We wrześniu Sejm przyjął ustawę o czasowym posługiwaniu się dowodami osobistymi wydanymi przed 1 stycznia 2001 roku, która pozwala posługiwać się starymi dowodami osobistymi do dnia 31 marca 2008 roku, jednak wnioski o wymianę starych dowodów na nowe należy składać do dnia 31 grudnia 2007 roku.
Oznacza to, że po zamknięciu procesu legislacyjnego i podpisaniu ustawy przez Prezydenta wydłużony zostanie czas posługiwania się starymi dowodami osobistymi._ Po upływie wskazanego terminu dowody osobiste wydane przed 1 stycznia 2001 roku utracą ważność co wynika wprost z art.2. ust. 1 ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 roku o zmianie ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych oraz ustawy o działalności gospodarczej. _
W związku z tym przestaną być ważnym dokumentem stwierdzającym tożsamość osoby, potwierdzającym obywatelstwo polskie oraz uprawniającym obywateli polskich do przekraczania granic państw członkowskich Unii Europejskiej, państw Europejskiego Obszaru Gospodarczego nienależących do Unii Europejskiej oraz państw niebędących stronami umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, których obywatele mogą korzystać ze swobody przepływu osób na podstawie umów zawartych przez te państwa ze Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi, uznających ten dokument za wystarczający do przekraczania ich granicy (ustawa z dnia 10 kwietnia 1974 roku o ewidencji ludności i dowodach osobistych, tekst jednolity Dz.U.z 2006 r. Nr 139 poz.993 ze zmianami), nawet wówczas gdy zostały wydane na czas nie oznaczony. Regulacja ustawowa bowiem odebrała tym dokumentom przymiot bezterminowości.
W konsekwencji osoba, która nie złoży wniosku o wymianę dokumentu traktowana będzie jako naruszająca art.34 ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych stanowiący, że każda osoba będąca obywatelem polskim i zamieszkująca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obowiązana jest posiadać dowód osobisty o ile ukończyła lat 18 lub lat 15 i pozostaje w stosunku pracy lub nie zamieszkuje wspólnie z osobami, pod których władzą rodzicielską lub opieką się znajduje, albo nie pozostaje pod władzą rodzicielską lub opieką.
_ Dalszą konsekwencją jest sankcja karna z art.55 pkt 1 stanowiącego, że kto: uchyla się od obowiązku posiadania lub wymiany dowodu osobistego, podlega karze ograniczenia wolności do 1 miesiąca albo karze grzywny. _Kolejną kwestią wymagającą rozważenia jest sprawa opłat związanych z wymianą dowodów osobistych i tego, kto takie opłaty powinien ponieść czy obywatel czy też może Skarb Państwa. Ustawa reguluje tę kwestię w art.36 a) ust.1 ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych zgodnie z którym dowód osobisty wydaje się po uiszczeniu należnej opłaty stanowiącej równowartość kosztów jego wydania.
Ustęp 3 tego artykułu upoważnił Radę Ministrów do określenia, w drodze rozporządzenia, wysokość opłaty za wydanie dowodu osobistego, trybu jej uiszczenia oraz warunki i zakres stosowania ulg i zwolnień od tej opłaty.
Rada Ministrów w rozporządzeniu z dnia 30 listopada 2000 roku w sprawie opłat za wydanie dowodu osobistego (Dz.U.z 2000 r.Nr 105 poz.1110 ze zmianami) określiła wysokość opłaty na kwotę 30 zł.
Ponieważ jest to obowiązek nałożony ustawą jego kwestionowanie dotyczące ponoszenia opłaty przez obywateli mogłoby wchodzić w rachubę poprzez skierowanie wniosku o sprawdzenie zgodności zapisów ustawy z Konstytucją RP przez Trybunał Konstytucyjny.
Nie przesądzając treści ewentualnego orzeczenia trybunału Konstytucyjnego warto zauważyć, że w dotychczasowym orzecznictwie zarysował się pogląd, że nie jest niedopuszczalną ingerencją w prawa obywatela zobowiązanie do ponoszenia określonych ciężarów finansowych.
Jarosław Pepliński Radca prawny Partner w Kancelarii J.Pepliński A.Łabędzki spółka komandytowa we Wrocławiu