Jeżeli pracodawca i pracownik nie określili inaczej w umowie o pracę kwestii praw autorskich do utworów, które pracownik stworzył w ramach wykonywania obowiązków ze stosunku pracy, to pracodawca nabywa z chwilą przyjęcia utworu autorskie prawa majątkowe w granicach wynikających z celu umowy o pracę i zgodnego zamiaru stron.
Zasada ta nie odnosi się do utworów naukowych i programów komputerowych, w stosunku, do których uregulowano to odmiennie.
Dla uniknięcia wątpliwości ustawa z dnia 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych reguluje co się dzieje z autorskimi prawami majątkowymi do tzw. utworów pracowniczych czyli utworów stworzonych przez pracownika w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy.
Czy zasada ta obowiązuje zawsze?
Nie. Ma zastosowanie tylko wtedy gdy przejście praw autorskich nie zostało określone inaczej w umowie o pracę. W szczególności zasada ta będzie miała zastosowanie gdy umowa o pracę nie zawiera żadnych uregulowań w odniesieniu do praw autorskich do utworów stworzonych przez pracownika w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy.
Czy pracodawca nabywa wszystkie prawa autorskie do dzieł stworzonych przez pracownika?
Nie. Pracodawca może nabyć tylko autorskie prawa majątkowe. Autorskie prawa osobiste przysługują wyłącznie twórcy - pracownikowi utworu pracowniczego, który nie może się ich ani zrzec ani ich zbyć. Chronią one nieograniczoną w czasie więź twórcy - pracownika z utworem.
Czy zasada dotyczy wszystkich stworzonych utworów przez pracownika?
Nie. Dotyczy to tylko tych, które powstały w ramach wykonywania obowiązków ze stosunku pracy. Obowiązki te mogą być określone w umowie o pracę, mogą wynikać, np. z postanowień układów zbiorowych czy też z polecenia przełożonego wydanego w ramach obowiązków służbowych pracownika.
Zasada ta nie będzie miała natomiast zastosowania do utworów sporządzonych w ramach powierzonych zadań i obowiązków na podstawie umowy o dzieło, umowy zlecenia, dzieł wykonanych w ramach konkursu.
Kiedy pracodawca nabywa autorskie prawa majątkowe?
Autorskie prawa majątkowe do twórczości pracowniczej przysługują pierwotnie pracownikowi-twórcy. Dopiero z chwilą przyjęcia utworu przez pracodawcę, jeżeli chwila przejścia nie została uregulowana w umowie inaczej, przechodzą one, w granicach wynikających z celu umowy o pracę i zamiaru stron, na pracodawcę. Rozwiązanie umowy o pracę pomiędzy pracodawcą, a pracownikiem nie powoduje utraty przez pracodawcę tych nabytych autorskich praw majątkowych.
Utwór uważa się za przyjęty przez pracodawcę jeżeli nie zawiadomi on twórcy - pracownika w okresie sześciu miesięcy od dostarczenia utworu o jego nieprzyjęciu lub nie uzależni przyjęcia od dokonania w wyznaczonym terminie zmian. Strony mogą ustalić, że termin ten będzie krótszy lub dłuższy niż 6 miesięcy. Zgodnie z prawem autorskim w braku odmiennego uregulowania z momentem przejęcia utworu pracodawca nabywa własność przedmiotu, na którym go utrwalono, a więc nośnik np. wydruk komputerowy, kliszę.
Należy pamiętać, że pracodawca zgodnie z prawem autorskim jest zobligowany w ciągu dwóch lat (jeżeli strony nie określą innego terminu) od przyjęcia utworu przeznaczonego w umowie o pracę do rozpowszechnienia, do jego rozpowszechnienia. W przypadku niedopełnienia tego, twórca-pracownik może wyznaczyć na piśmie dodatkowy termin pracodawcy do rozpowszechnienia, a po jego bezskutecznym upływie przejmuje autorskie prawa majątkowe wraz z własnością przedmiotu, na którym utwór utrwalono, z powrotem.
W jakim zakresie pracodawca nabywa autorskie prawa majątkowe?
Pracodawca nabywa autorskie prawa majątkowe do utworu stworzonego przez pracownika tylko w granicach wynikających z celu umowy o pracę i zgodnego zamiaru stron. Oznacza to, że poza tymi granicami prawo do korzystania z utworu pozostaje przy twórcy - pracowniku. Aby uniknąć sporów co do zakresu w jakim pracodawca nabywa autorskie prawa majątkowe, a więc zakresu korzystania z tego utworu, zalecane jest wyraźne uregulowanie tej kwestii w umowie o pracę.
Autorka jest prawnikiem z zespołu prawa mediów i reklamy kancelarii Krawczyk i Wspólnicy