Wyrok z dnia 29 maja 2001 r.
II UKN 378/00

Pobieranie emerytury nie pozbawia pracownika możliwości ubiegania się
o rentę z tytułu niezdolności do pracy, zwłaszcza z tytułu choroby zawodowej.


Przewodniczący SSN Maria Tyszel, Sędziowie SN: Beata Gudowska, Jerzy
Kuźniar (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 29 maja 2001 r. sprawy z wniosku Ur-
szuli K. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych-Oddziałowi w S. o rentę w
związku z chorobą zawodową, na skutek kasacji organu rentowego od wyroku Sądu
Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 27 stycznia 2000 r. [...]

o d d a l i ł kasację.

U z a s a d n i e n i e

Wyrokiem z dnia 30 lipca 1999 r. [...] Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w Słupsku zmienił decyzję organu rentowego - Zakładu Ubezpieczeń
Społecznych-Oddziału w S. z dnia 18 czerwca 1998 r. i przyznał wnioskodawczyni
Urszuli K. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z cho-
robą zawodową na okres trzech lat poczynając od dnia 1 maja 1998 r. Sąd ustalił na
podstawie przeprowadzonego postępowania dowodowego, w tym z opinii biegłych
lekarzy specjalistów: laryngologa, neurologa i chirurga, że wnioskodawczyni cierpi na
przewlekły, przerostowy nieżyt gardła i krtani z niedowładem strun głosowych obu-
stronnie, na tle zawodowym, co czyni ją częściowo niezdolną do pracy na okres
trzech lat.
Organ rentowy kwestionowała w toku postępowania przed Sądem przedsta-
wioną opinię biegłych, wskazując, że stwierdzone schorzenie laryngologiczne stano-
wi przeciwwskazanie do pracy nauczycielskiej i uzasadnia ustalenie procentowego
uszczerbku na zdrowiu w związku z chorobą zawodową. Brak natomiast podstaw do
orzekania o niezdolności do pracy w zawodzie nauczyciela ponieważ od dnia 1
stycznia 1998 r. wnioskodawczyni jest na emeryturze i pracy takiej już nie wykonuje.
Jako podstawę prawną rozstrzygnięcia Sąd powołał art. 18 ustawy z dnia 12
czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodo-
wych (jednolity tekst: Dz.U. z 1983 r. Nr 30, poz.144 ze zm.).
Stanowisko to podzielił Sąd Apelacyjny w Gdańsku i oddalił apelację organu
rentowego, wyrażając pogląd, że fakt pobierania przez nauczyciela emerytury nie
pozbawia go możliwości ubiegania się o rentę z tytułu choroby zawodowej, świad-
czenie to bowiem uzależnione jest od stanu zdrowia (wyrok z dnia 27 stycznia 2000
r. [...]).
Powyższy wyrok zaskarżył kasacją organ rentowy i zarzucając naruszenie
przepisów prawa procesowego - art. 286 KPC - przez pominięcie dowodu z dodat-
kowej opinii biegłych, a także naruszenie prawa materialnego, przez błędną wykład-
nię art. 23 ust. 3 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pra-
cowników i ich rodzin (Dz.U. Nr 40, poz. 267 ze zm.), wniosła o jego uchylenie i prze-
kazanie sprawy Sądowi Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania. W ocenie skar-
żącego w świetle obecnie obowiązujących przepisów nie orzeka się o istnieniu scho-
rzenia, ale o niezdolności do pracy. Skoro wnioskodawczyni przebywa na emeryturze
(dopracowała do niej mimo schorzenia), nie ma podstaw do orzekania o niezdolności
do pracy, już i tak nie wykonywanej.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Kasacja nie zasługuje na uwzględnienie, a przytoczone jako jej podstawa
przepisy prawa nie zostały w toku postępowania naruszone. Na wstępie należy zau-
ważyć, że w istocie kasacja nie tyle kwestionuje fakt, iż wnioskodawczyni z uwagi na
schorzenie zawodowe nie jest zdolna do pracy w zawodzie nauczyciela, ile twierdzi,
że w przypadku pracownika przebywającego na emeryturze nie ma podstaw do
orzekania niezdolności do pracy, tej bowiem emerytowany pracownik w zasadzie nie
wykonuje. Poglądu tego nie można podzielić, mimo iż organ rentowy trafnie podnosi,
że w obecnym stanie prawnym przesłanką przyznania renty z tytułu niezdolności do
pracy, nie jest stan zdrowia jako taki, ale jego wpływ na zdolność pracownika do
pracy. Z konstatacji tej nie można jednak wyprowadzać wniosku, iż brak podstaw
prawnych do orzekania w przedmiocie zdolności pracownika do pracy po jego przej-
ściu na emeryturę. Fakt pobierania emerytury, także przyznanej na ogólnych zasa-
dach (po wykazaniu odpowiedniego okresu zatrudnienia oraz wieku) nie pozbawia
pracownika możliwości ubiegania się o rentę z tytułu niezdolności do pracy, tym bar-
dziej gdy tytułem takiej renty jest niezdolność do pracy na skutek choroby zawodo-
wej. Świadczenie to bowiem (renta z tytułu niezdolności do pracy), przysługuje nie-
zależnie od prawa do innych świadczeń.
Przy tych rozważaniach nie można uznać trafności zarzutu kasacji naruszenia
przez Sąd art. 286 KPC. Przepis ten upoważnia sąd do zażądania ustnego wyjaśnie-
nia opinii złożonej przez biegłych na piśmie, a także do zażądania opinii dodatkowej
od tych samych lub innych biegłych. Upoważnienie to jest uzależnione od potrzeby
procesowej, w sytuacji więc gdy opinia biegłych odpowiada oczekiwaniom sądu wy-
rażonym w postanowieniu o dopuszczeniu takiego dowodu, brak podstaw do jego
uzupełniania lub powtarzania.
Gdy więc nie ma podstaw by kwestionować ocenę biegłych co do częściowej i
czasowej niezdolności wnioskodawczyni do pracy z tytułu choroby zawodowej, nie
można również podzielić zarzutu naruszenia prawa materialnego - art. 23 ust. 3
ustawy o z.e.p. przez jego nieprawidłową wykładnię. Do ustalonego stanu faktyczne-
go przepis ten, prawidłowo przez Sąd rozumiany, został trafnie zastosowany.
Z tych wszystkich względów orzeczono jak w sentencji po myśli art. 393 12
KPC.
========================================