Postanowienie z dnia 20 listopada 2007 r.
III SW 46/07

Jeżeli na karcie do głosowania znak ,,x" postawiono w kratce z lewej
strony obok dwóch lub większej liczby kandydatów z tej samej listy okręgowej,
to pierwszeństwo uzyskania tego ważnego głosu oddanego na tę listę okrę-
gową polega na ustawowym jego zaliczeniu kandydatowi umieszczonemu w
pierwszej kolejności, przy uwzględnieniu wyłącznie nazwisk kandydatów, przy
których nazwiskach postawiono znak ,,x". Wyklucza to przyznanie takiego
głosu kandydatowi z numerem pierwszym na danej liście okręgowej, jeżeli
obok jego nazwiska w kratce z lewej strony nie postawiono znaku ,,x".

Przewodniczący SSN Jolanta Strusińska-Żukowska, Sędziowie SN: Roman
Kuczyński, Zbigniew Myszka (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 20 listopa-
da 2007r. sprawy z protestu wyborczego Mariusza W. przeciwko ważności wyborów
do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej

p o s t a n o w i ł:

wyrazić opinię, że protest jest niezasadny.

U z a s a d n i e n i e

W dniu 31 października 2007 r. (data wpływu do Sądu Najwyższego 2 listopa-
da 2007 r.) Mariusz W. wniósł protest wyborczy przeciwko ustalaniu wyników wybo-
rów parlamentarnych do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej przeprowadzonych w dniu
21 października 2007 r., domagając się ustalenia czy nie nastąpiło naruszenie art.
162 § 1 pkt 7 w związku z art. 160 § 5 ustawy z dnia 12 kwietnia 2001 r. - Ordynacja
wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej
(Dz.U. Nr 46 poz. 499, ze zm.). W ocenie wnoszącego protest, zachodzi duże praw-
dopodobieństwo, że przy ustalaniu wyników wyborów obwodowe komisje wyborcze
kierowały się treścią punktu 33 załącznika do uchwały Państwowej Komisji Wybor-
czej z dnia 24 września 2007 r. w sprawie wytycznych dla obwodowych komisji wy-
borczych, dotyczących zadań i trybu pracy w przygotowaniu i przeprowadzeniu gło-
sowania w wyborach do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospo-
litej Polskiej, zarządzonych na dzień 21 października 2007 r. (M.P. Nr 67, poz. 741),
który jest niezgodny z art. 160 ust. 5 Ordynacji wyborczej. Zgodnie z punktem 33 za-
łącznika do uchwały PKW głos oddany przez postawienie znaku ,,x" przy nazwiskach
dwóch lub więcej kandydatów z tej samej listy, należało uważać za ważnie oddany
na daną listę i zaliczać kandydatowi, którego nazwisko jest umieszczone wyżej na tej
liście od innych nazwisk, przy których postawiono znak ,,x". Tymczasem z art. 160
ust. 5 Ordynacji wyborczej wynika, że głos taki należy zaliczyć kandydatowi, ,,którego
nazwisko na tej liście umieszczone jest w pierwszej kolejności". Oznacza to, że głos
taki należy zaliczyć kandydatowi z nr 1 na konkretnej liście. Taka interpretacja art.
160 ust. 5 Ordynacji wyborczej uzasadnia zabiegi polityczne związane z uzyskaniem
pierwszego miejsca na liście, gdyż wiążą się z tym profity ,,zaliczonych głosów w
przypadku dwóch lub więcej skreśleń". Niezgodne z Ordynacją wyborczą przyzna-
wanie głosów może mieć wpływ na wynik wyborów i nawet gdyby w ramach po-
szczególnego komitetu wyborczego różne przyznawanie głosów (według punktu 33
załącznika bądź art. 160 ust. 5 Ordynacji wyborczej) nie zmieniało wyników w skali
komitetu wyborczego, to personalnie mogło wypaczać wynik wyborów z uwagi na
przypisanie niewłaściwej ilości głosów poszczególnym kandydatom. Podejrzenie
wadliwego ustalania głosów zachodzi wobec OKW Nr 65 i 306 w Warszawie, a także
w związku z informacją zamieszczoną na kartach wyborczych do Sejmu, która naka-
zywała stawiać na nich tylko jeden znak ,,x".

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Protest okazał się niezasadny, bowiem art. 160 ust. 5 Ordynacji, który stanowi,
że jeżeli na karcie głosowania znak ,,x" postawiono w kratce z lewej strony obok na-
zwisk dwóch lub większej liczby kandydatów z tej samej listy okręgowej, to głos taki
uważa się za głos ważnie oddany na wskazaną listę okręgową, z przyznaniem
pierwszeństwa do uzyskania mandatu kandydatowi na posła, którego nazwisko na tej
liście umieszczone jest w pierwszej kolejności, wcale nie oznacza, że taki głos zaw-
sze uznaje się za oddany na kandydata umieszczonego na pozycji pierwszej danej
listy okręgowej. Ustawodawca nie przesądził automatycznego pierwszeństwa takiego
kandydata tylko dlatego, że jego nazwisko zostało umieszczone na pierwszym miej-
scu danej listy okręgowej. Przeciwnie, w analizowanej sytuacji pierwszeństwo do
uzyskania głosu przyznaje się zawsze kandydatowi na posła, którego nazwisko na
danej liście okręgowej umieszczone jest w pierwszej kolejności spośród dwóch lub
większej liczby kandydatów z tej samej listy okręgowej, przy których w kratce z lewej
strony obok nazwisk dwóch lub więcej kandydatów postawiono znak ,,x". Oznacza to,
że pierwszeństwo uzyskania takiego ważnego głosu oddanego na daną listę okrę-
gową polega na ustawowym przyznaniu (zaliczeniu) takiego głosu kandydatowi
umieszczonemu w pierwszej kolejności, przy uwzględnieniu wyłącznie nazwisk kan-
dydatów, przy których postawiono znak ,,x". Takim kandydatem umieszczonym ,,w
pierwszej kolejności" może być kandydat z pierwszego miejsca danej listy okręgowej
pod warunkiem, że także w kratce z lewej strony przy nazwisku tego kandydata po-
stawiono znak ,,x". Oznacza to, że z art. 160 ust. 5 Ordynacji nie wynika możliwość
zaliczenia ważnego głosu oddanego na daną listę okręgową kandydatowi umiesz-
czonemu na pierwszej pozycji danej listy okręgowej w sytuacji, gdy na karcie głoso-
wania znak ,,x" postawiono w kratce z lewej strony obok nazwisk dwóch lub większej
liczby innych kandydatów z tej samej listy okręgowej. Do takiego pierwszeństwa nie
ma prawa taki kandydat, jeżeli wyborca nie postawił znaku ,,x" w kratce z lewej strony
obok jego nazwiska. Inaczej rzecz ujmując, kandydatowi, przy którego nazwisku w
kratce z lewej strony nie postawiono znaku ,,x", nie można zaliczyć głosu ważnego
oddanego na tę listę okręgową, ale taki głos przydziela się temu z kandydatów z tej
listy, którego nazwisko zostało umieszczone w pierwszej kolejności spośród nazwisk
kandydatów, przy których w kratkach z lewej strony postawiono znak ,,x" (art. 160 ust.
5 Ordynacji).
Tożsame (identyczne) zasady zaliczania takiego głosu wynikają z pkt 33 wy-
tycznych PKW, który przewiduje, że głos ważnie oddany na daną listę okręgową zali-
cza się temu z kandydatów, którego nazwisko zostało umieszczone wyżej na tej li-
ście od nazwisk innych kandydatów, przy nazwiskach których postawiono w kratkach
z lewej strony znak ,,x" (pkt 33 wytycznych). Wyklucza to przyznanie takiego głosu
kandydatowi z numerem 1 tej listy okręgowej, jeżeli przy jego nazwisku nie postawio-
no znaku ,,x". Uznany za ważny głos oddany na dwóch lub więcej kandydatów z tej
samej listy okręgowej nie może być zatem przyznany kandydatowi, obok którego na-
zwiska nie postawiono znaku ,,x".
Wszystko to oznacza to, że jeżeli na karcie głosowania znak ,,x" postawiono w
kratce z lewej strony obok nazwisk dwóch lub większej liczby kandydatów z tej samej
listy okręgowej, to głos taki uważa się za ważnie oddany na wskazaną listę okręgo-
wą, z przyznaniem pierwszeństwa do uzyskania mandatu kandydatowi na posła, któ-
rego nazwisko na tej liście umieszczone jest w pierwszej kolejności (art. 160 ust. 5
Ordynacji), co nie oznacza zaliczenia tego głosu kandydatowi z numerem pierwszym
na danej liście okręgowej, jeżeli obok jego nazwiska w kratce z lewej strony nie po-
stawiono znaku ,,x". Nieuzasadnione wątpliwości interpretacyjne wnoszącego protest
nie wpłynęły zatem na prawidłowość ustalenia wyników głosowania w obwodach i
obliczenie liczby głosów ważnych z kart ważnych oddanych na poszczególnych kan-
dydatów (art. 162 pkt 7 Ordynacji). Warto sygnalizować, że mandaty przypadające
danej liście okręgowej uzyskują kandydaci w trybie określonym w art. 167 Ordynacji,
co w zasadzie zależy od kolejności otrzymanej liczby głosów (ust. 1 tego przepisu) i
tylko potwierdza niedopuszczalność zaliczenia takich potencjalnie spornych głosów
kandydatowi z danej listy okręgowej, na którego te głosy nie były oddane przez po-
stawienie znaków ,,x" w kratce obok jego nazwiska.
Mając powyższe na uwadze Sąd Najwyższy wyraził opinię jak w sentencji po-
stanowienia (art. 80 ust. 1 i 2 Ordynacji).
========================================