Postanowienie z dnia 21 marca 1996 r.

III PO 1/96

Bez względu na przyczynę niewypłacenia przez zakład pracy należnego
pracownikowi zasiłku chorobowego, właściwy do rozpoznania roszczeń pracow-
nika o ten zasiłek jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Przewodniczący Sędzia SN: Janusz Łętowski, Sędziowie SN: Józef Iwulski,
Jerzy Kwaśniewski (sprawozdawca), przedstawiciel Ministerstwa Sprawiedliwości
Zdzisław Zaziemski, przedstawiciel Ministra Pracy i Polityki Socjalnej Krystyna Tymorek,

Kolegium Kompetencyjne przy Sądzie Najwyższym, z udziałem prokuratora
Włodzimierza Skoniecznego, po rozpoznaniu w dniu 21 marca 1996 r. na posiedzeniu
jawnym sprawy z wniosku Jerzego S. o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego miedzy
Zakładem Ubezpieczeń Społecznych-Oddział w O. a Sądem Rejonowym w S.O. o
ustalenie uprawnień i zapłatę zasiłku chorobowego

p o s t a n o w i ł:

uznać, że właściwym do rozpoznania sprawy Jerzego S. jest Zakład Ubezpie-
czeń Społecznych-Oddział w O.

U z a s a d n i e n i e

Jerzy S. we wniosku z dnia 20 grudnia 1995 r. do Kolegium Kompetencyjnego
przy Sądzie Najwyższym wystąpił o rozpatrzenie sporu negatywnego o właściwość
między Sądem Rejonowym w S.O.-Sądem Pracy a Zakładem Ubezpieczeń Spo-
łecznych-Oddziałem w O. w jego sprawie o zasądzenie od Naukowo Specjalistycznej
Spółdzielni Pracy "N." określonej kwoty tytułem zasiłku chorobowego za okres od 1
stycznia 1994 r. do 16 sierpnia 1994 r.
W uzasadnieniu wniosku Jerzy S. podał, że o zasądzenie należnego mu zasiłku
chorobowego wystąpił bezpośrednio na drogę sądową, gdyż zobowiązany do ustalenia
i wypłacenia tego zasiłku zakład pracy nie kwestionował uprawnień wnioskodawcy z
tego tytułu a jedynie ich nie realizował powołując się na brak środków.
Jednakże Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w S.O. postanowieniem z dnia 1 września 1994 r.,
[...] uznał się niewłaściwym i sprawę przekazał Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych w
O. Postanowienie to uprawomocniło się, bowiem Sąd Wojewódzki w O. pos-
tanowieniem z dnia 30 września 1994 r. [...] oddalił zażalenie powoda.
Z kolei w postępowaniu przed Zakładem Ubezpieczeń Społecznych w O.
Naukowo Specjalistyczna Spółdzielnia Pracy wyjaśniła, że "powodem niewypłacenia
zasiłków chorobowych Panu Jerzemu S. za okres 1 stycznia - 16 sierpnia 1994 r. były
początkowo - brak środków finansowych, a od kwietnia 1994 r. - zablokowanie przez
Banki rachunków bankowych ze zgromadzonymi tam środkami. Jako powód blokady
Banki podają "brak wpisu do rejestru sądowego obecnych władz Spółdzielni." Powołując
się na to wyjaśnienie zakładu pracy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.
decyzją z dnia 5 września 1995 r., [...], uznał się niewłaściwym do rozpatrzenia sprawy.
W uzasadnieniu tej decyzji ZUS stwierdza, że: "Roszczeń pomiędzy zakładem pracy, a
bankiem należy dochodzić w jednostce nadrzędnej rozpatrującej zagadnienia dotyczące
Pana sprawy".
W tej sytuacji wnioskodawca uważa, że Kolegium Kompetencyjne przy Sądzie
Najwyższym powinno uznać, że właściwym do rozpoznania sprawy jest sąd pracy na
podstawie art. 48 pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1974 r. o świadczeniach pieniężnych z
ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 1983 r., nr 30,
poz. 143 ze zm.) oraz art. 476 § 1 pkt 1 k.p.c.
Obecny na rozprawie przed Kolegium Kompetencyjnym prokurator wniósł o
uznanie, że właściwym w sprawie Jerzego S. jest sąd pracy.

Kolegium Kompetencyjne przy Sądzie Najwyższym zważyło co następuje:

Sąd Wojewódzki Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w O. w uzasadnieniu
powołanego wyżej postanowienia z dnia 30 września 1994 r. ustalił, że dochodzone
przez powoda roszczenie dotyczy niewypłaconego mu zasiłku chorobowego, czyli
świadczenia z ubezpieczenia społecznego. Przesądza to zdaniem Sądu Wojewódz-
kiego kwalifikację rozpatrywanej sprawy jako dotyczącej ubezpieczeń społecznych w
rozumieniu art. 476 § 2 k.p.c., w której sąd właściwy jest dopiero po wniesieniu odwo-
łania od decyzji organu rentowego. Powinien mieć zatem w sprawie zastosowanie tryb
dochodzenia zasiłków chorobowych określony w art. 49 ustawy z dnia 17 grudnia 1974
r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i
macierzyństwa (Dz. U. z 1983 r., Nr 30, poz. 143 ze zm.).
Należy stwierdzić, że powyższe stanowisko wynika z prawidłowych przesłanek
co do stanu faktycznego i co do prawa. Przede wszystkim bezsporne jest, że
roszczenia wnioskodawcy dotyczą niewypłaconego mu zasiłku chorobowego.
Z tego zaś, że sprawa dotyczy zasiłku chorobowego wynika, że należy ona do kategorii
spraw z ubezpieczenia społecznego w rozumieniu przepisów określających tryb
postępowania w tych sprawach. Dla zastosowania tych przepisów nie ma natomiast
znaczenia faktyczna przyczyna, która powoduje potrzebę dochodzenia roszczenia, np.
jak to ma miejsce w sprawie rozpoznawanej, że zakład pracy nie kwestionując swego
zobowiązania powołuje się na przeszkody w jego realizacji.
Jeżeli chodzi o kwalifikację zasiłków chorobowych do kategorii świadczeń
pieniężnych z ubezpieczenia społecznego to odpowiada ona art. 2 pkt 1 ustawy z dnia
17 grudnia 1974 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie
choroby i macierzyństwa. Z kolei według art. 49 ust. 1 tej ustawy pracownik, któremu
zasiłki określone w ustawie wypłaca zakład pracy (co bezspornie w sprawie zachodziło),
może wystąpić z wnioskiem do oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o ustalenie
uprawnień do zasiłku, jeżeli uważa, że zostały naruszone przez zakład pracy jego
uprawnienia w tym zakresie.
Stosownie do art. 476 § 2 pkt 1 i art. 4778 k.p.c. w sprawach z zakresu ubez-
pieczeń społecznych dopiero od decyzji organu rentowego zainteresowanemu przys-
ługuje odwołanie do sądu wojewódzkiego - sądu pracy i ubezpieczeń społecznych.
Z powyższych przyczyn Kolegium Kompetencyjne uznało, że właściwym do
rozpoznania przedmiotowej sprawy o zasiłek chorobowy jest Zakład Ubezpieczeń Od-
dział w O.

========================================