Wspólnik nie dotrzymał słowa. Można go ukarać...

Stosownie do art. 176 Kodeksu spółek handlowych wspólnik może zobowiązać się w umowie spółki do wykonywania na jej rzecz powtarzających się świadczeń niepieniężnych. Są to takie świadczenia, które mają być realizowane przez wspólników w toku prowadzenia przez spółkę codziennej działalności. Powinny być one spełniane w sposób powtarzający się przez dłuższy czas - nie tylko jednorazowo, np. regularne dostarczanie spółce urządzeń, materiałów produkcyjnych czy usług księgowości bądź doradztwa finansowego.
Gdy wspólnik, pomimo zobowiązania, takich świadczeń nie wykonujeSytuacja jest klarowna, jeżeli pozostali wspólnicy zabezpieczyli się zawczasu i w umowie spółki oznaczyli sankcje ze niewykonanie przez wspólnika powtarzających się świadczeń niepieniężnych np. kary umowne, wykonanie świadczenia przez samą spółkę na koszt wspólnika czy przymusowe umorzenie udziału. Wtedy spółka może skorzystać z takich uprawnień.

Prawo spółek

To wspólnik zrobi dla firmy. Obowiązkowo

Nie jest jednak oczywiste, jakie sankcje grożą wspólnikowi, jeżeli umowa spółki nie określa żadnych dolegliwości za niewykonanie powtarzających się świadczeń niepieniężnych przez wspólnika.

Wyłączenie wspólnikaPozostali wspólnicy, jeżeli ich udziały stanowią więcej niż połowę kapitału zakładowego, mogą żądać, aby za niewykonanie powtarzających się świadczeń niepieniężnych sąd orzekł o wyłączeniu wspólnika ze spółki. Stanie się tak, jeśli sąd uzna, że niewykonanie tychże świadczeń stanowi ważną przyczynę wyłączenia ze spółki dotyczącą tego wspólnika (art. 266 § 1 ksh).
Odszkodowanie na rzecz spółkiZobowiązanie wspólnika do wykonywania powtarzających się świadczeń niepieniężnych na rzecz spółki można traktować jako swego rodzaju umowę wzajemną pomiędzy wspólnikiem a spółką. Kodeks spółek handlowych w kwestiach w nim nie uregulowanych odsyła do Kodeksu cywilnego. Zatem zastosowanie powinny mieć w takiej sytuacji przepisy dotyczące skutków niewykonania zobowiązań umownych (art. 471 i następne kc).

Z tego też względu, gdy wspólnik nie wykonuje powtarzających się świadczeń niepieniężnych na rzecz spółki, spółce tej stosownie do powołanych powyżej przepisów Kodeksu cywilnego przysługuje roszczenie o naprawienie szkody z tytułu niewykonania zobowiązania.

Wskazać jednak należy, że spółka musi udowodnić, iż wspólnik nie wykonał zobowiązania do świadczenia niepieniężnego, a po stronie spółki powstała w związku z tym szkoda. Dodatkowo pomiędzy działaniem bądź zaniechaniem wspólnika musi istnieć związek przyczynowo-skutkowy. Oznacza to, że szkoda powstała w majątku spółki jest normalnym następstwem sprzecznego z umową spółki zachowania wspólnika.

Magdalena Amerek jest adwokatem z Chałas i Wspólnicy Kancelarii Prawnej