Postanowienie z dnia 17 grudnia 1996 r.
II UKN 29/96

Sąd Najwyższy może rozpoznać na posiedzeniu niejawnym kasację od
postanowienia sądu drugiej instancji kończącego postępowanie w sprawie (art.
3938 § 2 KPC) i w takiej sytuacji wola stron nie ma prawnego znaczenia. Zasadą
więc jest, że kasacja od postanowień sądu drugiej instancji kończących postępo-
wanie w sprawie (poza postanowieniami rozstrzygającymi co do istoty sprawy
wydanymi w postępowaniu nieprocesowym) rozpoznawana jest na posiedzeniu
niejawnym, niezależnie od tego na jakich podstawach jest ona oparta.

Przewodniczący SSN: Jerzy Kuźniar (sprawozdawca), Sędziowie SN: Maria
Mańkowska, Stefania Szymańska.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 17 grudnia 1996 r. na posiedzeniu
niejawnym sprawy z wniosku Zbigniewa K. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecz-
nych-Oddziałowi w Ł. o uznanie zdarzenia za wypadek w drodze z pracy do domu, na
skutek kasacji wnioskodawcy od postanowienia Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 22
sierpnia 1996 r. [...]

p o s t a n o w i ł:

o d d a l i ć kasację.


U z a s a d n i e n i e

Postanowieniem z dnia 22 sierpnia 1996 r. Sąd Apelacyjny w Łodzi oddalił
skargę Zbigniewa K. o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wy-
rokiem Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 24 stycznia 1996 r. [...] ustalając następujący
stan faktyczny:
W dniu 29 czerwca 1991 r. wnioskodawca wracając z pracy w piekarni do domu,
doznał ostrych dolegliwości bólowych w czasie wchodzenia po schodach na IV piętro. Z
wnioskiem "o świadczenie z ubezpieczenia społecznego związane z tym zdarzeniem"
wystąpił w dniu 23 września 1993 r. Po odmownej decyzji organu rentowego, od której
odwołanie oddalił Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Łodzi,
sprawę rozpoznawał - na skutek rewizji wnioskodawcy - Sąd Apelacyjny w Łodzi, który
wyrokiem z dnia 24 stycznia 1996 r. oddalił rewizję, stwierdzając, że zdarzenie, któremu
uległ wnioskodawca 29 czerwca 1991 r., nie jest wypadkiem w drodze z pracy do domu.
W dniu 29 stycznia 1996 r. Zbigniew K. przyjęty został na Oddział Neurochirurgii
Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w Ł., gdzie w dniu 6 marca poddany został
operacji usunięcia jądra miażdżystego, które to schorzenie będące wynikiem dyskopatii
na odcinku lędźwiowym kręgosłupa, nie jest związane z wchodzeniem po schodach w
czasie powrotu do domu w 1991 r. Wynika to z opinii biegłego lekarza specjalisty
neurologa, który stwierdził, że zabieg operacyjny polegający na usunięciu wypukliny
(przepukliny) jądra miażdżystego, był spowodowany przewlekłym schorzeniem
rozpoznanym jako dyskopatia kręgosłupa w odcinku lędźwiowym, nie miał natomiast
związku z wchodzeniem po schodach w okolicznościach podawanych przez
wnioskodawcę. Czyni to bezzasadnym skargę o wznowienie postępowania.
Powyższe postanowienie zaskarżył kasacją wnioskodawca i zarzucając naru-
szenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na wynik sprawy (art. 224 § 1 i
299 KPC) polegające na nieprzesłuchaniu go przed wydaniem opinii przez biegłego,
wniósł o uchylenie postanowienia i przekazanie sprawy Sądowi Apelacyjnemu do
ponownego rozpoznania. W skardze zawarto oświadczenie o zrzeczeniu się przez skar-
żącego rozprawy.
Zdaniem skargi, gdyby dokładnie przesłuchano wnioskodawcę, biegły dyspo-
nowałby szerszym materiałem dowodowym, który pozwoliłby na inną ocenę zdarzenia.
Sąd nie wyjaśnił także, jaką pracę wykonywał wnioskodawca w piekarni przez okres 7
miesięcy poprzedzających zdarzenie (praca ta polegała także na dźwiganiu worków z
mąką i solą o wadze około 50 kg), nie rozważając należycie, czy te mikrourazy
nałożone na niewłaściwe stąpnięcie na schodach, nie mogło doprowadzić do tzw.
wypadnięcia dysku i ostatecznie do inwalidztwa według II grupy, pozostającego w
związku ze zdarzeniem w dniu 29 czerwca 1991 r.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Postanowienie Sądu Apelacyjnego jako sądu drugiej instancji wydane zostało po
dniu 1 lipca 1996 r. (data wejścia w życie ustawy z dnia 1 marca 1996 r. o zmianie
Kodeksu postępowania cywilnego..., Dz. U. Nr 43, poz. 189), a oddalając wniesioną
skargę o wznowienie postępowania, kończy postępowanie w sprawie, co oznacza, że
stronie przysługuje od niego do Sądu Najwyższego kasacja (art. 392 § 1 KPC) .
Sprawa dotyczy ustalenia, czy zdarzenie z dnia 29 czerwca 1991 r. jest wypad-
kiem w drodze z pracy do domu, co czyni kasację przedmiotowo dopuszczalną (art. 393
KPC).
Jedną z podstaw, na których można oprzeć kasację, jest naruszenie przepisów
postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy (art. 3931
pkt 2 KPC), co czyni koniecznym wykazanie, że naruszony został konkretny przepis
proceduralny i to obiektywnie istotny, a nadto wskazanie błędu lub braku, który
świadczy o naruszeniu danego przepisu.
Zdaniem skargi, takim naruszeniem przepisów postępowania było nieprzesłu-
chanie wnioskodawcy przed wydaniem opinii przez biegłego, co narusza art. 224 § 1 i
299 KPC.
Pierwszy ze wskazanych przepisów reguluje zamknięcie rozprawy, gdy sąd uzna
sprawę za dostatecznie wyjaśnioną, przy czym przed zamknięciem przewodniczący
udziela głosu stronom, co ma służyć ostatecznemu przedstawieniu przez nie swojego
stanowiska opartego na zebranym materiale dowodowym, drugi natomiast uprawnia
sąd do zarządzenia dowodu z przesłuchania stron jeżeli po wyczerpaniu środków
dowodowych lub w ich braku pozostały nie wyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia
sprawy.
Z przedstawionej treści art. 299 KPC wynika więc, że dowód z przesłuchania
stron ma charakter subsydiarny (posiłkowy), a sąd nie jest związany nawet zgodnym
stanowiskiem stron co do potrzeby jego przeprowadzenia.
Z reguły nie będzie podstaw do przesłuchania stron co do faktów istotnych dla
rozstrzygnięcia sprawy, jeżeli ocena tych faktów wymaga wiadomości specjalnych.
Jeżeli więc sąd - na podstawie zebranych dowodów - będzie przekonany o pra-
wdziwości albo nieprawdziwości spornych faktów, to nie ma podstaw do zarządzenia
przesłuchania stron, nawet przy ich wniosku. Stanowisko to wprost wynika z orzeczenia
Sądu Najwyższego z dnia 17 września 1946 r. - C.III. 719/45 (Zb.O. 48/34).
W innym orzeczeniu z dnia 27 czerwca 1946 r., C II 214/46 (PiP 1947 nr 2 s.
131) Sąd Najwyższy przyjął, że nieprzeprowadzenie przez sąd merytoryczny dowodu z
przesłuchania stron (pominięcie tego dowodu) nie podlega kontroli kasacyjnej.
Przedstawione uwagi pozwalają w związku z tym stwierdzić, że nie zachodzą
podawane w skardze kasacyjnej podstawy, co czyni ją nieuzasadnioną. Nie mogą też
zostać uwzględnione zarzuty zgłoszone do opinii biegłego, stanowią one bowiem
jedynie odmienną ocenę przeprowadzonego przez sąd postępowania dowodowego, co
nie jest dopuszczalne.
W myśl art. 39311 KPC Sąd Najwyższy rozpoznaje sprawę w granicach kasacji, a
z urzędu bierze jedynie pod rozwagę nieważność postępowania. Oznacza to, że przy
niewykazaniu powołanych w kasacji podstaw, skarga podlega oddaleniu.
Z tych względów na podstawie art. 39312 KPC orzeczono jak w sentencji.
Końcowo należy zauważyć, że tryb rozpoznania kasacji wynika z art. 3938 § 2 i 3
oraz art. 3939 § 1 KPC. Sąd Najwyższy może rozpoznać na posiedzeniu niejawnym
kasację od postanowienia sądu drugiej instancji kończącego postępowanie w sprawie
(art. 3938 § 2 KPC) i w takiej sytuacji wola stron nie ma prawnego znaczenia. Zasadą
więc jest, że kasacja od postanowień sądu drugiej instancji kończących postępowanie w
sprawie (poza postanowieniami rozstrzygającymi co do istoty sprawy wydanymi w
postępowaniu nieprocesowym) rozpoznawana jest na posiedzeniu niejawnym,
niezależnie od tego na jakich podstawach jest ona oparta.

========================================