Trwa ładowanie...
Zaloguj
Notowania
Przejdź na

Eksmisja małżonka - kiedy może ją nakazać sąd?

0
Podziel się:

Orzeczenie eksmisji byłego współmałżonka w wyroku z reguły jest jednoznaczne z ustaleniem, że rozkład pożycia małżeńskiego nastąpił z jego wyłącznej winy.

Eksmisja małżonka - kiedy może ją nakazać sąd?

W toku sprawy o rozwód sąd orzeka nie tylko o samym rozwiązaniu małżeństwa, czy sprawach małoletnich dzieci. Istnieje również możliwość orzeczenia o eksmisji małżonka. Jest to nieobowiązkowy element wyroku. Jego podstawę prawną stanowi art. 58 § 2 zdanie 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, który mówi, że w wypadkach wyjątkowych, gdy jeden z małżonków swym rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie, sąd może nakazać jego eksmisję na żądanie drugiego małżonka.

Powyższy zapis wskazuje, że orzeczenie w tej części będzie rozpoznane, jedynie na wniosek drugiego z małżonków. Sąd zatem nie orzeka w tym przedmiocie z urzędu. Nadto owa norma prawna zastosowanie ma jedynie w toku sprawy o rozwód. Istnieje kilka możliwości, w jaki sposób zgłosić to żądanie. W pierwszej kolejności będzie to pozew o rozwód, odpowiedź na pozew o rozwód, pismo procesowe w sprawie, może to być również ustne żądanie zgłoszone do protokołu rozprawy w toku posiedzenia sądu. Niezależnie od wyboru jednego z powyższych wariantów, skutek jest ten sam - sąd zajmuje się orzekaniem w tym przedmiocie. Wyeksponować jedynie można fakt, że żądanie zgłoszone w formie pisemnej ułatwia z praktycznego punktu widzenia możliwość uzasadnienia swojego żądania.

Z literalnego brzmienia przepisu wywodzić należy, że eksmisja orzekana jest jedynie wyjątkowo, tak więc jedynie wówczas, gdy zachowanie współmałżonka uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie, gdy jest szkodliwe dla rodziny: drugiego małżonka oraz wspólnych dzieci stron postępowania. Zatem stwierdzić należy, że i w tym wypadku dobro dzieci jest uwzględniane w toku sprawy o rozwód. W przypadku orzekania o wspólnym zamieszkaniu sąd bierze pod uwagę i uwzględnia potrzeby dzieci i tego z małżonków, który będzie ich bezpośrednim opiekunem po orzeczeniu rozwodu.

Pochylić zatem należy się w pierwszej kolejności na przesłance rażąco nagannego zachowania. Z samego sformułowania powyższego wynika, że musi to być wyjątkowo uciążliwe i trudne do zniesienia dla rodziny działanie. Trudno bowiem poczytywać owe zachowania, jako zaniechania. Muszą one bowiem znajdować wyraz w czynnym postępowaniu współmałżonka, co do którego zgłoszone zostało orzeczenie eksmisji.

W pierwszej kolejności doktryna i szeroko ugruntowane orzecznictwo sądów, w tym Sądu Najwyższego, wskazuje że może to być nadużywanie alkoholu, przemoc słowna, przemoc fizyczna, działania szkodzące zdrowiu dzieci lub współmałżonka. Brak wskazania przez ustawodawcę zamkniętego katalogu rażąco nagannych działań, zatem powołane wyżej są jedynie ich przykładem. Sąd w ramach swojej kognicji, po kompleksowo przeprowadzonym postępowaniu każdorazowo oceni ich nasilenie, charakter, skutek, możność obciążenia nimi mającego być eksmitowanym małżonka.

Żądający eksmisji powinien uzasadnić żądanie, tj. zachowania, które występują i poprzeć je odpowiednimi dowodami. Mogą to być dowody z dokumentów, np. odpisy wyroków sądowych za znęcanie się nad rodziną, zaświadczenia o leczeniu odwykowym, notatki z interwencji policji, wizyt dzielnicowego, czy zeznania świadków oraz inne dowody, które potwierdzą rażące i naganne zachowania małżonka.

Dopuszczalna jest eksmisja małżonka, chociaż przysługują mu równe z drugim małżonkiem prawa do lokalu mieszkalnego. Orzeczenie eksmisji byłego współmałżonka w wyroku z reguły jest jednoznaczne z ustaleniem, że rozkład pożycia małżeńskiego nastąpił z jego wyłącznej winy. Sąd może, orzekając o eksmisji wyznaczyć termin do jej spełnienia, tj. wskazać termin, w którym małżonek powinien opuścić wspólne mieszkanie.

Zaznaczyć w tym miejscu należy, że eksmisja pozbawia jedynie uprawień do zamieszkiwania we wspólnym mieszkaniu. Nie daje jednak w żadnym razie podstaw do pozbawienia małżonka tytułu prawnego, jaki powstał z przydziału spółdzielczego prawa do lokalu.

W uchwale Sądu Najwyższego z dnia 23 lipca 2008 r., III CZP 73/08, OSNC 2009, nr 7-8, poz. 110, Sąd ten wskazał, że: _ W wyroku orzekającym rozwód nie można orzec eksmisji małżonka, któremu przysługuje lokatorskie spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego, stanowiące jego majątek osobisty _.

Jak wskazał również Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 12 czerwca 2008 r., III CZP 41/08, OSNC 2009, nr 7-8, poz. 94, art. 58 § 2 K.r.o. nie znajduje zastosowania, jeżeli tytuł prawny do zajmowanego wspólnie lokalu wskazuje, że małżonkowie są lokatorami w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy z 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 31, poz. 266 z późn. zm., wówczas _ mają zastosowanie przepisy art. 14 ust. 1 i 3 u.o.p.l., które ze względu na odesłanie zawarte w art. 3 ust.3 u.o.p.l., stosuje się do każdego orzeczenia eksmisji bez względu na jego podstawę, jeżeli zawiera ona regulacje mniej korzystną dla lokatora. Ze względu na to art. 58 § 2 k.r.o. nie jest korzystniejszy dla eksmitowanego najemcy, gdyż nie przewiduje możliwości ustalenia po jego stronie uprawnienia do lokalu socjalnego, musi znaleźć zastosowanie art. 14 ust. 1, 3 i 4 u.o.p.l. _

Niedopuszczalne jest też orzeczenie eksmisji współmałżonka, któremu przydzielono mieszkanie funkcyjne, służbowe, kwaterę (wojsko), itp. W tej kwestii także wypowiadał się często Sąd Najwyższy.

Sąd Najwyższy wskazał także, iż w czasie trwania postępowania w sprawie o rozwód, w której nie zgłoszono żądania eksmisji, małżonek może wystąpić w odrębnym procesie o eksmisję drugiego małżonka, z powołaniem się na podstawy przewidziane w Kodeksie cywilnym i w ustawie z 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów.

Eksmisja orzeczona wobec jednego z rozwiedzionych małżonków w wyroku rozwodowym, nie stanowi pozytywnej przesłanki i nie jest żadnego rodzaju orzeczeniem wstępnym dla późniejszego rozstrzygania o przyznaniu mieszkania drugiemu z nich w postępowaniu o podział majątku wspólnego. Jednak z pewnością takie orzeczenie ułatwi żądanie przyznania w toku sprawy o podział majątku mieszkania temu z uczestników, który uzyskał, na swoje żądanie, orzeczenie eksmisji współmałżonka w toku sprawy rozwodowej. W połączeniu z rozstrzygnięciem o winie wyłącznej, może też ono stanowić podstawę, obok spełnienia dalszych przesłanek, do ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym małżonków.

Jeśli została orzeczona eksmisja i eksmitowany mieszkanie opuścił, istnieje po jego stronie obowiązek wymeldowania się, a to stosownie do zapisów ustawy z 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych t.j. Dz. U. z 2006r. Nr 139, poz. 993, ze zm.) Jeśli nie nastąpi dobrowolne spełnienie powyższego obowiązku, można to uczynić decyzją w sprawie wymeldowania.

Czytaj więcej w Money.pl
Kontrowersyjny dokument o przemocy przyjęty Dokument budzi sprzeciw zarówno wśród opozycji, jak i organizacji pozarządowych.
Kiedy małżeństwo może być unieważnione? Podstawą do unieważnienia małżeństwa jest sytuacja, kiedy oświadczenie o wstąpieniu w związek zostało złożone pod wpływem bezprawnej groźby.
Jesteś w separacji? Nadal masz obowiązki Orzeczenie separacji, choć zwalnia małżonków od wspólnego pożycia, nie powoduje ustania wszystkich istniejących między nimi obowiązków.

Autorka jest adwokatem w Kancelarii Hejnar-Zawisza w Warszawie

wiadmomości
Oceń jakość naszego artykułu:
Twoja opinia pozwala nam tworzyć lepsze treści.
KOMENTARZE
(0)