Takie są wyniki sondażu przeprowadzonego na zlecenie Polskiego Radia przez Instytut Badawczy Pentor Research International.
Kilka miesięcy bez wynagrodzenia, nadgodziny bez dodatkowych pieniędzy, umowa zlecenie zamiast umowy o pracę - takie grzechy ma na sumieniu wielu polskich pracodawców.
Jeśli chodzi o obchodzenie przez pracodawców przepisów prawa pracy, 25 procent respondentów odpowiada, że dzieje się tak bardzo często, a 30 procent, że często.
Głuszczyński: Każdy chce utrzymać pracę. Co trzeci badany na podstawie własnego doświadczenia życiowego uważa, że sami pracownicy bardzo często godzą się na łamanie przepisów. 43 procent mówi, że zdarza się to często. Jedynie co dziesiąty z nas twierdzi, że pracodawcy nie omijają prawa pracy.
W opinii Jerzego Głuszyńskiego z Pentora, przymykamy oko na łamanie przepisów, bo boimy się stracić zatrudnienie. Zwraca on jednak uwagę, by na problem spojrzeć także od strony pracodawców.
Głuszyński: Obowiązujące prawo nie zawsze jest dostosowane do wymogów rynku. Na łamanie przez pracodawców przepisów prawa pracy częściej wskazują osoby starsze z niższym wykształceniem oraz osoby z wykształceniem wyższym. Jerzy Głuszyński tłumaczy, że dzieje się tak dlatego, iż osoby zajmujące niższe pozycje w strukturze zatrudnienia częściej doświadczają takich przypadków, a osoby lepiej wykształcone wiedzą jak prawo pracy się omija.
Wacław Czerkawski z górniczej Solidarności podkreślił, że w wielu wypadkach pracodawca nie zapewnia nawet podstawowych warunków bezpieczeństwa pracy. Jego zdaniem przepisy prawa pracy są w Polsce dobre, źle jest natomiast z ich przestrzeganiem.
Górnicze związki zawodowe
Gajadhur: Narzucane im są wysokie wymagania.wywalczyły korzystne dla siebie warunki pracy. Jednak w firmach zewnętrznych zatrudnionych w górnictwie często dochodzi do nieprawidłowości. Temat nieprzestrzegania prawa pracy powrócił po tragicznym wypadku w Kopalni Halemba, w którym zginęły 23 osoby zatrudnione w firmie zewnętrznej.
Bardzo często prawo pracy łamane jest też w firmach transportowych.
Alvin Gajadhur z Głównego Inspektoratu Transportu Drogowego podkreślił, że dużo mówi się o tym, że kierowca zanim wyjedzie w trasę musi być wypoczęty jednak przepisy w tym zakresie są często nie przestrzegane. Podkreślił on, że ryzykują oni nie tylko swoim życiem, ale i innych użytkowników dróg.
Dyrektor departamentu prawnego w Głównym Inspektoracie Pracy Anna Tomczyk powiedziała, że statystyki potwierdzają nagminne łamanie prawa przez pracodawców. Do Państwowej Inspekcji Pracy wpływa rocznie 30 tysięcy skarg wskazujących na omijanie przepisów. Inspektorzy udzielają
Tomczyk: Częste zaleganie z wypłatą to jedno z przewinień. ponad półtora miliona porad rocznie.
Jeremi Mordasewicz z Polskiej Kofederacji Pracodawców Prywatnych Lewiatan przyznaje, że jeszcze do niedawna tak właśnie było. Sytuacja na rynku pracy jednak się zmienia. Jego zdaniem do tej pory pracodawca mógł dyktować warunki, bo przewaga była po jego stronie. "W tej chwili liczba aktywnych zawodowo osób radykalnie się zmniejszyła i o pracownika trzeba dbać. Obecnie rynek pracodawców zmienił się na rynek pracownika" - twierdzi Jeremi Mordasiewicz.
Psycholog pracy Andrzej Tucholski nie dziwi się, że pracownicy godzą się na łamanie prawa. "Utrata pracy jest odczuwalna jako jedno z najcięższych traumatycznych przeżyć. U nas pokutuje przeświadczenie, że pracy jesteśmy na tyle pewni na jak długi czas mamy umowę, a nie na ile oceniamy własne kwalifikacje i wartość na rynku pracy." Psycholog podkreślił, że ważna jest jednak edukacja pracownika aby dobrze znał swoje prawa.
Instytut Badawczy Pentor Research International przeprowadził sondaż telefonicznie 28 i 29 listopada na reprezentatywnej próbie 800 osób powyżej 15-tego roku życia. Margines błędu wynosi 3,5-4,0 procent.