Postanowienie z dnia 20 stycznia 1995 r.
II PO 1/95

Pismo jednej ze stron postępowania sądowego, zawierające wniosek o wy-
łączenie sądu i przekazanie sprawy do rozpoznania innemu sądowi, może być
zakwalifikowane jako wniosek o wyłączenie wszystkich sędziów tego sądu, przed
którym sprawa się toczy, jeżeli strona uprawdopodobni, że między nią albo drugą
stroną, a tymi sędziami istnieje stosunek osobisty mogący wywołać wątpliwości
co do bezstronności sędziów (art. 49 i art. 50 § 1 k.p.c.)

Przewodniczący SSN: Maria Tyszel, Sędzia SN: Adam Józefowicz (sprawoz-
dawca), Sędzia SA: Jerzy Kuźniar,

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 20 stycznia 1995 r. sprawy z wniosku
Zbigniewa K. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych w W. o rentę inwalidzką,
na skutek wniosku Zbigniewa K. o wyłączenie sędziów Sądu Apelacyjnego w W. z dnia
6 stycznia 1995 r. [...]

p o s t a n o w i ł:

zwrócić akta sprawy Sądowi Apelacyjnemu w W.

U z a s a d n i e n i e

Zbigniew K. złożył w Sądzie Apelacyjnym w W. w sprawie [...] (w której jest
stroną) pismo z dnia 6 stycznia 1995 r., zawierające wniosek o przekazanie jego rewizji
do rozpoznania innemu sądowi ze względu na to, że jako ławnik orzeka wspólnie z
sędziami zawodowymi tego sądu.
Sąd Apelacyjny potraktował to pismo, jako dorozumiany wniosek o wyłączenie
wszystkich sędziów i przesłał go do rozpoznania Sądowi Najwyższemu.

Sąd Najwyższy zważył co następuje:
Trafnie i zasadnie Sąd Apelacyjny zakwalifikował ww. pismo Zbigniewa K. jako
wniosek o wyłączenie sędziów sądu, w którym sprawa ma być rozpoznana. Jednakże
nie wezwał wnioskodawcy do zindywidualizowania wniosku i określenia jego zakresu
podmiotowego oraz usunięcia innych braków, bez uzupełnienia których pismo w tym
stanie nie mogło uzyskać dalszego biegu. Wniosek nie odpowiadający wymaganiom
przewidzianym prawem nie nadawał się do rozpoznania przez sąd, w którym został
złożony, ani przez sąd nad nim przełożony. Stosownie bowiem do przepisu art. 49 k.p.c.
sąd wyłącza sędziego na wniosek strony, jeżeli między nim a jedną ze stron lub jej
przedstawicielem zachodzi stosunek osobisty tego rodzaju, że mógłby wywołać
wątpliwości co do bezstronności sędziego. Ponadto przepis art. 50 § 1 k.p.c. wymaga,
aby strona zgłaszająca wniosek o wyłączenie sędziego na piśmie w sądzie, w którym
sprawa się toczy, uprawdopodobniła przyczyny wyłączenia. Zgodnie z art. 52 § 1 i 2
k.p.c. o wyłączeniu sędziego rozstrzyga sąd, w którym sprawa się toczy, a gdy sąd ten
nie może wydać postanowienia z powodu braku dostatecznej liczby sędziów - sąd nad
nim przełożony po złożeniu na piśmie wyjaśnień przez sędziego, którego wniosek
dotyczy.
Pismo Zbigniewa K. nie zawiera wskazania sędziów, których wniosek dotyczy ani
uprawdopodobnienia istnienia między nim a sędziami stosunków osobistych tego
rodzaju, że mogłyby wywołać wątpliwości co do ich bezstronności. Do takiego pisma
sędziowie [...] nie mogli złożyć stosownych wyjaśnień na piśmie. Treść pisma wnios-
kodawcy budzi wątpliwości czy domaga się on wyłączenia sędziów tego wydziału, w
którym orzeka [...], czy także sędziów innych wydziałów tego Sądu, w których nie orze-
ka. Sprawa ta wymagała skonkretyzowania, czego nie dokonano. Ma to o tyle istotne
znaczenie, że od wyjaśnienia tej kwesti zależy, który z sądów jest właściwy do
rozpoznania wniosku, tj. Sąd Apelacyjny, w którym sprawa się toczy, czy sąd nad nim
przełożony.
Sąd, w którym sprawa się toczy powinien przy wstępnym badaniu wniosku o
wyłączenie sędziów wezwać wnioskodawcę do uzupełnienia w określonym terminie
braków pisma. Dopiero po usunięciu braków pisma i dołączeniu na piśmie wyjaśnień
sędziów, Sąd Apelacyjny powinien stosownie do art. 52 § 1 k.p.c. zadecydować, czy
wniosek o wyłączeniu sędziów rozstrzygnie sąd, w którym sprawa się toczy, czy przed-
stawić wniosek do rozstrzygnięcia sądowi nad nim przełożonemu.
Ze względu na nie usunięcie braków wniosku i nie dołączenie na piśmie stosow-
nych wyjaśnień sędziów nie było w niniejszej sprawie warunków do przedstawienia
sądowi przełożonemu przez sąd, w którym sprawa się toczy, wniosku o wyłączenie
sędziów tego sądu.
Wobec braku podstaw prawnych do rozstrzygnięcia przez sąd przełożony przedstawio-
nego wniosku w sprawie wymienionej na wstępie, Sąd Najwyższy doszedł do prze-
konania, że należało zwrócić akta sprawy Sądowi Apelacyjnemu w celu usunięcia
wskazanych wyżej uchybień przepisom postępowania.
Z tych względów Sąd Najwyższy postanowił, jak w sentencji.

========================================