Uchwała z dnia 23 września 2004 r., III CZP 51/04

Sędzia SN Henryk Pietrzkowski (przewodniczący, sprawozdawca)
Sędzia SN Irena Gromska-Szuster
Sędzia SN Hubert Wrzeszcz

Sąd Najwyższy w sprawie ze skargi oferenta-uczestników Konsorcjum:
Przedsiębiorstwa Budownictwa Przemysłowego i Ogólnego ,,R." S.A. w R., ,,S.A.5"
sp. z o.o. w K., ,,E.-R." S.A. w R. i Biura Techniczno-Handlowego ,,E.T." Ewa i
Marek P. sp.j. w P. przeciwko zamawiającemu - Miastu Stołecznemu W. o
zamówienie publiczne, po rozstrzygnięciu w Izbie Cywilnej na posiedzeniu jawnym
w dniu 23 września 2004 r., przy udziale prokuratora Prokuratury Krajowej Piotra
Wiśniewskiego, zagadnienia prawnego przedstawionego przez Sąd Okręgowy w
Warszawie postanowieniem z dnia 2 czerwca 2004 r.:
,,Czy pomimo sformułowania w art. 92 d ustawy z dnia 10 czerwca 1994 r. o
zamówieniach publicznych (jedn. tekst: Dz.U. z 2002 r. Nr 72, poz. 664, ze zm.)
wśród wymogów formalnych skargi, że powinna ona zawierać wniosek o zmianę
wyroku w całości lub w części należy stosować, przez art. 92c tej ustawy,
odpowiednio przepisy kodeksu postępowania cywilnego o apelacji, w tym wypadku
- art. 368 pkt 5, który nakłada na skarżącego obowiązek zaznaczenia zakresu
żądanej zmiany?"
podjął uchwałę:

Skarga przewidziana w art. 92d ustawy z dnia 10 czerwca 1994 r. o
zamówieniach publicznych (jedn. tekst: Dz.U. z 2002 r. Nr 72, poz. 664 ze zm.)
powinna spełniać wymagania określone w tym przepisie.

Uzasadnienie

Przedstawione Sądowi Najwyższemu zagadnienie prawne powstało przy
rozpatrywaniu przez Sąd Okręgowy w Warszawie, na podstawie art. 92a ustawy z
dnia 10 czerwca 1994 r. o zamówieniach publicznych (jedn. tekst Dz.U. Nr 72 z
2002 r., poz. 664, ze zm. - dalej: ,,u.z.p."), skargi wniesionej przez oferenta na
wyrok zespołu arbitrów oddalający odwołanie oferenta od rozstrzygnięcia
zamawiającego, wydanego w następstwie protestu wniesionego przez oferenta.
W odwołaniu wniesionym do Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych oferent
wnosił o uwzględnienie odwołania i uchylenie oprotestowanych czynności
zamawiającego oraz nakazanie mu powtórzenia oceny ofert, natomiast w skardze
wniesionej do Sądu Okręgowego w Warszawie żądał zmiany zaskarżonego wyroku
zespołu arbitrów.
Sąd Okręgowy, mając na względzie art. 92c u.z.p., powziął wątpliwości
przytoczone w przedstawionym zagadnieniu prawnym. Przychylając się do
udzielenia odpowiedzi pozytywnej podkreślił, że kwestia, czy skarżący w skardze
oprócz wniosku o zmianę zaskarżonego wyroku powinien także zaznaczyć zakres
żądanej zmiany, ma w praktyce doniosłe znaczenie, skoro stosownie do art. 92e
u.z.p., sąd odrzuca skargę, której braków strona nie uzupełniła w wyznaczonym
terminie.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga wniesiona na podstawie przepisów ustawy o zamówieniach
publicznych inicjuje postępowanie przed sądem powszechnym, do którego -
zgodnie z art. 92c u.z.p. - stosuje się odpowiednio przepisy kodeksu postępowania
cywilnego o apelacji, jeżeli przepisy rozdziału 8 u.z.p. nie stanowią inaczej. W
rozdziale 8 u.z.p. jest art. 92d, określający wymagania skargi. Przepis ten stanowi,
że skarga powinna czynić zadość wymaganiom przewidzianym dla pisma
procesowego oraz zawierać oznaczenie zaskarżonego wyroku, przytoczenie
zarzutów, zwięzłe ich uzasadnienie, wskazanie dowodów, a także wniosek o
zmianę wyroku w całości lub w części. Takie samo uregulowanie zawiera art. 196
ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych (Dz.U. Nr 19,
poz. 177), którego wejście w życie spowodowało utratę mocy obowiązującej ustawy
z dnia 10 czerwca 1994 r. o zamówieniach publicznych.
W kodeksie postępowania cywilnego wymagania apelacji wskazane zostały w
art. 368 § 1, który stanowi, że apelacja powinna czynić zadość wymaganiom
przewidzianym dla pisma procesowego, a ponadto zawierać oznaczenie wyroku, od
którego jest wniesiona, ze wskazaniem, czy jest on zaskarżony w całości czy w
części, zwięzłe przedstawienie zarzutów, uzasadnienie zarzutów, powołanie, w
razie potrzeby, nowych faktów i dowodów oraz wykazanie, że ich powołanie w
postępowaniu przed sądem pierwszej instancji nie było możliwe albo że potrzeba
powołania się na nie wynikła później, a także wniosek o zmianę lub o uchylenie
wyroku z zaznaczeniem zakresu żądanej zmiany lub uchylenia. Z § 2 wynika, że w
sprawach o prawa majątkowe należy oznaczyć wartość przedmiotu zaskarżenia.
Nietrudno zauważyć, że o ile w art. 368 § 1 k.p.c. rozdzielony został zakres
zaskarżenia (pkt 1) od wniosków apelacji (pkt 5), o tyle w art. 92d u.z.p. wniosek
skargi ograniczony został do żądania ,,zmiany wyroku w całości lub w części". Na tle
tego porównania rodzi się pytanie o treści przytoczonej w przedstawionym
zagadnieniu prawnym, a zatem czy w skardze - stosując odpowiednio art. 368 § 1
k.p.c. - skarżący powinien także zaznaczyć zakres żądanej zmiany lub uchylenia.
Porównanie zakresu regulacji przyjętej w obu ustawach (ustawa o
zamówieniach publicznych oraz kodeks postępowania cywilnego) prowadzi do
wniosku, że unormowania ustawy o zamówieniach publicznych stanowią lex
specialis w stosunku do przepisów kodeksu postępowania cywilnego oraz że
unormowanie apelacji zawarte w kodeksie ma do postępowania skargowego tylko
odpowiednie zastosowanie. Wobec tego, że sądowa kontrola orzeczeń wydanych w
postępowaniu o zamówienie publiczne przebiega przy zastosowaniu szczególnej
procedury skargowej, zachodzi konieczność uwzględnienia szczególnego
charakteru i swoistości postępowania wywołanego skargą. W postępowaniu tym
przewidziana jest tylko forma orzeczenia w postaci wyroku, niezależnie od tego, czy
jego przedmiotem są kwestie procesowe, czy też merytoryczne. W ramach tak
ukształtowanego systemu orzekania konieczne było wprowadzenie, co też
ustawodawca uczynił, uniwersalnego środka zaskarżenia w postaci skargi.
Znamienne jest, że w art. 92a ustawodawca użył przyimka "na" w wyrażeniu
"skarga na wyrok". Ma on różnorodne zastosowanie składniowe i znaczeniowe,
niemniej w połączeniach z rzeczownikami tworzy m.in. terminy oznaczające zakres
ich zastosowania, sama zatem ustawa przewiduje dopuszczalność skargi na wyrok
zespołu arbitrów, bez rozróżnienia części, której dotyczy (por. uchwałę Sądu
Najwyższego z dnia 6 listopada 2002 r., III CZP 68/02, OSNC 2003, nr 7-8, poz.
103). Wyrok zespołu arbitrów łączy w sobie elementy wyroku i postanowienia
wydawanego według przepisów kodeksu postępowania cywilnego, skarga zaś
kumuluje elementy apelacji i zażalenia. Jest więc środkiem prawnym szczególnym,
którego struktura, zważywszy na wspomniany uniwersalny charakter skargi, nie
powinna wyróżniać się dużym stopniem sformalizowania.
Dokonując wykładni art. 92d u.z.p. nie można pominąć okoliczności, że celem
nowelizacji ustawy o zamówieniach publicznych było usprawnienie postępowania
skargowego - zgodnie z dyrektywą Rady Wspólnot Europejskich z dnia 21 grudnia
1989 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i
administracyjnych odnoszących się do stosowania procedur odwoławczych w
zakresie udzielania zamówień publicznych na dostawy i robot budowlane
(89/665/EWG), zalecającą wprowadzenie efektywnych i szybkich procedur
odwoławczych. Mając ten cel na względzie ustawodawca w przepisach
określających wymagania skargi wprowadził rozwiązania szczególne, odbiegające
od tych, które zawarte są w przepisach kodeksu postępowania cywilnego o apelacji.
Skoro są to uregulowania odrębne, nie ma podstaw do rozszerzania wymagań
skargi przez odpowiednie stosowanie przepisu o apelacji, nakładającego na
skarżącego obowiązek zaznaczenia we wniosku skargi zakresu żądanej zmiany lub
uchylenia.
Z przedstawionych względów Sąd Najwyższy rozstrzygnął zagadnienie
prawne, jak w uchwale (art. 390 k.p.c.).