Uchwała z dnia 15 grudnia 2006 r., III CZP 113/06

Sędzia SN Marek Sychowicz (przewodniczący, sprawozdawca)
Sędzia SN Hubert Wrzeszcz
Sędzia SN Kazimierz Zawada

Sąd Najwyższy w sprawie z wniosku "D.R.", sp. z o.o. w K. o wpis wzmianki
do Krajowego Rejestru Sądowego, po rozstrzygnięciu w Izbie Cywilnej na
posiedzeniu jawnym w dniu 15 grudnia 2006 r. zagadnienia prawnego
przedstawionego przez Sąd Okręgowy w Krakowie postanowieniem z dnia 23
sierpnia 2006 r.:
"Czy niezamieszczenie na elektronicznym potwierdzeniu przelewu opłaty
sądowej informacji i podpisu wnioskodawcy wymaganych przepisem § 3 ust. 4
Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 31 stycznia 2006 r. w sprawie
sposobu uiszczania opłat sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 27 poz. 199),
jest podstawą do zwrotu wniosku w oparciu o przepis art. 19 ust. 2 i 3 ustawy z 20
sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (jedn. tekst: Dz.U. z 2001 Nr 17
poz. 209 ze zm.)?"
podjął uchwałę:

Niezamieszczenie na wydruku potwierdzającym uiszczenie w formie
bezgotówkowej opłaty sądowej od wniosku o wpis do Krajowego Rejestru
Sądowego informacji potwierdzonej własnoręcznym podpisem, wymaganej
stosownie do § 3 ust. 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 31
stycznia 2006 r. w sprawie sposobu uiszczania opłat sądowych w sprawach
cywilnych (Dz.U. Nr 27, poz. 199) może uzasadniać zwrot wniosku na
podstawie art. 19 ust. 3 w związku z ust. 2 ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o
Krajowym Rejestrze Sądowym (jedn. tekst: Dz.U. z 2001 r. Nr 17, poz. 209 ze
zm.) tylko wtedy, gdy potwierdzenie uiszczenia opłaty nie zawiera
wystarczających danych pozwalających na przyjęcie, że opłata została
uiszczona.

Uzasadnienie

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością ,,D.R." w K. złożyła sprawozdanie
finansowe za 2005 r. i wniosła o wpisanie w rejestrze prowadzonym dla tej spółki
przez Sąd Rejonowy dla Krakowa-Śródmieścia o numerze KRS (...) wzmianki o
jego złożeniu. Jako dowód wniesienia należnej opłaty sądowej dołączyła do
wniosku elektroniczny wydruk potwierdzenia przelewu przez bank kwoty 290 zł, na
którym jako odbiorcę wskazano Sąd Rejonowy dla Krakowa-Śródmieścia w
Krakowie, jako zleceniodawcę wymieniono ,,D.R.", spółka z o.o. w K., a w rubryce
,,tytułem" podano: ,,Opł. sądowa za bilans - 40 zł, opł. za ogłoszenie w MSiG - 250
zł KRS nr (...)". Przewodniczący w Sądzie Rejonowym dla Krakowa-Śródmieścia w
Krakowie uznał, że dowód wniesienia opłaty nie zawiera przewidzianej w § 3 ust. 4
rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 31 stycznia 2006 r. w sprawie
sposobu uiszczania opłat sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 27, poz. 199)
informacji, potwierdzonej własnoręcznym podpisem, że figurująca na nim kwota
stanowi opłatę za wnoszone pismo, co oznacza niewłaściwe jego opłacenie i
zarządził zwrot wniosku. Rozpoznając zażalenie wnioskodawcy na to zarządzenie
Sąd Okręgowy w Krakowie powziął poważne wątpliwości, które ujął w zagadnieniu
prawnym przytoczonym na wstępie przedstawionym do rozstrzygnięcia Sądowi
Najwyższemu.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Artykuł 19 ust. 2 ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze
Sądowym (Dz.U. z 2001 r. Nr 17, poz. 209 ze zm. - dalej: ,,u.K.Rej.S.") nakłada na
osobę składającą wniosek o wpis do Krajowego Rejestru Sądowego obowiązek
uiszczenia bez wezwania opłaty sądowej od tego wniosku, a jeżeli wpis podlega
ogłoszeniu w Monitorze Sądowym i Gospodarczym - również opłaty za ogłoszenie.
Konsekwencją naruszenia tego obowiązku jest zwrot wniosku bez wzywania do
uzupełnienia jego braków (art. 19 ust. 3 u.K.Rej.S.). Ustawa nie nakłada natomiast
na wnioskodawcę, jak np. czyni to art. 527 § 1 k.p.k. w odniesieniu do opłaty
sądowej od kasacji w sprawach karnych lub art. 621 § 1 k.p.k. w odniesieniu do
zryczałtowanej równowartości wydatków w sprawach z oskarżenia prywatnego,
obowiązku wykazania uiszczenia opłaty przez dołączenie do wniosku dowodu jej
uiszczenia ani nie określa obowiązku sporządzenia tego dowodu w określonej
formie i o określonej treści.
Nie można też uznać, że obowiązek taki nakłada rozporządzenie Ministra
Sprawiedliwości z dnia 31 stycznia 2006 r. w sprawie sposobu uiszczania opłat
sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 27, poz. 199 - dalej: ,,rozporządzenie"),
wydane bowiem ono zostało na podstawie art. 9 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r.
o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 167, poz. 1398 ze zm.),
upoważniającego do określenia w drodze rozporządzenia jedynie sposobu
uiszczania opłat sądowych w sprawach cywilnych. Realizując to upoważnienie, w §
1 ust. 1 rozporządzenia postanowiono, że opłaty sądowe w sprawach cywilnych
uiszcza się w formie bezgotówkowej na rachunek bieżący dochodów właściwego
sądu albo w formie wpłaty gotówkowej, bezpośrednio w kasie sądu lub w formie
znaków o odpowiedniej wartości, wykonanych według ustalonego wzoru, przy czym
w § 6-8 bliżej opisano sposób uiszczania opłaty sądowej w tej formie.
Określenie w § 3 rozporządzenia czynności osoby wnoszącej opłatę na
rachunek bieżący dochodów właściwego sądu po uiszczeniu opłaty należy
traktować jako zalecenie dokonania takich czynności, mające na celu ułatwienie
sądowi przyporządkowania danej opłaty pismu, od którego opłata została
wniesiona, i przyspieszenie postępowania zmierzającego do nadania pismu biegu.
Zachowanie się wnoszącego opłatę w sposób wskazany w tym przepisie pozwala
mu na uniknięcie ryzyka zwrotu pisma, mimo uiszczenia - w formie bezgotówkowej
na rachunek właściwego sądu - należnej opłaty od tego pisma. Uznanie, że § 3
rozporządzenia kreuje obowiązki wnoszącego opłatę w zakresie wykazania jej
uiszczenia, oznaczałoby iż przepis ten wydany został z przekroczeniem
ustawowego upoważnienia (art. 92 ust. 1 Konstytucji). Samoistny obowiązek
procesowy mógłby zostać nałożony na uczestnika postępowania cywilnego tylko
bezpośrednio przez ustawę. Wykładnia przepisów rozporządzenia w duchu ich
zgodności z Konstytucją sprzeciwia się zatem postrzeganiu w regulacji zawartej w
§ 3 rozporządzenia obowiązków wnoszącego opłatę, których skutkiem
niewykonania jest zwrot wniosku.
Zwrot wniosku na podstawie art. 19 ust. 3 w związku z ust. 2 u.K.Rej.S. może
nastąpić jedynie w razie braku uiszczenia opłaty sądowej od wniosku. Jeżeli do
wniosku dołączony został dowód potwierdzający dokonanie operacji bankowej
wniesienia opłaty w formie bezgotówkowej (wydruk dokonania czynności w formie
elektronicznej - art. 7 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe, jedn. tekst:
Dz.U. z 2002 r. Nr 72, poz. 665 ze zm.), zwrot wniosku może zatem nastąpić tylko
wówczas, gdy dowód ten nie zawiera wystarczających danych pozwalających na
przyjęcie, że opłata od wniosku została uiszczona, tj. że dotyczy tego wniosku, że
wniesiona została na rachunek bieżący dochodów właściwego sądu i że wysokość
jej odpowiada wysokości, w której powinna być uiszczona.
Z tych względów Sąd Najwyższy podjął uchwałę, jak wyżej.