Wypadek w drodze do pracy

Jak zdefiniować wypadek w drodze do pracy

Pojęcie wypadku przy pracy zostało zdefiniowane w Ustawie z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. 2002 Nr 199 poz. 1673 zwana dalej ,,ustawą wypadkową"), jako ,,nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:

1. podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych;
2. podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia;
3. w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

Ponadto za wypadek przy pracy należy traktować wypadek, któremu pracownik uległ:

1. w czasie podróży służbowej, chyba że wypadek spowodowany został postępowaniem pracownika, które nie pozostaje w związku z wykonywaniem powierzonych mu zadań;
2. podczas szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony;
3. przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające u pracodawcy organizacje związkowe.

Jak wynika z powyższej definicji ustawa wypadkowa nie przewiduje przyznawania przewidzianych w niej świadczeń ubezpieczonym, którzy ulegli wypadkom w drodze do lub z pracy.

_ Za wypadek w drodze do pracy lub z pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło w drodze do lub z miejsca wykonywania zatrudnienia lub innej działalności stanowiącej tytuł ubezpieczenia rentowego, jeżeli droga ta była najkrótsza i nie została przerwana. _W stosunku do osób poszkodowanych na skutek wypadku w drodze do pracy zastosowanie mają przepisy Ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. Nr 162, poz. 1118 zwana dalej ,,Ustawą).

Zgodnie z art. 57 b Ustawy - za wypadek w drodze do pracy lub z pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło w drodze do lub z miejsca wykonywania zatrudnienia lub innej działalności stanowiącej tytuł ubezpieczenia rentowego, jeżeli droga ta była najkrótsza i nie została przerwana.

Za wypadek w drodze do pracy lub z pracy uważa się również przypadki gdy droga ta została przerwana, jeżeli przerwa była życiowo uzasadniona i jej czas nie przekraczał granic potrzeby, a także wówczas, gdy droga, nie będąc drogą najkrótszą, była dla ubezpieczonego, ze względów komunikacyjnych, najdogodniejsza.

Za drogę do pracy lub z pracy uważa się oprócz drogi z domu do pracy lub z pracy do domu również drogę do miejsca lub z miejsca:
- innego zatrudnienia lub innej działalności stanowiącej tytuł ubezpieczenia rentowego;
- zwykłego wykonywania funkcji lub zadań zawodowych albo społecznych;
- zwykłego spożywania posiłków;
- odbywania nauki lub studiów.

Zgodnie z art. 92 Kodeksu pracy za czas niezdolności do pracy wskutek wypadku w drodze do pracy lub z pracy trwającej łącznie do 33 dni pracownik ma prawo do 100% wynagrodzenia.

Jeżeli niezdolność do pracy trwała dłużej niż 33 dni, od 34 dnia ubezpieczonemu przysługuje zasiłek chorobowy wypłacany na podstawie ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. Nr 60, poz. 636 zwana dalej). Miesięczny zasiłek chorobowy wynosi 100 proc. podstawy wymiaru zasiłku (podstawa wymiaru to co do zasady przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy).

_ Zgodnie z art. 92 Kodeksu pracy za czas niezdolności do pracy wskutek wypadku w drodze do pracy lub z pracy trwającej łącznie do 33 dni pracownik ma prawo do 100% wynagrodzenia. _Zasiłek chorobowy przysługuje przez okres trwania niezdolności do pracy z powodu choroby ale nie dłużej jednak niż przez 182 dni. Zasiłek ten przysługuje od pierwszego dnia ubezpieczenia. W przypadku m.in. wypadku w drodze do pracy lub z pracy nie jest wymagany tzw. okres wyczekiwania na zasiłek (30 dni podlegania ubezpieczeniu chorobowemu).

Jeżeli ubezpieczony po wyczerpaniu zasiłku chorobowego jest nadal niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie zdolności do pracy, przysługuje mu świadczenie rehabilitacyjne. Jest ono wypłacane przez okres niezbędny do przywrócenia zdolności do pracy (ale nie dłużej jednak niż przez 12 miesięcy).

_ Zasiłek chorobowy przysługuje przez okres trwania niezdolności do pracy z powodu choroby ale nie dłużej jednak niż przez 182 dni. _ Należy zaznaczyć, iż świadczenie rehabilitacyjne nie przysługuje osobie uprawnionej do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy a także osobie uprawnionej do zasiłku dla bezrobotnych, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego lub urlopu na poratowanie zdrowia.

Renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który stał się niezdolny na skutek wypadku w drodze do pracy lub z pracy i spełnia łącznie następujące warunki, (określone w art. 57 i art. 57 a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS):

1. jest niezdolny do pracy;
2. niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b), pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3-8 i 9 lit. a), pkt 10 lit. a), pkt 11-12, 13 lit. a), pkt 14 lit. a) i pkt 15-17 oraz art. 7 pkt 1-4, 5 lit. a), pkt 6 i 12, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Wymogu określonego w pkt 2 nie stosuje się w przypadku ubezpieczonego, który będąc całkowicie niezdolny do pracy, udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety lub 25 lat dla mężczyzny.

Szczegółowe zasady uznawania zdarzenia za wypadek w drodze do pracy lub z pracy, sposób jego dokumentowania określa Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 24 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad oraz trybu uznawania zdarzenia za wypadek w drodze do pracy lub z pracy (Dz.U. Nr 237 poz. 2015).

Zgodnie z ww. rozporządzeniem, ubezpieczony, który uległ wypadkowi w drodze do pracy lub z pracy, jest obowiązany zawiadomić niezwłocznie pracodawcę (najpóźniej po ustaniu przeszkód uniemożliwiających niezwłoczne zawiadomienie o wypadku pracodawcę).

Ubezpieczony, który uległ wypadkowi w drodze do pracy lub z pracy, jest obowiązany zawiadomić niezwłocznie pracodawcę (najpóźniej po ustaniu przeszkód uniemożliwiających niezwłoczne zawiadomienie o wypadku pracodawcę).

Aby ubezpieczony mógł się ubiegać o przyznanie ww. świadczeń, zdarzenie musi zostać zakwalifikowane za wypadek w drodze do pracy lub z pracy na podstawie:

1. oświadczenia poszkodowanego, członka jego rodziny lub świadków co do czasu, miejsca i okoliczności zdarzenia;
2. informacji i dowodów pochodzących od podmiotów badających okoliczności i przyczyny zdarzenia lub udzielających poszkodowanemu pierwszej pomocy;
3. ustaleń sporządzającego kartę wypadku.

_ Ubezpieczony, który uległ wypadkowi w drodze do pracy lub z pracy, jest obowiązany zawiadomić niezwłocznie pracodawcę (najpóźniej po ustaniu przeszkód uniemożliwiających niezwłoczne zawiadomienie o wypadku pracodawcę). _

Ustalenie okoliczności wypadku jest dokonywane w karcie wypadku w drodze do pracy lub z pracy (wzór karty znajduje się w Rozporządzeniu). Kartę wypadku, pracodawca sporządza po ustaleniu okoliczności i przyczyn zdarzenia, nie później niż w terminie 14 dni od dnia uzyskania zawiadomienia o wypadku, w dwóch egzemplarzach, z których jeden otrzymuje poszkodowany lub członek jego rodziny, a drugi przechowuje się w dokumentacji powypadkowej.

W stosunku do pozostałych ubezpieczonych ustaleń okoliczności wypadku w karcie wypadku dokonuje m.in.:

- podmiot, na którego rzecz wykonywana jest odpłatnie praca w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania - w stosunku do wykonujących tę pracę na podstawie skierowania do pracy;
- pracodawca, u którego osoba pobierająca stypendium odbywa staż, przygotowanie zawodowe w miejscu pracy lub szkolenie, lub jednostka, w której osoba pobierająca stypendium odbywa szkolenie - w stosunku do osoby pobierającej stypendium w okresie odbywania tego stażu, przygotowania zawodowego w miejscu pracy lub szkolenia na podstawie skierowania wydanego przez powiatowy urząd pracy lub przez inny podmiot kierujący;
- spółdzielnia produkcyjna, spółdzielnia kółek rolniczych - w stosunku do członków tych spółdzielni oraz innych osób traktowanych na równi z członkiem spółdzielni, w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych, wykonujących pracę na rzecz tych spółdzielni;
- podmiot, na którego rzecz wykonywana jest praca na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia - w stosunku do wykonujących te umowy oraz w stosunku do osób współpracujących z taką osobą;
- ZUS- w stosunku do prowadzących pozarolniczą działalność oraz współpracujących przy prowadzeniu takiej działalności w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych;
- pracodawca, u którego poborowy odbywa służbę zastępczą - w stosunku do odbywających tę służbę;

Pełny wykaz podmiotów biorących udział w ustalaniu okoliczności wypadku znajduje się w art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób.
Osobie, która spełniła warunki określone w art. 57 Ustawy o emeryturach i rentach z FUS, w przypadku gdyby okazało się, że niezdolność do pracy na skutek wypadku w drodze do pracy była stała przysługuje renta stała. W przypadku okresowej niezdolności przysługuje renta okresowa.

_ Renta dla osoby częściowo niezdolnej do pracy wynosi 75% renty dla osoby całkowicie niezdolnej do pracy. _Renta dla osoby całkowicie niezdolnej do pracy wynosi:

- 24% kwoty bazowej (która wynosi 100 % przeciętnego wynagrodzenia pomniejszonego o potrącone od ubezpieczonych składki na ubezpieczenia społeczne, określone w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych, w poprzednim roku kalendarzowym)
- po 1,3% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów składkowych;
- po 0,7% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych;
- po 0,7% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresu brakującego do pełnych 25 lat okresów składkowych oraz nieskładkowych, przypadających od dnia zgłoszenia wniosku o rentę do dnia, w którym rencista ukończyłby 60 lat.

Renta dla osoby częściowo niezdolnej do pracy wynosi 75% renty dla osoby całkowicie niezdolnej do pracy.

Istnieje również możliwość przyznania renty szkoleniowej okres 6 miesięcy (z możliwością wydłużenia do maksimum 30 miesięcy na wniosek starosty) w przypadku orzeczenia celowości przekwalifikowania zawodowego ze względu na niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie.

Renta szkoleniowa wynosi 75% podstawy wymiaru renty ale nie może być niższa niż najniższa renta dla osoby częściowo niezdolnej do pracy (z zastrzeżeniem pewnych wyłączeń wskazanych w art. art. 104 ust. 1-4 Ustawy o emeryturach i rentach z FUS).

Autor jest aplikantem adwokackim w Kancelarii Siwek, Gaczyński, Kałusiński.