Gdy wierzyciel jest jednocześnie dłużnikiem, warto skorzystać z instytucji wzajemnego potrącenia wierzytelności.
W obrocie często zdarza się, iż osoba lub też podmiot wezwany do zapłaty jest jednocześnie wierzycielem osoby żądającej zapłaty. Powyższa sytuacja może zostać zilustrowana za pomocą następującego przykładu: osoba A, będąca osobą fizyczną zgłasza wobec osoby B żądanie zapłaty kwoty 10 tys. zł tytułem zwrotu pożyczki, zaś osobie B, będącej przedsiębiorcą wykonującym usługi remontowe, przysługuje wobec A żądanie zapłaty kwoty 8 tys. zł. w związku z wykonanymi na jej rzecz pracami remontowymi.
W takiej sytuacji, jeżeli zgłoszenie żądania przez A następuje w formie przedsądowego wezwania do zapłaty skierowanego do B, to osoba B powinna odpowiedzieć na to wezwanie pisemnym oświadczeniem, iż dokonuje potrącenia z wierzytelnością A wzajemnej wierzytelności w kwocie 8 tys. zł. Po złożeniu takiego oświadczenia, o ile dojdzie ono do wiadomości drugiej strony, tj. po dokonaniu potrącenia, osoba B zobowiązana będzie do zapłaty na rzecz A wyłącznie kwoty pozostałej po zbilansowaniu obu wierzytelności, czyli 2 tys. zł.
Zgodnie bowiem z art. 499 Kodeksu cywilnego, gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelnością drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym. Wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej.
Czytaj więcej [ ( http://static1.money.pl/i/h/237/137965.jpg ) ] (http://prawo.money.pl/aktualnosci/okiem-eksperta/artykul/kiedy;wierzyciel;moze;skorzystac;z;wykonania;zastepczego,140,0,842636.html) *Kiedy wierzyciel może skorzystać z wykonania zastępczego * Wykonanie zastępcze jest możliwe tylko w przypadku zwłoki dłużnika albo gdy nie zrealizuje on zobowiązania. Dokonanie go na koszt dłużnika zależy od zgody sądu.
Potrącenia dokonuje się przez oświadczenie złożone drugiej stronie. Oświadczenie ma moc wsteczną od chwili, kiedy potrącenie stało się możliwe. Jak wynika z powyższego, w celu dokonania skutecznego potrącenia spełnione powinny zostać określone przesłanki wymagane przez prawo. Obie wierzytelności muszą być wymagalne i musi istnieć co do nich możność dochodzenia ich przed sądem lub przed innym organem państwowym.
Wierzytelność pieniężna jest wymagalna wówczas, gdy nadszedł termin jej płatności. Termin ten może być oznaczony np. na fakturze wystawionej przez przedsiębiorcę lub być określony w umowie. Jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, wierzytelność staje się wymagalna po wezwaniu dłużnika do zapłaty.
Gdy sprawa o zapłatę trafia do sądu
Gdy osoba B nie dokonała potrącenia wzajemnej wierzytelności przysługującej jej wobec A w fazie przedsądowej i wierzyciel A skierował przeciwko osobie B powództwo do sądu z żądaniem zapłaty należności, pozwany powinien, bądź w odpowiedzi na pozew bądź w sprzeciwie lub w zarzutach od nakazu zapłaty, zgłosić wobec powoda tzw. zarzut potrącenia.
Czytaj więcej [ ( http://static1.money.pl/i/h/218/m20698.jpg ) ] (http://prawo.money.pl/aktualnosci/wiadomosci/artykul/ochrona;wierzyciela;w;razie;niewyplacalnosci;dluznika,144,0,790416.html) *Ochrona wierzyciela w razie niewypłacalności dłużnika * Czym jest instytucja _ skargi pauliańskiej _ i kiedy można ją zastosować. Zgłoszony w trakcie procesu zarzut będzie miał skutki zarówno materialnoprawne, pełniąc rolę oświadczenia o potrąceniu, jak również skutki procesowe. Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, zgłaszający zarzut potrącenia w procesie ma obowiązek określić dokładnie swoją wierzytelność przysługującą mu względem powoda, wykazać jej istnienie i w jasny sposób wyrazić swoją wolę dokonania potrącenia w celu wzajemnego umorzenia wierzytelności, których dotyczy dane postępowanie procesowe.
Brak wystarczającego skonkretyzowania wierzytelności przedstawionej do potrącenia może spowodować dyskwalifikację zgłoszonego zarzutu. Ponadto, z ogólnych reguł dotyczących składania oświadczeń woli wynika, iż oświadczenie o potrąceniu składane dopiero po rozpoczęciu postępowania sądowego, aby było skuteczne musi dojść do wierzyciela wzajemnego w taki sposób, aby mógł się on z nim zapoznać. Nie będzie zatem wystarczającym złożenie oświadczenia przez pozwanego w czasie rozprawy, na której strona powodowa nie była obecna.
Podniesienie zarzutu potrącenia w trakcie postępowania sądowego, jeżeli oświadczenie o potrąceniu nie zostało przez pozwanego złożone wcześniej, jest równoznaczne ze złożeniem oświadczenia o potrąceniu przez stronę, również, jeżeli zarzut zostanie podniesiony w imieniu strony przez jej pełnomocnika procesowego. W razie skutecznego potrącenia, na rzecz powoda zasądzona może być wyłącznie ewentualna kwota pozostała do zapłaty po stronie pozwanego, wynikająca z dokonanego bilansu wierzytelności. Warunkiem potrącenia jest jednak dojście oświadczenia do przeciwnika w taki sposób, aby mógł się on zapoznać z jego treścią.
| Więcej na temat wierzytelności znajdziesz w Money.pl | |
|---|---|
| Kiedy można skorzystać z potrącenia wzajemnych wierzytelności Dopuszczalność potrącenia ustawodawca uzależnia od wzajemności wierzytelności, czyli sytuacji w której podmioty są względem siebie jednocześnie dłużnikami i wierzycielami. | |
| Jak zrobić wpis do Krajowego Rejestru Długów Aby wierzyciel mógł ujawnić dane o dłużniku, który jest konsumentem, kwota długu musi wynosić co najmniej 200 zł i być wymagalna od minimum 60 dni. | |
| Jak odzyskać pieniądze, gdy dłużnik wyprowadza majątek? Często dłużnicy przenoszą majątek na inną osobę. W ten sposób chcą uniknąć egzekucji. Można się przed tym bronić dzięki tzw. skardze pauliańskiej. |
Autorka jest aplikantką radcowską w Chałas i Wspólnicy Kancelaria Prawna