1966 r., III CR
103/66 (OSPiKA 1967, nr 5, poz. 110), w uchwale pełnego składu Izby Cywilnej
Sądu Najwyższego z dnia 15 grudnia 1969 r., III CZP 12/69 (OSNCP 1970, nr 3,
poz. 39), a ostatnio w wyroku z dnia 22 grudnia 2004 r., II CK 262/04 (nie publ.)
zwracał uwagę na konieczność wyodrębnienia dzielonych budynków ścianą
istniejącą lub utworzoną w tym celu, pokrywającą się z pionową płaszczyzną
dzielącą grunt.
W rozpoznawanej sprawie techniczny podział budynku nie został dokonany,
mimo wyodrębnienia nieruchomości. Wobec tego żadna z ,,części" znajdujących się
po obu stronach granicy nieruchomości nie spełnia wymagań niezbędnych do
uznania jej za budynek, podlegający reżimowi określonemu w art. 31 u.g.n. i art.
235 k.c. Należy zwrócić uwagę, że regulując w ustawie o gospodarce
nieruchomościami prawne związki między własnością budynków a wieczystym
użytkowaniem gruntu, ustawodawca konsekwentnie podkreślał ograniczenie ich
zakresu do budynku i nieruchomości jako całości (por. art. 207 ust. 1 i art. 208 ust.
2 u.g.n, a pośrednio również art. 210 ust. 1 i art. 211 u.g.n.). Powstaje zatem
wątpliwość, czy nieruchomość z częścią budynku może być oddana w użytkowanie
wieczyste.
Przed oddaniem status prawny gruntu zawierający struktury budowlane
określane jako części budynku jest wyraźny; struktury te stanowią części składowe
nieruchomości gruntowej. W takim razie umowa o oddanie nieruchomości w
użytkowanie wieczyste nie podlega ograniczeniom wynikającym ze wskazanych
przepisów stosowanych ściśle, tj. łącznego spełnienia przesłanek technicznych
(dotyczących budynku) i prawnych (nieruchomości jako gruntu w określonych
granicach). Wobec tego odpowiedź negatywna na pytanie o dopuszczalność
umowy nie znajduje podstawy normatywnej. W konsekwencji, w razie oddania w
użytkowanie wieczyste nieruchomości, na której posadowiona jest struktura nie
będąca w tych granicach budynkiem, nie powstaje prawo związane - własność
nieruchomości budynkowej.
Rozwiązanie powstałej w wyniku takiej czynności prawnej kolizji uprawnień
właściciela do części składowych i użytkownika wieczystego do gruntu zajętego
przez tę część wymaga zgodnego współdziałania obydwu uprawnionych albo
dokonania przebudowy istniejącego obiektu budowlanego w celu wyodrębnienia
dwóch budynków, które podlegać będą skutkom określonym w art. 235 § 1 zdanie
drugie k.c.
Dopuszczalność oddania gruntu w użytkowanie wieczyste oraz
niedopuszczalność przeniesienia własności budynku nakazuje dokonać oceny
umowy według kryterium ważności części czynności prawnej wskazanego w art. 58
§ 1 i 3 k.c. Niemożliwe jest zatem rozstrzygnięcie dalszych wątpliwości Sądu drugiej
instancji, dotyczących dopuszczalności wpisu w aspekcie ważności czynności
prawnej.
Na marginesie należy dodać, że sąd prowadzący księgę wieczystą ma
ograniczoną kognicję (art. 6268 § 2 k.p.c.) i w razie złożenia wniosku o wpis prawa
użytkowania wieczystego i własności budynku nie może poza wskazanymi w tym
przepisie podstawami ustalać okoliczności niezbędnych do rozstrzygnięcia
ważności czynności prawnej.
Powyższe rozważania uzasadniały podjęcie uchwały przytoczonej na wstępie
(art. 390 k.p.c.).
Sędzia SN Zbigniew Strus (przewodniczący, sprawozdawca)
Sędzia SN Gerard Bieniek
Sędzia SN Zbigniew Kwaśniewski
Sąd Najwyższy w sprawie z wniosku "M.P." S.A. w K. przy uczestnictwie
Skarbu Państwa - Prezydenta Miasta K. o wpis prawa użytkowania wieczystego
gruntu i własności budynków, po rozstrzygnięciu w Izbie Cywilnej na posiedzeniu
jawnym w dniu 21 kwietnia 2005 r., przy udziale prokuratora Prokuratury Krajowej
Iwony Kaszczyszyn, zagadnienia prawnego przedstawionego przez Sąd Okręgowy
w Katowicach postanowieniem z dnia 5 stycznia 2005 r.:
"Czy ważna jest umowa oddania w wieczyste użytkowanie nieruchomości oraz
przeniesienia prawa własności jedynie części budynku i czy dopuszczalne jest w
przypadku ważności tej umowy wpisanie w księdze wieczystej na rzecz nabywcy
prawa wieczystego użytkowania oraz własności części budynku znajdującego się
na tej nieruchomości, gdy pozostała część budynku znajduje się na sąsiedniej
nieruchomości objętej odrębną księgą wieczystą i ujawniona jest w niej jako
wieczysty użytkownik i właściciel pozostałej części budynku inna osoba niż
nabywca?"
podjął uchwałę:
Umowa oddania w użytkowanie wieczyste nieruchomości gruntowej oraz
przeniesienia własności znajdującej się na niej części budynku jest nieważna
(art. 58 § 1 i 3 k.c.), jeżeli z okoliczności wynika, że bez postanowienia o
przeniesieniu własności części budynku nie zostałaby zawarta.
Uzasadnienie
Sąd Okręgowy, rozpoznając apelację wnioskodawcy ,,M.P." S. A. w K. od
postanowienia sądu rejonowego oddalającego wniosek o odłączenie działki nr 39 z
dotychczasowej księgi wieczystej i urządzenie dla niej nowej księgi wieczystej oraz
wpis prawa użytkowania wieczystego i własności budynków, przedstawił Sądowi
Najwyższemu do rozstrzygnięcia zagadnienie prawne przytoczone w części
wstępnej uchwały.
Według dokonanych w sprawie ustaleń, wnioskodawcy została oddana w
użytkowanie wieczyste działka zabudowana budynkami ,,E" oraz ,,F", które w części
posadowione są na tej działce, a w części na innych nieruchomościach mających
odrębne księgi wieczyste.
Oddalając wniosek, sąd prowadzący księgę wieczystą stwierdził, że
,,przedmiot użytkowania wieczystego musi pokrywać się z przedmiotem własności
budynków i urządzeń" jako prawem związanym z użytkowaniem wieczystym, a
wymaganie to nie zostało w sprawie spełnione.
Sąd Okręgowy skłonił się w kierunku wykładni art. 235 § 1 zdanie drugie k.c.
dopuszczającej współistnienie użytkowania wieczystego nieruchomości i części
znajdującego się na niej budynku, przyjmując, że w opisanym stanie faktycznym
właściciel gruntu zgodnie z art. 48 k.c. był właścicielem tej części budynku jako
,,części składowej". (...)
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Typowe zależności prawne między nieruchomością gruntową a
posadowionym na niej budynkiem wyraża art. 47 § 1 k.c., potwierdzając zasadę
superficies solo cedit. Dotyczy to zwłaszcza budowli i innych urządzeń, które stają
się częścią składową nieruchomości, wskutek czego nie nabywają statusu rzeczy i
nie mogą być bez odłączenia przedmiotem samodzielnego obrotu. Zasada
powyższa doznaje licznych wyjątków o charakterze normatywnym. Stanowi o tym
przepis art. 46 § 1 k.c., dopuszczający w odniesieniu do budynków trwale
związanych z gruntem oraz części takich budynków status odrębnych
nieruchomości, ale z zastrzeżeniem istnienia podstawy w przepisach szczególnych.
Jeśli chodzi o części budynków, to wykładnia logiczna nie pozwala uznać, że chodzi
o jakiekolwiek fizyczne elementy, lecz o części w znaczeniu przestrzennym, które
ponadto mogą być przedmiotem odrębnej własności, czyli o samodzielne lokale
mieszkalne lub lokale o innym przeznaczeniu.
Okoliczności sprawy usprawiedliwiające przedstawienie zagadnienia
prawnego nakazują ograniczyć rozważania dotyczące uznania budynku za odrębną
nieruchomość do wypadku oddania jej w użytkowanie wieczyste. Umowa taka
podlega przepisom art. 234 i 235 k.c. oraz art. 31 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r.
o gospodarce nieruchomościami (jedn. tekst: Dz.U. 2004 r. Nr 261, poz. 2603 ze
zm. - dalej: "u.g.n."), w których mowa o wyjątku od zasady superficies solo cedit w
stosunku do budynków i innych urządzeń, nabytych przez wieczystego użytkownika
(...). Pojęcie ,,innych urządzeń" nie może obejmować części budynków znajdujących
się w ich strukturze, ponieważ prowadziłoby to do sprzeczności miedzy przepisami
art. 46 § 1 i art. 235 § 1 k.c. Chodzi tu więc o takie urządzenia, jak stacje
transformatorowe, oczyszczalnie ścieków lub urządzenia transportowe.
Przepisy art. 235 k.c. i art. 31 u.g.n. mają charakter bezwzględnie
obowiązujący, co wielokrotnie potwierdzał Sąd Najwyższy (por. np. wyrok z dnia 23
stycznia 2003 r., II CKN 1155/00, OSNC 2004, nr 4, poz. 61, uchwały z dnia 14
listopada 1963 r., III CO 60/63, OSNCP 1964, nr 12, poz. 246 i z dnia 19 stycznia
1971 r., III CZP 86/70, OSNCP 1971, nr 9, poz. 147). Dlatego umowa o oddanie
gruntu w użytkowanie wieczyste jednej osobie, a przeniesienie własności
znajdującego się na niej budynku na inną osobę lub pozostawienie go właścicielowi
jako części składowej gruntu byłaby sprzeczna z prawem. Przedstawiona
konstrukcja prawna komplikuje się jednak w szczególnych przypadkach, gdy
budynek znajdzie się na obszarze więcej niż jednej nieruchomości. Okoliczności
faktyczne i prawne prowadzące do takiego stanu mogą być zróżnicowane.
Ustalenia w sprawie będącej przedmiotem rozpoznania pozwalają przyjąć
założenie, że prawne wyodrębnienie trzech nieruchomości nastąpiło w przeszłości,
przed zawarciem umowy stanowiącej podstawę wniosku o wpis To wyodrębnienie
skomplikowało stan prawny, gdyż ustawa tylko fragmentarycznie reguluje skutki
posadowienia budynku po obydwu stronach granicy (art. 151 k.c.). Jeżeli dokonano
tego w trakcie budowy i budynek stanowiłby część składową gruntu, wątpliwość
dotyczy statusu prawnorzeczowego struktury znajdującej na cudzej nieruchomości.
Treść art. 151 k.c. zdaje się wskazywać, że ustawodawca w takim wypadku chroni
integralność budynku. Jest to jednak sytuacja przejściowa, ponieważ wykupienie
gruntu przez inwestora lub nabycie odpowiedniej służebności powoduje powrót do
stanu zgodnego z zasadą określoną w art. 47 § 1 k.c. Nie unormowano natomiast w
sposób szczególny wypadków tworzenia (wyodrębniania) dwóch lub więcej
nieruchomości w taki sposób, że będą zabudowane jednym budynkiem.
Rozstrzygając to zagadnienie należy zwrócić uwagę na pojęcie budynku. Nie
definiują go przepisy art. 235 k.c. i art. 31 u.g.n. W ustawie z dnia 24 października
1974 r. - Prawo budowlane (Dz.U. Nr 38, poz. 229 ze zm.) odwoływano się tylko do
potocznego rozumienia tego słowa, a ustawa z dnia z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo
budowlane (jedn. tekst: Dz.U. 2003 r. Nr 207, poz. 2016 ze zm.) w art. 3 ust. 2,
definiując to pojęcie, wskazuje cechy zgodne z potocznym rozumieniem (dach,
ściany, związanie z gruntem). Trzeba jednak dodać, że definicja zawarta w Prawie
budowlanym dokonywana była jedynie pod kątem tego Prawa. Można zatem
przyjąć, że budynek jest obiektem budowlanym o wyraźnie zamkniętej bryle, co
wyróżnia go spośród podobnych obiektów, jak wiaty, altany, urządzenia liniowe itp.
Obiekt taki może stanowić odrębną nieruchomość (art. 46 § 1 k.c.), jeżeli zgodnie z
art. 235 § 1 k.c. znajduje się na gruncie oddanym w użytkowanie wieczyste.
Przesłanka ta jest zgodna z art. 31 u.g.n., według którego wymaganie równoczesnej
sprzedaży odnosi się do budynków znajdujących się na tej nieruchomości, tj.
oddawanej w użytkowanie wieczyste. Wyjaśniając reguły podziału nieruchomości
zabudowanych, Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 13 maja 1966 r., III CR
103/66 (OSPiKA 1967, nr 5, poz. 110), w uchwale pełnego składu Izby Cywilnej
Sądu Najwyższego z dnia 15 grudnia 1969 r., III CZP 12/69 (OSNCP 1970, nr 3,
poz. 39), a ostatnio w wyroku z dnia 22 grudnia 2004 r., II CK 262/04 (nie publ.)
zwracał uwagę na konieczność wyodrębnienia dzielonych budynków ścianą
istniejącą lub utworzoną w tym celu, pokrywającą się z pionową płaszczyzną
dzielącą grunt.
W rozpoznawanej sprawie techniczny podział budynku nie został dokonany,
mimo wyodrębnienia nieruchomości. Wobec tego żadna z ,,części" znajdujących się
po obu stronach granicy nieruchomości nie spełnia wymagań niezbędnych do
uznania jej za budynek, podlegający reżimowi określonemu w art. 31 u.g.n. i art.
235 k.c. Należy zwrócić uwagę, że regulując w ustawie o gospodarce
nieruchomościami prawne związki między własnością budynków a wieczystym
użytkowaniem gruntu, ustawodawca konsekwentnie podkreślał ograniczenie ich
zakresu do budynku i nieruchomości jako całości (por. art. 207 ust. 1 i art. 208 ust.
2 u.g.n, a pośrednio również art. 210 ust. 1 i art. 211 u.g.n.). Powstaje zatem
wątpliwość, czy nieruchomość z częścią budynku może być oddana w użytkowanie
wieczyste.
Przed oddaniem status prawny gruntu zawierający struktury budowlane
określane jako części budynku jest wyraźny; struktury te stanowią części składowe
nieruchomości gruntowej. W takim razie umowa o oddanie nieruchomości w
użytkowanie wieczyste nie podlega ograniczeniom wynikającym ze wskazanych
przepisów stosowanych ściśle, tj. łącznego spełnienia przesłanek technicznych
(dotyczących budynku) i prawnych (nieruchomości jako gruntu w określonych
granicach). Wobec tego odpowiedź negatywna na pytanie o dopuszczalność
umowy nie znajduje podstawy normatywnej. W konsekwencji, w razie oddania w
użytkowanie wieczyste nieruchomości, na której posadowiona jest struktura nie
będąca w tych granicach budynkiem, nie powstaje prawo związane - własność
nieruchomości budynkowej.
Rozwiązanie powstałej w wyniku takiej czynności prawnej kolizji uprawnień
właściciela do części składowych i użytkownika wieczystego do gruntu zajętego
przez tę część wymaga zgodnego współdziałania obydwu uprawnionych albo
dokonania przebudowy istniejącego obiektu budowlanego w celu wyodrębnienia
dwóch budynków, które podlegać będą skutkom określonym w art. 235 § 1 zdanie
drugie k.c.
Dopuszczalność oddania gruntu w użytkowanie wieczyste oraz
niedopuszczalność przeniesienia własności budynku nakazuje dokonać oceny
umowy według kryterium ważności części czynności prawnej wskazanego w art. 58
§ 1 i 3 k.c. Niemożliwe jest zatem rozstrzygnięcie dalszych wątpliwości Sądu drugiej
instancji, dotyczących dopuszczalności wpisu w aspekcie ważności czynności
prawnej.
Na marginesie należy dodać, że sąd prowadzący księgę wieczystą ma
ograniczoną kognicję (art. 6268 § 2 k.p.c.) i w razie złożenia wniosku o wpis prawa
użytkowania wieczystego i własności budynku nie może poza wskazanymi w tym
przepisie podstawami ustalać okoliczności niezbędnych do rozstrzygnięcia
ważności czynności prawnej.
Powyższe rozważania uzasadniały podjęcie uchwały przytoczonej na wstępie
(art. 390 k.p.c.).
Izba Cywilna - inne orzeczenia: