4

POSTANOWIENIE

z dnia 29 kwietnia 1998 r.

Sygn. T. 5/98

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Andrzej Mączyński

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym wniosku Rady Miejskiej w Nowej Rudzie o stwierdzenie niezgodności:

art. 7 ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o restrukturyzacji finansowej jednostek górnictwa węgla kamiennego oraz o wprowadzeniu opłaty węglowej (Dz.U. Nr 113, poz. 735) z art. 167 ust. 1 Konstytucji RP

p o s t a n a w i a :

na podstawie art. 36 ust. 3 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz.U. Nr 102, poz. 643) odmówić nadania wnioskowi dalszego biegu.

Uzasadnienie:

23 lutego 1998 r. do Trybunału Konstytucyjnego wpłynął wniosek o stwierdzenie niezgodności art. 7 ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o restrukturyzacji finansowej jednostek górnictwa węgla kamiennego oraz o wprowadzeniu opłaty węglowej (Dz.U. Nr 113, poz. 735) z art. 167 ust. 1 Konstytucji RP. W tekście wniosku jako wnioskodawca został wskazany Związek Miast Polskich. Jednakże z dołączonej uchwały Rady Miejskiej w Nowej Rudzie z 15 października 1997 r., wynika, że wnioskodawcą jest ta Rada Miejska, natomiast reprezentowanie Rady zostało powierzone Prezesowi Związku Miast Polskich Wojciechowi Szczęsnemu Kaczmarkowi i wskazanym przez niego pełnomocnikom prawnym.

Zarządzeniem z 18 marca 1998 r. Trybunał Konstytucyjny zwrócił się do oznaczonego we wniosku wnioskodawcy o usunięcie w terminie 7 dni braków formalnych wniosku, w szczególności przez wyraźne określenie, czy wnioskodawcą jest Związek Miast Polskich czy Rada Miejska w Nowej Rudzie, a w przypadku, gdy wnioskodawcą jest Rada Miejska w Nowej Rudzie wykazanie, że umocowany przez nią przedstawiciel spełnia wymagania dotyczące pełnomocników procesowych (art. 87 § 1 i 2 kpc w związku z art. 29 ust. 1 i art. 20 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym), a także o uzasadnienie postawionego zarzutu przez podanie dowodów na jego poparcie.

24 marca 1998 r. zarządzenie Trybunału Konstytucyjnego z 18 marca 1998 r. zostało doręczone adresatowi. Odpowiedź na powyższe zarządzenie (opatrzona datą 1 marca 1998 r.) podpisana przez Prezesa Związku Miast Polskich została nadana w urzędzie pocztowym 15 kwietnia 1998 r., a zatem po upływie zakreślonego terminu (przewidzianego w art. 36 ust. 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym). W piśmie wyjaśniono, że wnioskodawcą jest Rada Miejska w Nowej Rudzie. W kwestii umocowania przedstawiciela zaprezentowano stanowisko, że przytoczone wyżej przepisy kpc nie dotyczą postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym.

Zarządzenie Trybunału Konstytucyjnego z 18 marca 1998 r. zostało także wysłane Radzie Miejskiej w Nowej Rudzie. Rada Miejska w Nowej Rudzie nie zajęła stanowiska.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Odpowiedź na zarządzenie Trybunału Konstytucyjnego z 18 marca 1998 r. została nadana po upływie ustawowego terminu. Autor pisma nie wyjaśnił przyczyny opóźnienia i nie złożył wniosku o przywrócenie terminu. W myśl art. 36 ust. 3 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym uchybienie obowiązującemu terminowi stanowi wystarczającą podstawę do wydania postanowienia o odmowie nadania wnioskowi dalszego biegu.

Niezależnie od powyższego Trybunał Konstytucyjny uznaje za celowe zajęcie stanowiska w kwestii wymagań stawianych osobom występującym przed Trybunałem Konstytucyjnym w charakterze “umocowanego przedstawiciela” uczestnika postępowania.

Zagadnienie działania w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym podmiotu, który złożył wniosek (będącego tym samym jednym z uczestników postępowania), uregulowane zostało w art. 29 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym. Zgodnie z tym przepisem, odnoszącym się do wszystkich uczestników postępowania, działają oni przed Trybunałem osobiście albo przez umocowanego przedstawiciela. Jedynie odnośnie Marszałka Sejmu, Sejmu i grupy posłów ustawa wskazuje, kto może być “umocowanym przedstawicielem” w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym (art. 29 ust. 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, stosujący się odpowiednio do Senatu. Art. 29 ust. 5 reguluje analogiczną kwestię co do Prokuratora Generalnego). Natomiast odnośnie pozostałych uczestników ustawa nie zawiera podobnej regulacji. Jeżeli chodzi o podmioty o charakterze kolegialnym, a do takich niewątpliwie należy rada gminy, to ich osobisty udział w postępowaniu jest z istoty rzeczy niemożliwy. Jego odpowiednikiem w tej sytuacji będzie uczestnictwo w postępowaniu osoby fizycznej uprawnionej do reprezentowania danego podmiotu na podstawie przepisów prawa lub wewnętrznych norm organizacyjnych (statutowych). Natomiast gdy chodzi o działanie “umocowanego przedstawiciela” w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym, to ustawa o Trybunale Konstytucyjnym nie reguluje stosunku między wnioskodawcą (uczestnikiem postępowania) a przedstawicielem, nie określa także samego aktu umocowania oraz kręgu osób, które mogą taką rolę procesową spełniać. Skoro sprawy te nie zostały uregulowane w ustawie o Trybunale Konstytucyjnym, to na mocy odesłania przewidzianego w art. 20 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym uzasadnione jest odpowiednie stosowanie przepisów kodeksu postępowania cywilnego. Instytucją analogiczną do przedstawicielstwa w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym jest w świetle kpc pełnomocnictwo procesowe. Pełnomocnictwo jest bowiem jedną z postaci przedstawicielstwa, charakteryzującą się tym, iż podstawą umocowania pełnomocnika jest wola reprezentowanego (mocodawcy), a nie inna okoliczność przewidziana w ustawie. Wobec powyższego przyjąć należy, że “umocowanym przedstawicielem” w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym może być tylko osoba spełniająca wymagania, określone w art. 87 kpc. Na tej podstawie przedstawicielem może być w szczególności adwokat lub radca prawny.

W uchwale Rady Gminy w Nowej Rudzie powierzono reprezentowanie jej w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym nie samemu Związkowi Miast Polskich, będącemu osobą prawną typu korporacyjnego, ale wskazanej imiennie osobie a mianowicie Prezesowi tego stowarzyszenia. W związku z tym nie ma potrzeby rozważania kwestii dopuszczalności działania osoby prawnej w charakterze “umocowanego przedstawiciela”.

Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego art. 84 ustawy o samorządzie terytorialnym (Dz.U. Nr 58, poz. 261 ze zm.) nie może być uznany za ustawową podstawę umocowania Związku Miast Polskich do działania przed Trybunałem Konstytucyjnym jako przedstawiciela rady gminy. Po pierwsze - przepis ten nie dotyczy realizacji przez stowarzyszenie gmin pewnych uprawnień w zastępstwie tych ostatnich, ale wyłącznie obrony ich wspólnych interesów. Po drugie - odnosi się on do gmin jako jednostek samorządu terytorialnego, zaś ustawa o Trybunale Konstytucyjnym rezerwuje prawo występowania z wnioskami w sprawie stwierdzenia zgodności ustaw z Konstytucją wyłącznie dla organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego.

Poza powołanymi argumentami za interpretacją przyjętą przez Trybunał Konstytucyjny przemawiają także ważkie względy merytoryczne zmierzające do zapewnienia odpowiedniego poziomu w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym. Uchybienia popełnione w niniejszej sprawie mogłyby być zapewne uniknięte, gdyby reprezentowanie wnioskodawcy zostało powierzone osobie mającej odpowiednie przygotowanie fachowe.

Odmowa nadania biegu wnioskowi nie pozbawia Rady Miejskiej w Nowej Rudzie możliwości ponownego wystąpienia do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem o stwierdzenie niekonstytucyjności określonego przepisu ustawy przy zachowaniu wymagań przewidzianych w obowiązujących przepisach tak co do formy wniosku i uzasadnienia zarzutu niekonstytucyjności jak i co do osoby umocowanego przedstawiciela.

Zważywszy powyższe okoliczności Trybunał Konstytucyjny postanowił jak na wstępie.