Trwa ładowanie...
Zaloguj
Notowania
Przejdź na

Za zakaz konkurencji płaci pracodawca

0
Podziel się:

Pracodawca może dochodzić odszkodowania za złamanie zakazu konkurencji dla pracownika.

Za zakaz konkurencji płaci pracodawca

Pracodawca może zakazać pracownikowi działania konkurencyjnego nie tylko podczas trwania umowy, ale także po jej zakończeniu. Może też dochodzić odszkodowania za złamanie tego zakazu. Za zakaz konkurencji pracodawca może też płacić pracownikowi.

Możliwość zobowiązania się pracownika do powstrzymywania się od działania w sposób konkurencyjny wobec pracodawcy regulują przede wszystkim przepisy ustawy Kodeks pracy z dnia 26 czerwca 1974 r. (tekst jednolity: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94) (zwany dalej Kp), w art. 1011 do art. 1014 Kp.

Pracodawca może umówić się z pracownikiem, że w zakresie określonym w odrębnej umowie, pracownik nie będzie prowadzić działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy, ani też świadczyć pracy w ramach stosunku pracy lub na innej podstawie na rzecz podmiotu prowadzącego taką działalność.

Zakaz konkurencji zapisujemy w umowie

Zakaz taki może obowiązywać w czasie trwania umowy o pracę, po ustaniu umowy o pracę, albo też w obu tych przypadkach. Strony muszą w tym celu zawrzeć odrębną pisemną umowę zawierającą indywidualny zakaz konkurencji, albo zapisać taką klauzulę umowną jako odrębny punkt umowy o pracę. Tryb pisemny umowy jest warunkiem ważności takiego zakazu.

_ Możliwość zobowiązania się pracownika do powstrzymywania się od działania w sposób konkurencyjny wobec pracodawcy regulują przede wszystkim przepisy ustawy Kodeks pracy z dnia 26 czerwca 1974 r. (tekst jednolity: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94) (zwany dalej Kp), w art. 1011 do art. 1014 Kp. _Możliwe jest również, aby w jednej umowie zawrzeć postanowienia o zakazie konkurencji obowiązujące w czasie trwania stosunku pracy, jak i po jego ustaniu.

W celu wyjaśnienia pojęcia _ zakazu konkurencji _ wspomnieć należy, iż będzie to przede wszystkim prowadzenie (nawet jednorazowe) przez pracownika we własnym imieniu lub za pośrednictwem osoby trzeciej działalności mieszczącej się w przedmiocie działania pracodawcy, bez względu na jego rodzaj i bez względu na to, czy jest ona podejmowana w celach zarobkowych, czy bezpłatnie.

Poza tym konkurencją dla pracodawcy mogą być również działania (nawet częściowe) pracownika o takim charakterze kierowane do tego samego kręgu odbiorców, a także prowadzenie przedsiębiorstwa na rachunek innej osoby, występowanie w charakterze jej pełnomocnika, prokurenta, pośrednika lub doradcy.

Analizując charakter działalności pracownika i wprowadzając zakaz powinno się w zasadzie kierować zakresem rzeczywiście *(a nie tylko potencjalnie - co może wynikać ze zwykle bardzo szeroko ujmowanego przez pracodawcę zakresu jego działalności) *prowadzonej przez pracodawcę działalności.

Zakaz konkurencji w trakcie trwania umowy - art. 1011 Kp

W przypadku zawarcia umowy o zakazie konkurencji na czas trwania umowy, pracodawca, który poniósł szkodę wskutek naruszenia tego zobowiązania, może dochodzić od pracownika wyrównania szkody zgodnie z zasadami dotyczącymi odpowiedzialności pracownika za szkodę wyrządzoną pracodawcy (art. 114 - art. 122 Kp).

Odpowiedzialność pracownika za wyrządzoną szkodę mieści się w granicach rzeczywistej straty poniesionej przez pracodawcę i dotyczy tylko normalnych następstw działania lub zaniechania, z którego wynikła szkoda, ale odszkodowanie nie może przewyższać kwoty trzymiesięcznego wynagrodzenia przysługującego pracownikowi w dniu wyrządzenia szkody.

Jeżeli jednak pracownik umyślnie wyrządził szkodę, zobowiązany jest do jej naprawienia w pełnej wysokości, jeżeli tylko pracodawca będzie w stanie wykazać okoliczności uzasadniające odpowiedzialność pracownika oraz wysokość powstałej szkody.

Roszczenie pracodawcy *o naprawienie szkody wyrządzonej przez pracownika *przedawnia się z upływem roku od dnia, w którym pracodawca dowiedział się o wyrządzeniu przez pracownika szkody, nie później jednak niż z upływem 3 lat od jej wyrządzenia.

_ Odszkodowanie nie może przewyższać kwoty trzymiesięcznego wynagrodzenia przysługującego pracownikowi w dniu wyrządzenia szkody. _ Należy jednak pamiętać, że każdorazowe naruszenie zakazu konkurencji spełnia przesłanki zastosowania art. 52 § 1 pkt 1 Kp, czyli rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika w razie ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych.

Interesujące jest również, że zgodnie z orzecznictwem sądów (Wyrok SN, sygn. akt I PKN 560/01), umowa zakazująca pracownikowi prowadzenia działalności konkurencyjnej w czasie trwania zatrudnienia może być odpłatna, pomimo że Kp wprowadza obowiązek odpłatności (jako odszkodowania) tylko w przypadku zawarcia zakazu na czas po ustaniu zatrudnienia.

Zakaz konkurencji a brak umowy, odmowa jej zawarcia

W przypadku braku umowy o zakazie konkurencji pracodawca może w przypadku _ konkurencyjnego _ zachowania się pracownika, skutecznie wypowiedzieć umowę o pracę, zarzucając pracownikowi naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych wynikających z art. 100 § 2 pkt 4 i 5 Kp. Zgodnie z nimi, pracownik jest zobowiązany w szczególności dbać o dobro zakładu pracy, chronić jego mienie oraz zachować w tajemnicy informacje, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę oraz przestrzegać tajemnicy określonej w odrębnych przepisach.

_ Jeżeli pracownik umyślnie wyrządził szkodę, zobowiązany jest do jej naprawienia w pełnej wysokości, jeżeli tylko pracodawca będzie w stanie wykazać okoliczności uzasadniające odpowiedzialność pracownika oraz wysokość powstałej szkody. _Natomiast w sytuacji, kiedy pracownik odmawia zawarcia klauzuli o zakazie konkurencji, to tym samym daje on pracodawcy potencjalną podstawę uzasadniającą dokonanie wypowiedzenia umowy o pracę ze względu na interes pracodawcy. Podobnie, samo podjęcie pracy na rzecz podmiotu, który prowadzi działalność konkurencyjną, może być podstawą rozwiązania umowy o pracę za wypowiedzeniem.

Zakaz konkurencji po ustaniu stosunku pracy - art. 101 (2) § 1 Kp

Omówiony powyżej przepis art. 1011 § 1 Kp stosuje się odpowiednio, gdy pracodawca i pracownik mający dostęp do szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę.

Strony mają możliwość zawarcia umowy o zakazie konkurencji obowiązującej po ustaniu stosunku pracy. Umowa winna być pisemna i zawierać jako elementy konieczne: okres obowiązywania zakazu konkurencji oraz wysokość odszkodowania należnego pracownikowi od pracodawcy, brak tych warunków skutkuje nieważnością umowy. Ponadto, umowa taka dla swej ważności i skuteczności powinna być zawarta w czasie trwania stosunku pracy (także podczas biegnącego okresu wypowiedzenia).

_ Umowa zakazująca pracownikowi prowadzenia działalności konkurencyjnej w czasie trwania zatrudnienia może być odpłatna. _

Zakaz konkurencji przestaje obowiązywać przed upływem terminu, na jaki została zawarta umowa w razie: ustania przyczyn uzasadniających taki zakaz, niewywiązywania się pracodawcy z obowiązku wypłaty odszkodowania, zwolnienia (byłego) pracownika przez pracodawcę z obowiązku przestrzegania zakazu konkurencji (w drodze oświadczenia woli pracodawcy w formie powiadomienia byłego pracownika na piśmie).

Odszkodowanie

Odszkodowanie wynikające z art. 1012 § 1 Kp nie może być niższe od 25% wynagrodzenia otrzymanego przez pracownika przed ustaniem stosunku pracy przez okres odpowiadający okresowi obowiązywania zakazu konkurencji. Może być wypłacone jednorazowo lub w miesięcznych ratach.

Roszczenia pracodawcy

Kodeks pracy nie określa jakie roszczenia przysługują pracodawcy w przypadku naruszenia umowy przez byłego pracownika. Pracodawca powinien więc działać na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego dotyczących odpowiedzialności kontraktowej w celu uzyskania naprawienia szkody i zaprzestania dalszego prowadzenia działalności konkurencyjnej.

Tym samym, w razie braku korzystniejszych postanowień zawartych w umowie, były pracownik odpowie do pełnej wysokości szkody wyrządzonej byłemu pracodawcy, bez żadnych ograniczeń odpowiedzialności, jakie przewidują przepisy Kodeksu pracy.

Na koniec warto dodać, iż w przypadku, gdy postępowanie pracownika narusza zakaz konkurencji przewidziany w innych przepisach niż Kp, ponosi on również odpowiedzialność na ich podstawie, np. w przypadku wyrządzenia szkody czynem nieuczciwej konkurencji pracownik odpowiada na podstawie przepisów ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.

Autorka jest aplikantką radcowską w Kancelarii Siwek, Gaczyński, Kałkusiński

wiadomości
prawo
Oceń jakość naszego artykułu:
Twoja opinia pozwala nam tworzyć lepsze treści.
Źródło:
Siwek Gaczyński - Kancelaria Prawnicza
KOMENTARZE
(0)