Od 26 października 2007 r. obowiązuje zmiana Kodeksu Pracy wprowadzająca zakaz pracy w placówkach handlowych w święta.
Na gruncie nowej regulacji powstają wątpliwości, na które odpowiedzi nie można niestety odnaleźć w obowiązujących przepisach.
| Zakaz obejmuje 12 dni w roku: |
| --- |
| * - Nowy Rok, * - Święta Wielkiej Nocy, * - 1 maja, * - 3 maja, * - pierwszy dzień Zielonych Świątek, * - Boże Ciało, * - 15 sierpnia - święto Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, * - Wszystkich Świętych, * - Święto Niepodległości, * - Boże Narodzenie _ Także wtedy, gdy święto przypada w niedzielę. _ |
Nowe normy oznaczają zakaz pracy przez osoby o statusie pracownika, czyli zatrudnione na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. Chodzi tu o wszystkich zatrudnionych w danej placówce pracowników, bez względu na stanowisko, czyli nie tylko bezpośrednio dokonujących sprzedaży towarów, ale także innych, zapewniających funkcjonowanie jednostki, np. osób sprzątających, magazynierów itd.
Właściciel może pracować
Należy zwrócić uwagę, że nowe przepisy nie oznaczają zakazu otwarcia placówki handlowej w święta, jeżeli pracę wykonywaliby ich właściciele lub inne osoby pracujące na podstawie umów cywilnych. W te dni będą mogły normalnie pracować placówki kultury, oświaty, a także wszyscy Ci, którzy prowadzą jednoosobową firmę i nie zatrudniają pracowników.
Dopuszczalna jest również praca w placówkach handlowych przy wykonywaniu prac koniecznych ze względu na użyteczność społeczną lub codzienne potrzeby ludności.
Powyższe kwestie zasadniczo nie budzą wątpliwości. Problemem jest natomiast określenie, co dokładnie należy rozumieć przez pojęcie ,,placówki handlowej".
Czym jest placówka handlowa?
Kodeks pracy nie zawiera definicji ustawowej, dlatego też przy oznaczaniu obiektów objętych zakazem handlu należy skorzystać z przepisów posiłkowych dotyczących klasyfikacji działalności, np. Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD).
Wobec tego ,,placówką handlową" będzie każda placówka, której główną działalnością jest działalność handlowa, hurtowa lub detaliczna, czyli która kupuje wyroby w celu dalszej sprzedaży. Oznacza to, że w rozumieniu PKD placówką handlową jest także stacja paliw.
To właśnie ten element nowej regulacji spowodował ożywioną dyskusję i oburzenie. Państwowa Inspekcja Pracy poinformowała jednak, że zakaz nie dotyczy stacji paliw, jako że są one placówkami użyteczności publicznej. Takie samo stanowisko zajęło Ministerstwo Pracy.
Nowelizację przepisów ostro skrytykowała Konfederacja Pracodawców Polskich (KPP), która określiła nowe przepisy jako ograniczenie wolności prowadzenia działalności gospodarczej. Jednocześnie kwestionuje ona prospołeczny charakter zmian twierdząc, że ich skutkiem będzie likwidacja od 18 do 27 tysięcy miejsc pracy.
KPP zwraca także uwagę na ryzyko powiększenia szarej strefy na rynku pracy poprzez umożliwienie wykonywania pracy w dni wolne w oparciu o umowy cywilnoprawne. W tym miejscu należy jednak mieć na uwadze przepisy Kodeksu pracy, zakazujące wykonywania pracy w ramach umów cywilnoprawnych, jeżeli jest ona świadczona w warunkach charakterystycznych dla stosunku pracy.
Powyższe zmiany powodują skrajne reakcje, od zadowolenia osób, które wreszcie będą mogły spędzić świąteczny dzień z bliskimi, po oburzenie pracodawców. Może tych ostatnich przekona fakt, że zakaz, będący rewolucją w Polsce, jest od dawna czymś naturalnym w wielu europejskich krajach.