Uchwała z dnia 22 lutego 2001 r., III CZP 47/00

Przewodniczący Sędzia SN Stanisław Dąbrowski (sprawozdawca)
Sędzia SN Kazimierz Zawada, Sędzia SA Hanna Małaniuk

Sąd Najwyższy w sprawie z wniosku Janusza P. o dokonanie wpisów w
księgach wieczystych, po rozstrzygnięciu w Izbie Cywilnej na posiedzeniu jawnym
w dniu 22 lutego 2001 r., przy udziale prokuratora Prokuratury Krajowej Piotra
Wiśniewskiego, zagadnienia prawnego przedstawionego przez Sąd Okręgowy w
Krośnie postanowieniem z dnia 15 września 2000 r.,
,,Czy mapa uzupełniająca z wykazem zmian gruntowych sporządzona przez
geodetę, zawierająca klauzulę organu prowadzącego ewidencję gruntów, że
dokument ten został przyjęty do państwowego zasobu geodezyjnego i wpisano go
do ewidencji zasobu powiatowego oraz klauzulę, że dokument ten stanowi
podstawę wpisu do księgi wieczystej, - jest dokumentem równoznacznym z
wyrysem z mapy ewidencji gruntów i wypisem z rejestru gruntów w rozumieniu § 13
ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 marca 1992 r. w sprawie
wykonania przepisów ustawy o księgach wieczystych i hipotece (Dz.U. Nr 29 poz.
128), dającym podstawę do dokonania wpisów w dziale pierwszym księgi
wieczystej?"
podjął uchwałę:

Mapa podziału nieruchomości z wykazem zmian gruntowych może być
podstawą dokonania wpisów w dziale pierwszym księgi wieczystej, jeżeli
organ prowadzący ewidencję gruntów potwierdzi, że w ewidencji zostały
dokonane zmiany zgodne z tym dokumentem.

Uzasadnienie

W Sądzie Rejonowym w Jaśle złożono wypis z aktu notarialnego z dnia
1 grudnia 1999 r. obejmującego umowę darowizny działki oznaczonej numerem (...)
na rzecz Janusza P. i zawierającego wniosek o odłączenie z księgi wieczystej
Kw (...) wyżej wymienionej działki, która powstała z działki o numerze
ewidencyjnym (...) i urządzenie księgi wieczystej z wpisem prawa własności.
Do wypisu z aktu notarialnego dołączono wykaz zmian gruntowych
sporządzony dnia 12 września 1999 r. przez geodetę Andrzeja P. oraz mapę
uzupełniającą z wykazem zmian, przyjętą do państwowego zasobu geodezyjnego i
kartograficznego przez Powiatowy Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i
Kartograficznej w J. dnia 22 listopada 1999 r. za numerem (...). Z mapy tej wynika,
że działka numer (...) uległa podziałowi na działki o numerach (...) o powierzchni
5251 m2 i (...) o powierzchni 6000 m2. Na mapie zamieszczono nie podpisaną
adnotację, bez daty, w formie pieczątki, że ,,niniejszy dokument stanowi podstawę
wpisu do księgi wieczystej stosownie do art. 21 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. -
Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz.U. Nr 30, poz. 163)".
Sąd Rejonowy postanowieniem z dnia 4 maja 2000 r. wszczął postępowanie
przynaglające Janusza P. do ujawnienia jego prawa w księdze wieczystej
i wyznaczył mu dwudziestodniowy termin do przedłożenia wyrysu z mapy
ewidencyjnej i wypisu z rejestru gruntów z klauzulami stwierdzającymi, że są one
przeznaczone do dokonywania wpisów w księgach wieczystych - co do działki nr
(...) pod rygorem wymierzenia grzywny. Następnym postanowieniem z dnia 14
czerwca 2000 r. Sąd Rejonowy wymierzył Januszowi P. grzywnę i wyznaczył mu
kolejny termin do przedłożenia wyrysu z mapy ewidencyjnej i wypisu z rejestru.
Sąd Okręgowy w Krośnie, rozpoznając zażalenie Janusza P. na
postanowienie Sądu Rejonowego z dnia 14 czerwca 2000 r., przedstawił Sądowi
Najwyższemu przytoczone na wstępie niniejszej uchwały zagadnienie prawne.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Stosownie do art. 26 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i
hipotece (Dz.U. Nr 19, poz. 147 ze zm. - dalej "u.k.w.h."), podstawą oznaczenia
nieruchomości w księdze wieczystej są dane z ewidencji gruntów. Treść tego
przepisu powtórzona została w art. 21 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. - Prawo
geodezyjne i kartograficzne (Dz.U. Nr 30, poz. 163 ze zm.). Przepis § 13 ust. 1
rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 marca 1992 r. w sprawie
wykonania przepisów ustawy o księgach wieczystych i hipotece (Dz.U. Nr 29, poz.
128 ze zm.) wskazuje, że podstawą oznaczenia nieruchomości w księdze
wieczystej jest wyrys z mapy ewidencji gruntów i wypis z rejestru gruntów.
Nie budzi wątpliwości, że celem powyższych przepisów jest zapewnienie
zgodności danych z ewidencji gruntów z oznaczeniem nieruchomości w księdze
wieczystej. Dążenie ustawodawcy do uzyskania takiej zgodności znajduje wyraz
także w art. 27 u.k.w.h. Celowość żądania złożenia określonych dokumentów
powinna być brana pod uwagę przez sąd wieczystoksięgowy.
W wypadku dokonywania fizycznego podziału nieruchomości zachodzi
konieczność uprzedniego sporządzenia przez uprawnionego geodetę mapy
podziału ze stosownym wykazem zmian oznaczenia nieruchomości. Ten dokument
jest dokumentem źródłowym, na podstawie którego są wprowadzane w ewidencji
gruntów stosowne zmiany. Wyrysy z mapy i wypisy z rejestru gruntów w swej treści
odzwierciedlają tylko ten dokument. W sytuacji, gdy sądowi wieczystoksięgowemu
przedkłada się źródłową mapę podziału, sporządzanie dodatkowego z niej wyrysu
byłoby przedsięwzięciem zbędnym, a ponadto pracochłonnym i kosztownym.
Oczywistym jest, że sąd musi mieć możliwość sprawdzenia, czy zmiany
naniesione na mapie podziału zostały wprowadzone do ewidencji gruntów. Do tego
nie jest konieczny wyrys z mapy, wystarczy dokument potwierdzający, wystawiony
przez organ prowadzący ewidencję gruntów.
Na konkretnej mapie zamieszczona została w formie pieczątki klauzula, że
dokument ten stanowi podstawę wpisu do księgi wieczystej stosownie do art. 21
ustawy z dnia 17 maja 1989 r. - Prawo geodezyjne i kartograficzne. Tej treści
klauzulę - wobec brzmienia powołanego w niej przepisu ustawy - można byłoby
uznać za wystarczające potwierdzenie zgodności danych zawartych w ewidencji
gruntów ze zmianami naniesionymi na mapie, ale klauzula taka powinna
wskazywać datę wystawienia i być podpisana przez starostę prowadzącego
ewidencję gruntów lub upoważnioną przez niego osobę. Nie ma także przeszkód,
żeby potwierdzenie zgodności danych w ewidencji gruntów z mapą podziału
i wykazem zmian uczynione zostało w oddzielnym dokumencie.
Mając powyższe na względzie, Sąd Najwyższy, na podstawie art. 390 k.p.c.,
rozstrzygnął przedstawione zagadnienie prawne, jak w uchwale.