Praktykantem może być osoba, która ukończyła co najmniej gimnazjum a jednocześnie nie ukończyła w dniu rozpoczęcia praktyki 30. roku życia. Praktyka może być odpłatna albo nieodpłatna.
W przypadku odpłatności wysokość miesięcznego wynagrodzenia nie może przekraczać dwukrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę. Ustawa w zakresie praktyki wprowadza generalne wyłączenie stosowania przepisów prawa pracy, za wyjątkiem przepisów kodeksu pracy dotyczących: równego traktowania w zatrudnieniu, dobowego i tygodniowego wymiaru czasu pracy, tygodniowego czasu pracy łącznie z godzinami nadliczbowymi, dobowego i tygodniowego wymiaru odpoczynku, przerw w pracy oraz pracy w porze nocnej.
Praktyki absolwenckie uregulowane zostały ustawą z dnia 17.07.2009 roku o praktykach absolwenckich (Dz.U. 2009.127.1052) – dalej: ustawa. Podmiotem przyjmującym na praktykę może być osoba fizyczna, osoba prawna a także jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej.
Praktyki odbywa się na podstawie umowy o praktykę absolwencką, która powinna zostać zawarta na piśmie. Ustawa wskazuje elementy konieczne umowy o praktykę, do których należą: rodzaj pracy, w ramach której praktykant ma uzyskiwać doświadczenie oraz nabywać umiejętności praktyczne, okres odbywania praktyki, tygodniowy wymiar czasu pracy w ramach praktyki a także, jeśli praktyka jest odpłatna, wysokość wynagrodzenia.
Przedmiotem takiej umowy nie może być praca szczególnie niebezpieczna w rozumieniu art. 23715 k.p. Umowa o praktykę może być zwarta na okres nie dłuższy niż 3 m-ce. Możliwe jest zawarcie kilku umów o praktykę pomiędzy tymi samymi podmiotami, łącznie jednak czas trwania tych umów nie może być dłuższy niż 3 miesiące.
W przypadku praktyki odbywanej nieodpłatnie umowa może być rozwiązana na piśmie w każdym czasie. W przypadku praktyki odpłatnej powinien zostać zachowany 7-dniowy termin wypowiedzenia. Podmiot przyjmujący na praktykę powinien zapewnić praktykantowi bezpieczne i higieniczne warunki pracy, takie jak pracownikom, a ponadto, jeśli wymaga tego stanowisko – odpowiednie środki ochrony indywidualnej. Na wniosek praktykanta jest on również zobowiązany wystawić na piśmie zaświadczenie o rodzaju wykonywanej pracy i umiejętnościach nabytych w czasie odbywania praktyki.
Ustawa wprowadziła zmiany do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Niewypłacone, niedokonane lub niepozostawione do dyspozycji świadczenia z tytułu odbywanych praktyk nie stanowią kosztu uzyskania przychodu. Podmiot przyjmujący na praktykę absolwencką stał się płatnikiem składek od świadczeń pieniężnych z tytułu odbywania praktyki. Analogiczna zmiana została wprowadzona do ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.
Zmiany nastąpiły także w przepisach o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach. Wypadek przy odbywaniu praktyki absolwenckiej uzasadnia przyznanie świadczeń na podstawie tych przepisów. Ustawa wprowadziła także zmiany do ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, zgodnie z którymi odbywanie praktyki absolwenckiej nie jest przeszkodą w uzyskaniu i posiadaniu statusu bezrobotnego, pod warunkiem przedstawienia powiatowemu urzędowi pracy umowy o praktykę.
Ponadto, odbywanie praktyki przez bezrobotnego stanowi uzasadnioną przyczynę niestawienia się w urzędzie pracy w wyznaczonym terminie w celu potwierdzenia gotowości pracy. Bezrobotny praktykant odbywający płatną praktykę zachowuje prawo do zasiłku dla bezrobotnego pod warunkiem, że otrzymywane świadczenie w ramach praktyki nie przekracza połowy minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Autor jest aplikant radcowski w Kancelarii BSO Prawo & Podatki we Wrocławiu