POSTANOWIENIE Z DNIA 27 SIERPNIA 2003 R.
V KZ 29/03

Procedura dotycząca odszkodowania za niesłuszne skazanie, tym-
czasowe aresztowanie lub (rozdział 58 Kodeksu postępowania karnego)
nie przewiduje wnoszenia opłaty kancelaryjnej od wniosków o uzasadnie-
nie wyroku.

Przewodniczący: sędzia SN J. Sobczak.

Sąd Najwyższy w sprawie Leona W., w przedmiocie zadośćuczynie-
nia i odszkodowania, po rozpoznaniu zażalenia pełnomocnika wniosko-
dawcy na zarządzenie upoważnionego Sędziego Sądu Apelacyjnego z
dnia 12 maja 2003 r., w przedmiocie odmowy przyjęcia kasacji

p o s t a n o w i ł u c h y l i ć zarządzenie upoważnionego sędziego Sądu
Apelacyjnego z dnia 12 maja 2003 r.


U z a s a d n i e n i e

Wyrokiem z dnia 18 marca 2003 r., Sąd Apelacyjny w P. po rozpo-
znaniu sprawy z wniosku Leona W. o odszkodowanie i zadośćuczynienie
za niesłuszne tymczasowe aresztowanie z powodu apelacji, wniesionej
przez pełnomocnika wnioskodawcy od wyroku Sądu Okręgowego w P. dnia
25 września 2002 r., utrzymał w mocy zaskarżony wyrok, zaś kosztami po-
stępowania odwoławczego obciążył Skarb Państwa.
Wnioskiem z dnia 24 marca 2003 r., Lenon W. wniósł o doręczenie
wyroku Sądu Apelacyjnego w P. z dnia 18 marca 2003 r., wraz z uzasad-
nieniem.
Zarządzeniem Przewodniczącego Wydziału II Karnego Sądu Apela-
cyjnego w P. z dnia 31 marca 2003 r., Leon W. został wezwany do uisz-
czenia opłaty w kwocie 60 zł w terminie 7 dni od daty doręczenia tegoż za-
rządzenia pod rygorem odmowy przyjęcia wniosku o uzasadnienie.
Zarządzeniem Przewodniczącego Wydziału II Karnego Sądu Apela-
cyjnego w P. z dnia 5 maja 2003 r., odmówiono przyjęcia wniosku Leona
W. z dnia 24 marca 2003 r. z uwagi na nieuiszczenie opłaty kancelaryjnej w
kwocie 60 zł. Wnioskodawca został pouczony, iż na powyższe zarządzenie
nie przysługuje zażalenie.
Wnioskiem z dnia 6 maja 2003 r., pełnomocnik Leona W. wniósł o
zwolnienie od opłaty sądowej od kasacji. Wraz z wnioskiem pełnomocnik
złożył skargę kasacyjną od wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 18 marca
2003 r.
Zarządzeniem upoważnionego sędziego Sądu Apelacyjnego z dnia
12 maja 2003 r., odmówiono przyjęcia kasacji po stwierdzeniu, że wobec
nieuiszczenia przez wnioskodawcę opłaty kancelaryjnej Sąd Apelacyjny
odmówił przyjęcia wniosku Leona W. o uzasadnienie wyroku Sądu Apela-
cyjnego.
Zażaleniem z dnia 15 maja 2003 r., pełnomocnik Leona W. wniósł o
uchylenie zarządzenia Przewodniczącego Wydziału II Karnego Sądu Ape-
lacyjnego w P. z dnia 5 maja 2003 r. Powyższemu zażaleniu nie został na-
dany bieg.
Zażaleniem z dnia 21 maja 2003 r., pełnomocnik Leona W. wniósł o
uchylenie zarządzenia upoważnionego sędziego Sądu Apelacyjnego z dnia
12 maja 2003 r., odmawiającego przyjęcia kasacji.
Zarządzeniem z dnia 27 maja 2003 r. Przewodniczący Wydziału II
Karnego Sądu Apelacyjnego w P. po stwierdzeniu, że zażalenie pełno-
mocnika wnioskodawcy Leona W. z dnia 21 maja 2003 r. na zarządzenie
upoważnionego sędziego II Wydziału Karnego Sądu Apelacyjnego w P. z
dnia 12 maja 2003 r. odpowiada warunkom formalnym zarządził przyjęcie
przedmiotowego zażalenia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie pełnomocnika Leona W. jest zasadne w części, w której
kwestionuje fakt nienadania biegu skardze kasacyjnej z uwagi na brak
wniesienia opłaty kancelaryjnej.
Na wstępie należy podkreślić, iż zgodnie z art. 554 § 2 (in fine) k.p.k.
postępowanie w przedmiocie odszkodowania za niesłuszne skazanie, tym-
czasowe aresztowanie lub zatrzymanie jest wolne od kosztów. Oznacza to,
że żądający odszkodowania nie uiszcza wpisu stosunkowego występując z
żądaniem, a także nie obciąża się go kosztami postępowania niezależnie
od rezultatu. Niewątpliwe jest, iż dotyczy to kosztów powstałych w okresie
od wszczęcia do prawomocnego zakończenia postępowania (por. posta-
nowienie SN z dnia 9 lipca 1996 r., IV KZ 28/96, OSNKW 1996, z. 9-10,
poz. 72, wydane na gruncie art. 488 § 2 d.k.p.k.), obejmując także tzw. po-
stępowanie przedkasacyjne, tj. postępowanie związane z doręczeniem wy-
roku i uzasadnienia sądu drugiej instancji. Należy więc uznać, iż niezasad-
ną była odmowa przyjęcia kasacji złożonej przez pełnomocnika wniosko-
dawcy (zarządzenie z dnia 12 maja 2003 r.) po stwierdzeniu, że wobec
nieuiszczenia przez wnioskodawcę opłaty kancelaryjnej Sąd Apelacyjny
odmówił przyjęcia wniosku Leona W. o uzasadnienie wyroku Sądu Apela-
cyjnego, albowiem procedura dotycząca odszkodowania za niesłuszne
skazanie, tymczasowe aresztowanie lub zatrzymanie nie przewiduje
wnoszenia opłaty kancelaryjnej od wniosków o uzasadnienie wyroku.
W związku z powyższym błędne były: zarządzenie Przewodniczące-
go Wydziału II Karnego Sądu Apelacyjnego w P. z dnia 31 marca 2003 r.,
wzywające do uiszczenia opłaty kancelaryjnej i zarządzenie Przewodniczą-
cego Wydziału II Karnego Sądu Apelacyjnego w P. z dnia 5 maja 2003 r.
odmawiające przyjęcia wniosku Leona W. z dnia 24 marca 2003 r. z uwagi
na nieuiszczenie opłaty kancelaryjnej, a w konsekwencji zarządzenie upo-
ważnionego sędziego Sądu Apelacyjnego z dnia 12 maja 2003 r., odma-
wiające przyjęcia kasacji.
Należy stwierdzić, iż czym innym od opłaty kancelaryjnej, jest opłata
od kasacji, należna w wypadku wnoszenia nadzwyczajnego środka zaskar-
żenia od prawomocnego wyroku (zob. art. 554 § 2 zd. 1 k.p.k.) zapadłego
w sprawie rozpoznawanej w trybie przepisów rozdziału 58 Kodeksu postę-
powania karnego, albowiem ma ona odrębny charakter, a art. 527 § 1
k.p.k. stanowi lex specialis względem art. 554 § 2 k.p.k., i wnioskodawca,
który wnosi kasację od takiego orzeczenia, nie może powoływać się na
ustawowe zwolnienie od kosztów. Obowiązek uiszczenia opłaty aktualizuje
się dopiero w chwili wnoszenia kasacji, bowiem wówczas strona - składa-
jąc kasację - staje się adresatem nakazu uiszczenia opłaty, w związku z
czym dopiero wtedy uzyskuje ona możliwość zabiegania o zwolnienie z
obowiązku uiszczenia opłaty kasacyjnej (postanowienie SN z dnia 18
czerwca 1996 r., IV KZ 24/96, OSNKW 1996, z. 9-10, poz. 71).