POSTANOWIENIE Z DNIA 27 LUTEGO 2008 R.
WZ 4/08

Zabezpieczenie majątkowe, o którym mowa w art. 291 § 1 k.p.k.,
może być dokonane na mieniu objętym wspólnością majątkową małżon-
ków.

Przewodniczący: sędzia SN J. Steckiewicz (sprawozdawca).
Sędziowie SN: M. Buliński, W. Maciak.
Prokurator Naczelnej Prokuratury Wojskowej: płk J. Artymiak.

Sąd Najwyższy w sprawie kmdr. rez. Henryka W., oskarżonego o po-
pełnienie przestępstw określonych w art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1
k.k. w zb. z art. 12 k.k. i inne, po rozpoznaniu w Izbie Wojskowej na posie-
dzeniu w dniu 27 lutego 2008 r., zażaleń obrońcy oskarżonego na posta-
nowienia Wojskowego Sądu Okręgowego w P. z dnia 9 stycznia 2008 r. i z
dnia 16 stycznia 2008 r., w przedmiocie zabezpieczenia wykonania orze-
czenia na mieniu oskarżonego i jego żony, po wysłuchaniu wniosku proku-
ratora

u t r z y m a ł w mocy zaskarżone postanowienia.


U Z A S A D N I E N I E

Kmdr rez. Henryk W. oskarżony jest o popełnienie przestępstwa
określonego w art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k.
oraz z art. 258 § 3 k.k. i art. 228 § 3 k.k.

Postanowieniem z dnia 9 stycznia 2008 r., Wojskowy Sąd Okręgowy
w P.:
I. dokonał zabezpieczenia na mieniu oskarżonego i jego żony grożących
mu: kary grzywny, przepadku uzyskanych korzyści majątkowych i obowiąz-
ku naprawienia szkody, przez:
ustanowienie hipoteki przymusowej 700.000 zł na rzecz Skarbu Państwa -
Wojskowego Sądu Okręgowego w P. na nieruchomościach, dla których
Sąd Rejonowy w G. prowadzi księgi wieczyste:
1. KW nr 23675 - nieruchomość położona w G.,
2. KW nr 39600 - nieruchomość położona w G.,
3. KW Nr 23298 - nieruchomość położona w G., których właścicielami na
prawach wspólności ustawowej są Janina i Henryk W.;
- ustanowienie zakazu zbycia i obciążenia przedmiotowej nieruchomości,
II. ustanowienie hipoteki oraz zakaz zbywania i obciążania polecił ujawnić
w księgach wieczystych KW nr 23675, KW nr 39600, KW nr 23298 prowa-
dzonych przez Sąd Rejonowy w G.
Na to postanowienie obrońca oskarżonego złożył zażalenie, w którym
zarzucił ,, rażącą niewspółmierność zabezpieczenia w stosunku do grożącej
oskarżonemu kary grzywny, przepadku uzyskanych korzyści majątkowych,
obowiązku naprawienia szkody oraz przekroczenia granic niezbędności
zabezpieczenia, jak również naruszenie zasad współżycia społecznego
przez zajęcie majątku wspólnego małżonków W." i wniósł o uchylenie za-
skarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpozna-
nia Wojskowemu Sądowi Okręgowemu w P.
W uzasadnieniu zażalenia wskazano, że wysokość zabezpieczenia
jest nadmierna, albowiem nie został jeszcze ustalony ostatecznie udział
kmdr. rez. Henryka W. w zarzucanym mu przestępstwie. Nie zgadzając się
z dokonaniem zabezpieczenia na mieniu wspólnym małżonków obrońca
podniósł, że żona oskarżonego nie jest stroną postępowania i jak wynika z

dotychczasowego postępowania dowodowego nie ,,uzyskała korzyści z po-
pełnionych czynów zabronionych", a zatem zakres zabezpieczenia jest
nieuzasadniony i przedwczesny.
Postanowieniem z dnia 16 stycznia 2008 r., Wojskowy Sąd Okręgowy
w P., z urzędu, zmienił swoje wcześniejsze postanowienie i na nowo okre-
ślił sposób i zakres zabezpieczenia majątkowego przez:
1. ,,ustanowienie hipoteki przymusowej do kwoty 400.000 zł, na rzecz
Skarbu Państwa - Wojskowego Sądu Okręgowego w P. na nieruchomości,
dla których Sąd Rejonowy w G. V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi
księgę wieczystą KW nr 23675 - nieruchomość położona w G.,
2. ustanowienie hipoteki przymusowej do kwoty 150.000 zł na rzecz Skarbu
Państwa - Wojskowego Sądu Okręgowego w P. na nieruchomości dla któ-
rych Sąd Rejonowy w G. i V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę
wieczystą KW nr 39600,
3. ustanowienie hipoteki przymusowej do kwoty 150.000 zł na rzecz Skar-
bu Państwa - Wojskowego Sądu Okręgowego w P. na nieruchomości dla
których Sąd Rejonowy w G. V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę
wieczystą KW nr 23298 - nieruchomość położona w G."
Na to postanowienie obrońca złożył identyczne, jak wcześniej, zaża-
lenie i tak samo je uzasadnił.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Zgodnie ze swoim postanowieniem zawartym w protokole z posie-
dzenia odbytego w dniu 27 lutego 2008 r. Sąd Najwyższy oba zażalenia
obrońcy rozpoznał łącznie.
Zabezpieczenie majątkowe jest środkiem przymusu procesowego,
którego celem jest zagwarantowanie możliwości wykonania kar i środków
karnych o charakterze majątkowym, które mogą być orzeczone w przy-
szłym wyroku, lub zasądzonych roszczeń cywilnych. Zabezpieczenie mie-
nia oskarżonego uniemożliwia jego sprzedanie, ukrycie, zniszczenie, czy

też pozbycie się go w inny sposób, a to pozwala na właściwą realizację ce-
lów, o których była mowa. Ustalając rozmiar owego zabezpieczenia, stosu-
jący je powinien brać pod uwagę przede wszystkim potencjalną wysokość
grzywny, jaka może być wymierzona sprawcy, zakres obowiązku napra-
wienia szkody i przepadku korzyści uzyskanej z popełnienia przestępstwa.
Należy też uwzględniać dochody sprawcy, jego warunki osobiste, rodzinne,
stosunki majątkowe i możliwości zarobkowe (art. 33 § 3 k.k.).
Przenosząc powyższe na grunt rozpoznawanej sprawy należy
stwierdzić, że zarzut zbyt wysokiego zabezpieczenia nie jest uzasadniony,
bowiem - jak wynika z aktu oskarżenia - łączna wartość przywłaszczonego
przez oskarżonego mienia i przyjęte korzyści majątkowe przewyższają
kwotę 700.000 zł.
Wbrew zastrzeżeniom obrońcy oskarżonego, zabezpieczenie mająt-
kowe, o którym mowa w art. 291 § 1 k.p.k., może być dokonane na mieniu
objętym wspólnością majątkową małżonków.
Prima facie mogłoby się wydawać, że sytuacja taka nie jest dopusz-
czalna, bowiem z treści art. 291 § 1 k.p.k. wynika, iż zabezpieczenie mająt-
kowe ma następować ,,na mieniu oskarżonego". Z drugiej jednak strony
powołany przepis nie ogranicza przedmiotu zabezpieczenia jedynie do
mienia będącego w wyłącznym władaniu oskarżonego. Użycie w nim ogól-
nego sformułowania, że zabezpieczenie następuje na mieniu oskarżonego,
zezwala więc na zabezpieczenie mienia ,wobec którego prawo własności
przysługuje oskarżonemu tylko w części lub łącznie z innymi osobami
(patrz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 kwietnia 1980 r., IV CR 86/80,
OSNCP 1980, z. 12, poz. 236; postanowienie Sądu Apelacyjnego w Kra-
kowie z dnia 28 czerwca 2005 r., II AKz 234/05, Prok. i Pr. 2006, nr 2, poz.
38 oraz P. Hofmańskiego red.: Kodeks postępowania karnego, Tom I,
Warszawa 1999, s. 1062 czy J. Bratoszewski, L. Gardocki, Z. Gostyński,

S.M. Przyjemski, R. A. Stefański, S. Zabłocki: Kodeks postępowania kar-
nego, T. I, Warszawa 1998, s. 794).
Może to być zatem również mienie objęte ustawową wspólnością ma-
jątkową małżonków. Pogląd, że zabezpieczenie jest dopuszczalne na mie-
niu wspólnym małżonków, zdaniem Sądu Najwyższego, wspiera też treść
art. 7431 § 1 k.p.c., który stanowi, że: ,,Postanowienie o udzieleniu zabez-
pieczenia wydane przeciwko osobie pozostającej w związku małżeńskim
stanowi podstawę do podjęcia czynności związanych z wykonaniem za-
bezpieczenia na mieniu wchodzącym w skład majątku wspólnego". Przyj-
muje się, że celem wprowadzenia tego przepisu (nowela z dnia 5 lutego
2005 r., Dz. U. Nr 172, poz. 1804) było poszerzenie możliwości wykonania
postanowień o zabezpieczeniu wobec osób pozostających w związku mał-
żeńskim oraz zapewnienie większej skuteczności udzielanego przez sąd
zabezpieczenia (szerzej patrz D. Zawistowski: Komentarz do art. 7431
k.p.c., Oficyna 2007).
Należy dodać, że wspomniany przepis przewiduje ochronę małżonka
przez możliwość złożenia sprzeciwu (art. 7431 § 2 k.p.c.) albo w drodze
powództwa o zwolnienie zajętych przedmiotów od egzekucji (art. 841
k.p.c.) oraz należy przypomnieć, że wykonanie postanowienia o zabezpie-
czeniu nie prowadzi automatycznie do utraty prawa własności mienia, a
jedynie ogranicza swobodne nim dysponowanie.