POSTANOWIENIE Z DNIA 9 KWIETNIA 2009 R.
WZ 18/09

Jeżeli akt oskarżenia lub wniosek o ukaranie wniesiono do sądu woj-
skowego przed wejściem w życie ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zmianie
ustawy - Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.
U. Nr 237, poz. 1651), tj. przed dniem 1 stycznia 2009 r., to pomimo zmia-
ny z tym dniem właściwości, sąd ten orzeka nadal na podstawie art. 8 tej
ustawy, bez względu na to, czy postępowanie toczy się przed nim według
przepisów dotychczasowych czy nowych, gdyż art. 9 ustawy nie dotyczy
właściwości sądu.

Przewodniczący: Prezes SN J. Godyń (sprawozdawca).
Sędziowie SN: M. Buliński, A. Tomczyk
Prokurator Naczelnej Prokuratury Wojskowej: płk W. Marcinkowski.

Sąd Najwyższy po rozpoznaniu na posiedzeniu w dniu 9 kwietnia
2009 r. zażalenia prokuratora Wojskowej Prokuratury Garnizonowej w W.
na postanowienie Wojskowego Sądu Okręgowego w W. z dnia 18 lutego
2009 r. o przekazaniu według właściwości do rozpoznania Sądowi Rejo-
nowemu w W. sprawy ppłk. rez. Krzysztofa C., oskarżonego o popełnienie
przestępstwa określonego w art. 224 § 2 k.k. i in., na podstawie art. 437 §
1 k.p.k.,

u c h y l i ł zaskarżone postanowienie.


U Z A S A D N I E N I E

Wojskowy Sąd Okręgowy w W. postanowieniem z dnia 18 lutego
2009 r. przekazał - na podstawie art. 35 § 1 k.p.k. i art. 647 k.p.k. w zw. z
art. 9 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy - Kodeks postę-
powania karnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 237, poz. 1651)
- sprawę ppłk. rez. Krzysztofa C. ,,według właściwości do rozpoznania Są-
dowi Rejonowemu w W".
Postanowienie zaskarżył prokurator, który zarzucając ,,obrazę przepi-
sów postępowania karnego mającą wpływ na treść orzeczenia, a mianowi-
cie art. 8 i 9 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy - Kodeks
postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2008 r. Nr
237, poz. 1651), polegającą na niezasadnym przyjęciu przez sąd pierwszej
instancji, iż w przedmiotowej sprawie odroczenie rozprawy bez terminu
skutkowało koniecznością przekazania jej do sądu powszechnego, pod-
czas gdy prawidłowa interpretacja przepisu art. 9 cyt. ustawy prowadzi do
wniosku, że jego treść nie odnosi się do właściwości sądu, lecz wyłącznie
do innych przepisów dotyczących procedowania", wniósł o ,,uchylenie
wskazanego postanowienia i przekazanie sprawy Wojskowemu Sądowi
Okręgowemu w W. jako sądowi właściwemu do jej rozpoznania".
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Wojskowy Sąd Okręgowy w W. decyzję procesową o przekazaniu
sprawy do rozpoznania sądowi powszechnemu uzasadnił następująco: ,,W
myśl art. 8 cytowanej wyżej ustawy o zmianie ustawy - kodeks postępowa-
nia karnego oraz niektórych innych ustaw, zasadą jest, że sprawę ppłk. rez.
Krzysztofa C. rozpoznaje sąd wojskowy albowiem akt oskarżenia wpłynął w
niej do Wojskowego Sądu Okręgowego w W. przed dniem wejścia w życie
niniejszej ustawy. Jednakże według dyspozycji art. 9 zdanie drugie tejże
ustawy, w razie odroczenia rozprawy postępowanie toczy się według prze-
pisów nowego kodeksu postępowania karnego, a więc zmienionego po-
wyższą ustawą, która wprowadza inną właściwość rzeczową sądów woj-
skowych, będąc odzwierciedleniem woli ustawodawcy w tym zakresie. Za
takim rozumieniem i stosowaniem art. 9 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o
zmianie ustawy - kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych
ustaw, przemawia uchwała SN z dnia 25 kwietnia 1996 r. (I KZP 6/96,
OSNKW 1996/5-6/24) oparta na nowelizacji poprzednio obowiązującego
kodeksu postępowania karnego."
Stanowisko Sądu jest oczywiście błędne. Odwołując się do judykatu-
ry Sądu Najwyższego należało bowiem odnieść się przede wszystkim do
uchwały składu siedmiu sędziów z dnia 30 września 1998 r., I KZP 14/98
(OSNKW 1998, z. 9-10, poz. 42) w brzmieniu: ,,Określenie użyte w art. 8
zdanie II przepisów wprowadzających kodeks postępowania karnego, że w
sytuacjach opisanych w tym przepisie ,,postępowanie toczy się według
przepisów kodeksu postępowania karnego" nie odnosi się do właściwości
sądu, lecz do innych przepisów dotyczących ,,toczenia się" postępowania,
natomiast właściwości sądu dotyczy wyłącznie art. 7 tychże przepisów" -
jako adekwatnej do sytuacji procesowej w rozpoznawanej sprawie. Woj-
skowy Sąd Okręgowy wprawdzie miał na względzie treść tej uchwały, ale
po pierwsze, w postanowieniu z dnia 12 marca 2009 r., wydanym w trybie
art. 463 § 1 k.p.k., które przecież, jako niezaskarżone, nie może być rozpo-
znane przez instancję odwoławczą, a po wtóre, i tak błędnie zinterpretował
powołaną uchwałę. Sąd Najwyższy stwierdził bowiem: ,, ... zauważyć nale-
ży, że pogląd wyrażony w niniejszej uchwale nie stoi w sprzeczności z po-
glądem wyrażonym w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 25 kwietnia, I
KZP 6/96 (OSNKW 1996, z. 5-6, poz. 24), gdyż ... dokonując w noweli
zmiany właściwości rzeczowej sądów ani nie sformułowano odpowiednika
art. VIII, ani też jego odpowiedniego stosowania, czego konsekwencją mu-
siało być stosowanie wprost art. 25 k.p.k. z 1969 r. Gdyby to bowiem uczy-
niono, to stanowisko Sądu Najwyższego zawarte we wspomnianej uchwale
z 1996 r. byłoby niewątpliwie inne, a mianowicie identyczne ze stanowi-
skiem zajętym w niniejszej uchwale."
Stanowisko Sądu Najwyższego w zakresie relacji między art. 7 a art.
8 zd. 2 p.w.k.p.k. zostało pozytywnie ocenione w piśmiennictwie (zob. Z.
Gostyński: Glosa do uchwały z 30 września 1998, I KZP 14/98, P i P 1999,
z. 4, s. 112 - 115; S. Zabłocki: Przegląd orzecznictwa Sądu Najwyższego -
Izba Karna, Pal. 1999, nr 1 - 2, s. 141 - 143; R. Stefański: Przegląd
uchwał Izby Karnej i Izby Wojskowej Sądu Najwyższego w zakresie prawa
karnego procesowego za 1998 r., WPP 1999, nr 1 - 2, s. 137 - 138, a tak-
że komentarze do Kodeksu postępowania karnego).
Z porównania treści przepisów, o których mowa w uchwale Sądu
Najwyższego z dnia 30 września 1998 r., z przepisami art. 8 i art. 9 ustawy
z dnia 5 grudnia 2008 r. wynika, że zostały one zredagowane - co do
wprowadzonych tymi przepisami reguł postępowania - identycznie. Niezro-
zumiałe zatem byłoby interpretowanie norm o tym samym znaczeniu w
sposób diametralnie różniący się.
Konkluzja jest oczywista. Art. 9 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o
zmianie ustawy - Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych
ustaw (Dz. U. Nr 237, poz. 1651) w części zawierającej nakaz stosowania
przepisów Kodeksu postępowania karnego lub Kodeksu karnego skarbo-
wego w brzmieniu nadanym ustawą nowelizującą w sytuacjach wskaza-
nych w tym przepisie nie stanowi lex specialis w stosunku do art. 8 tej
ustawy w zakresie właściwości sądu, gdyż dotyczy (art. 9) wyłącznie prze-
pisów o ,,toczeniu się" postępowania. Art. 8 powołanej ustawy, stanowiący
regułę intertemporalną, wprowadza zasadę petryfikacji właściwości sądu,
podobnie jak uczyniono to w przypadku przepisów wprowadzających Ko-
deks postępowania karnego (art. 7). W pełni zasadny jest zatem pogląd, że
jeżeli akt oskarżenia lub wniosek o ukaranie wniesiono do sądu wojskowe-
go przed wejściem w życie ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zmianie
ustawy - Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.
U. Nr 237, poz. 1651), tj. przed dniem 1 stycznia 2009 r., to mimo zmiany z
tym dniem zakresu właściwości, sąd ten orzeka nadal na podstawie art. 8
tej ustawy, bez względu na to, czy postępowanie toczy się przed nim we-
dług przepisów dotychczasowych czy nowych, gdyż regulujący kwestię ,,to-
czenia się" postępowania art. 9 ustawy nie dotyczy właściwości sądu.
Z przytoczonych względów należało orzec, jak w części dyspozytyw-
nej postanowienia, przy czym zbędne było wydanie, postulowanego przez
prokuratora, tzw. orzeczenia następczego, gdyż jest oczywiste, że po uchy-
leniu zaskarżonego postanowienia sprawa wraca do tego etapu procedo-
wania, który miał miejsce przed podjęciem decyzji procesowej o przekaza-
niu sprawy sądowi powszechnemu.