43/4/A/2013

POSTANOWIENIE

z dnia 9 kwietnia 2013 r.

Sygn. akt K 20/12

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Zbigniew Cieślak - przewodniczący

Stanisław Rymar

Piotr Tuleja

Sławomira Wronkowska-Jaśkiewicz

Marek Zubik - sprawozdawca,

po rozpoznaniu, na posiedzeniu niejawnym w dniu 9 kwietnia 2013 r., wniosku Rzecznika Praw Obywatelskich o zbadanie zgodności:

postanawia:

na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, z 2000 r. Nr 48, poz. 552 i Nr 53, poz. 638, z 2001 r. Nr 98, poz. 1070, z 2005 r. Nr 169, poz. 1417, z 2009 r. Nr 56, poz. 459 i Nr 178, poz. 1375, z 2010 r. Nr 182, poz. 1228 i Nr 197, poz. 1307 oraz z 2011 r. Nr 112, poz. 654) umorzyć postępowanie na skutek cofnięcia wniosku.

UZASADNIENIE

I

1. Rzecznik Praw Obywatelskich (dalej też: wnioskodawca) wnioskiem z 27 kwietnia 2012 r. zwrócił się do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie zgodności:

- art. 20 ust. 17 w związku z art. 20 ust. 1, 2a i 2b ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. z 2011 r. Nr 287, poz. 1687, ze zm.; dalej: ustawa o Policji) z art. 2, art. 51 ust. 2 w związku z art. 31 ust. 3 i art. 51 ust. 4 Konstytucji,

- § 11 ust. 1, 2 i 3 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 5 września 2007 r. w sprawie przetwarzania przez Policję informacji o osobach (Dz. U. Nr 170, poz. 1203; dalej: rozporządzenie MSWiA) z art. 51 ust. 5 Konstytucji,

- § 114, § 115, § 116, § 117, § 118, § 119, § 121 i § 123 Decyzji Nr 167 Komendanta Głównego Policji z dnia 19 marca 2008 r. w sprawie funkcjonowania zestawu centralnych zbiorów informacji tworzących Krajowy System Informacyjny Policji (Dz. Urz. KGP Nr 10, poz. 57, ze zm.; dalej: decyzja KGP) z art. 87 ust. 1 i art. 51 ust. 5 Konstytucji.

1.1. Zdaniem wnioskodawcy, art. 20 ust. 17 w związku z art. 20 ust. 1, 2a i 2b ustawy o Policji narusza wywodzoną z art. 2 Konstytucji zasadę określoności prawa. Zaskarżona regulacja upoważnia organy Policji do przechowywania danych o jednostce zgromadzonych w toku prowadzonych przez tę służbę czynności przez „okres niezbędny do realizacji ustawowych zadań Policji” i obliguje do „weryfikacji tych danych po zakończeniu sprawy”, w ramach której zostały one wprowadzone do zbioru, a ponadto „nie rzadziej niż co 10 lat od dnia uzyskania lub pobrania informacji”, a także do usuwania „zbędnych danych”. Tego rodzaju sformułowanie przepisu ustawy ingerującego w konstytucyjne wolności i prawa jednostek, ze względu na swą blankietowość, nie pozwala - w ocenie wnioskodawcy - na precyzyjne ustalenie, w jakich okolicznościach i w jakim terminie zgromadzone przez Policję informacje o jednostce, obejmujące m.in. dane osobowe i adresowe, odciski linii papilarnych, zdjęcia, szkice i opisy wizerunku, cechy, znaki szczególne, a ponadto także dane o sposobie działania sprawców przestępstw i ich zachowaniu wobec pokrzywdzonych, zostaną usunięte z policyjnego rejestru. Jak zaznaczył Rzecznik Praw Obywatelskich, art. 20 ust. 17 ustawy o Policji nie określa precyzyjnych kryteriów usuwania danych dotyczących jednostek z prowadzonego przez Policję rejestru. Nie pozwala bowiem na zdefiniowanie, jakie dane powinny być uznawane za zbędne i w związku z tym podlegają usunięciu z rejestru, a jakie mogą być dalej przechowywane. Przepis ten jedynym kryterium przechowywania danych o jednostce czyni hipotetyczną przydatność tych informacji dla późniejszej działalności Policji. Ponadto zakwestionowane unormowanie ustawowe nie pozwala na jednoznaczne wskazanie terminu usunięcia danych. W ocenie wnioskodawcy, dane te mogą być przechowywane praktycznie bezterminowo, albowiem - wobec braku precyzyjnych kryteriów weryfikacji oraz usuwania danych - wszystkie informacje o jednostce zebrane w toku działań operacyjnych mogą być uznawane przez funkcjonariuszy za „niezbędne” dla realizacji ustawowych zdań, a co za tym idzie - w świetle zaskarżonego przepisu ustawy - przechowywane w policyjnym rejestrze.

Użycie przez ustawodawcę zwrotów nieostrych w przepisach regulujących gromadzenie danych o jednostce przesuwa w istocie na władzę wykonawczą możliwość określenia rzeczywistych granic wkroczenia przez Policję w sferę prywatności jednostek.

Zdaniem Rzecznika, nieostrość pojęciowa art. 20 ust. 17 ustawy o Policji prowadzi w konsekwencji do naruszenia zasady proporcjonalności wynikającej z art. 51 ust. 2 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji. Niejasne okoliczności, w jakich Policja ma prawo przechowywać i przetwarzać zebrane dane, uniemożliwia pomyślne przeprowadzenie testu proporcjonalności, ponieważ nie jest możliwa jakakolwiek ocena, czy ograniczenia autonomii informacyjnej są w stanie doprowadzić do zamierzonego celu regulacji. Skutkować ma to niezgodnością zaskarżonego przepisu z art. 51 ust. 2 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji.

Wnioskodawca podniósł również zarzut naruszenia art. 51 ust. 4 Konstytucji. Zaskarżony przepis nie odnosi się bowiem w żaden sposób do procedur usuwania danych z rejestru. Nie uprawnia zainteresowanych jednostek do wystąpienia z żądaniem sprostowania lub usunięcia informacji nieprawdziwych, niepełnych lub zebranych w sposób sprzeczny z ustawą. Brak stosownej regulacji - zdaniem Rzecznika - ma umożliwiać Policji arbitralne decydowanie o pozostawieniu danych w rejestrze. Powołując się na orzeczenia NSA i wojewódzkich sądów administracyjnych, wnioskodawca wskazał, że nie mają w tym zakresie zastosowania przepisy ustawy o ochronie danych osobowych, umożliwiające wystąpienie z żądaniem ich udostępnienia, ponieważ art. 20 ust. 17 ustawy o Policji traktowany jest jako przepis szczegółowy, wyłączający ogólniejsze rozwiązania przewidziane w ustawie o ochronie danych osobowych.

1.2. Odnosząc się do § 11 ust. 1, 2 i 3 rozporządzenia MSWiA, Rzecznik Praw Obywatelskich sformułował zarzut niezgodności tych przepisów z art. 51 ust. 5 Konstytucji, określającym obowiązek wyłącznego uregulowania w ustawie zasad i trybu gromadzenia oraz udostępniania informacji o jednostce. Zakwestionowane przepisy rozporządzenia MSWiA nie precyzują przesłanek oceny przydatności danych zgromadzonych w rejestrze ani nie wskazują dokładnych terminów usuwania danych zbędnych. Co więcej, § 11 ust. 1 przewiduje odmienny niż w ustawie o Policji maksymalny czas weryfikacji informacji przechowywanych przez tę służbę. W tym stanie rzeczy § 11 ust. 1, 2 i 3 rozporządzenia MSWiA są - zdaniem wnioskodawcy - niezgodne z art. 51 ust. 5 Konstytucji.

1.3. Podobne zarzuty Rzecznik Praw Obywatelskich sformułował odnośnie do § 114-119, § 121 i § 123 decyzji KGP. Jego zdaniem, przepisy decyzji KGP - precyzujące terminy oraz przesłanki weryfikacji i niszczenia danych o jednostce - zamieszczone w akcie prawa wewnętrznie obowiązującego, dotyczą materii zastrzeżonej przez ustrojodawcę do wyłącznego zakresu normowania ustawy. Noszą tym samym cechy aktu powszechnie obowiązującego. W ocenie wnioskodawcy, kształtują one sytuację prawną jednostek, mogąc stanowić podstawę rozstrzygania przez organy władzy wykonawczej o ich sytuacji prawnej. W tym stanie rzeczy, zaskarżone przepisy decyzji KGP mają być niezgodne z art. 87 ust. 1 i art. 51 ust. 5 Konstytucji.

2. W piśmie z 23 listopada 2012 r. Marszałek Sejmu zajął stanowisko w imieniu Sejmu, odnosząc się tylko do zarzutów sformułowanych wobec przepisów ustawy o Policji. Wniósł on o stwierdzenie zgodności art. 20 ust. 17 ustawy o Policji z art. 2, art. 51 ust. 2 w związku z art. 31 ust. 3 oraz art. 51 ust. 4 Konstytucji. W pozostałym zaś zakresie, wniósł o umorzenie postępowania ze względu na niedopuszczalność wydania wyroku. Wnioskodawca nie przedstawił mianowicie żadnego uzasadnienia niekonstytucyjności art. 20 ust. 1, 2a i 2b ustawy o Policji.

Marszałek Sejmu nie podzielił zarzutów Rzecznika Praw Obywatelskich co do niedookreśloności art. 20 ust. 17 ustawy o Policji. Jak podkreślił, w ustawie nie występuje przywoływane przez wnioskodawcę pojęcie „dane niezbędne”, natomiast znaczenie pojęcia „dane zbędne” jest możliwe do zdefiniowania zgodnie z powszechnie aprobowanymi metodami wykładni prawa. Niewątpliwie art. 20 ust. 17 ustawy o Policji posługuje się pojęciem nieostrym. Nie może to jednakże per se oznaczać jego niekonstytucyjności. Z treści ustawy o Policji wynikają wszakże - w ocenie Marszałka Sejmu - istotne wskazania dookreślające pojęcie „zbędnych danych osobowych” oraz pewne wskazówki umożliwiające określenie, czy zebrane dane osobowe są zbędne. Po pierwsze, sam kwestionowany przepis zawęża jego zakres znaczeniowy, wskazując, że za zbędne mogą być uznane wyłącznie takie dane, które zebrano w celu wykrycia przestępstwa, a nie wykroczenia czy zapobieżenia przestępstwu. Po drugie, weryfikacja zgromadzonych danych ma odbywać się w kontekście ustawowych zadań Policji, określonych w art. 1 ustawy o Policji. Po trzecie, ocena zebranych danych musi być przeprowadzona z punktu widzenia konkretnej sprawy, której dotyczą. Rekonstrukcja znaczenia pojęcia niedookreślonego powinna być również dokonywana na podstawie pozostałych przepisów ustawy o Policji, zwłaszcza zaś art. 20 ust. 17b i 18 tej ustawy. Przepisy te określają szczegółowe - względem art. 20 ust. 17 - przesłanki niszczenia danych zgromadzonych przez Policję i przechowywanych w rejestrach policyjnych. W konsekwencji okoliczności mieszczące się w zakresie pojęcia „dane zbędne”, którym operuje ustawodawca w zaskarżonym przepisie, zostają istotnie ograniczone i możliwe do ustalenia.

Zdaniem Marszałka Sejmu, ograniczone też zostały w ustawie o Policji podmiotowe i przedmiotowe przesłanki przechowywania danych o jednostce. Policja może gromadzić tylko dane określone w art. 20 ust. 2b ustawy o Policji w odniesieniu do osób podejrzanych o popełnienie przestępstw ściganych z oskarżenia publicznego, nieletnich dopuszczających się czynów zabronionych przez ustawę jako przestępstwa ścigane z oskarżenia publicznego, osób o nieustalonej tożsamości lub usiłujących ukryć swą tożsamość, a także osób poszukiwanych. Jak zauważył Marszałek Sejmu, istotne znaczenie dla rekonstrukcji pojęcia danych zbędnych ma również art. 20 ust. 2c, który przewiduje, że danych dotyczących osób określonych w art. 20 ust. 2b nie pobiera się, jeśli „nie mają one przydatności wykrywczej, dowodowej lub identyfikacyjnej w prowadzonym postępowaniu”. Zbędnymi w rozumieniu kwestionowanego przepisu będą w rezultacie również dane pozbawione walorów, o których mowa powyżej.

Odnosząc się do zarzutu niedookreśloności wskazanych w art. 20 ust. 17 ustawy o Policji terminów weryfikacji zgromadzonych danych, Marszałek Sejmu uznał go za nieuzasadniony. Przepis art. 20 ust. 17 - w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2012 r. - jednoznacznie ustanawia dwa niezależne od siebie terminy weryfikacji. Pierwszy, a zarazem podstawowy, to moment zakończenia sprawy, w ramach której dane wprowadzono do zbioru, drugi natomiast termin ma charakter gwarancyjny i wynosi 10 lat od uzyskania informacji. Zdaniem Marszałka Sejmu, ze wskazanego przepisu wynika dyrektywa zaprzestania przechowywania oraz usunięcia danych uznanych za zbędne niezwłocznie po zakończeniu sprawy, a nie - jak zdaje się twierdzić wnioskodawca - dopiero po upływie 10 lat.

W ocenie Marszałka Sejmu, obowiązujące unormowania zezwalają na określenie precyzyjnych granic wkroczenia Policji w autonomię informacyjną jednostki. Pozostają zatem w zgodzie z konstytucyjną zasadą proporcjonalności ingerencji w sferę wolności i praw.

Odnosząc się do zarzutu niezgodności zakwestionowanego przepisu z art. 51 ust. 4 Konstytucji, Marszałek Sejmu podkreślił niesłuszność poglądu o szczególnym charakterze przepisów ustawy o Policji w stosunku do przepisów ustawy o ochronie danych osobowych. Pogląd sformułowany przez wnioskodawcę opiera się na błędnej analizie orzecznictwa sądów administracyjnych. Mechanizmy realizujące prawo każdej jednostki do żądania sprostowania oraz usunięcia informacji nieprawdziwych, niepełnych albo zebranych w sposób sprzeczny z ustawą nie zostały unormowane w zaskarżonych przepisach, lecz wynikają z innych regulacji prawnych. Wobec tego art. 20 ust. 17 ustawy o Policji jest zgodny z art. 51 ust. 4 Konstytucji.

3. W piśmie z 16 lipca 2012 r. stanowisko w sprawie zajął Prokurator Generalny. Wniósł on o stwierdzenie, że art. 20 ust. 17 w związku z art. 20 ust. 1, 2a i 2b ustawy o Policji jest niezgodny z art. 2, art. 51 ust. 2 w związku z art. 31 ust. 3 i art. 51 ust. 4 Konstytucji, § 11 ust. 1, 2 i 3 rozporządzenia MSWiA jest niezgodny z art. 51 ust. 5 Konstytucji, a § 114, § 115, § 116, § 117, § 118, § 119, § 121 i § 123 decyzji KGP jest niezgodny z art. 87 ust. 1 i art. 51 ust. 5 Konstytucji.

Prokurator Generalny podzielił argumentację wnioskodawcy. Posługiwanie się przez ustawodawcę niedookreślonymi i blankietowymi pojęciami, których zakresu znaczeniowego nie można ustalić na gruncie przepisów ustawy, prowadzi do naruszenia ciążącego na nim obowiązku, aby zakres ograniczania konstytucyjnych wolności oraz praw był wskazywany wprost w ustawie w sposób jasny, kompletny oraz precyzyjny. Ustawa o Policji nie definiuje pojęć: „dane zbędne” i „okres niezbędny do realizacji ustawowych zadań Policji”, natomiast odnoszące się do nich kryterium przydatności informacji w prowadzonych postępowaniach zostało unormowanie dopiero w rozporządzeniu. Nie można zatem mówić o kompletności tej regulacji ustawowej, a to jest bezwzględnie wymagane przy ograniczaniu prawa do prywatności oraz autonomii informacyjnej. W konsekwencji kwestionowany przepis ustawy o Policji nie spełnia także wymogów zasady proporcjonalności.

Zdaniem Prokuratora Generalnego, w zakwestionowanych przepisach ustawy o Policji występuje pominięcie ustawodawcze. Żaden z nich nie przyznaje bowiem jednostkom prawa do wystąpienia z żądaniem sprostowania i usunięcia informacji nieprawdziwych, niepełnych lub zebranych w sposób sprzeczny z ustawą, gwarantowanego przez art. 51 ust. 4 Konstytucji. Z kolei samodzielne decydowanie przez Policję o pozostawieniu danych w rejestrze, bez zewnętrznej kontroli sprawowanej np. przez sąd, stwarza potencjalne niebezpieczeństwo arbitralności takich rozstrzygnięć.

Odnosząc się do przepisów rozporządzenia MSWiA, Prokurator Generalny stwierdził, że prawodawca zdecydowanie za wąsko - w stosunku do zakresu ustawowego upoważnienia z art. 20 ust. 19 - unormował przesłanki trybu gromadzenia danych przez Policję, ale także zmodyfikował i uzupełnił ustawę co do przesłanek usuwania danych o dodatkowe kryterium, jakim jest ich nieprzydatność w prowadzonych postępowaniach, choć upoważnienie tego nie przewidziało. Tym samym § 11 ust. 1, 2 i 3 rozporządzenia MSWiA są niezgodne z art. 51 ust. 5 Konstytucji.

W opinii Prokuratora Generalnego zakwestionowane przepisy decyzji KGP wskazują okresy przechowywania danych w rejestrach policyjnych w odniesieniu do różnych kategorii osób. Ponadto ustanawiają odmienne od przewidzianych w ustawie terminy usuwania danych zbędnych. To znaczy, że modyfikują w niedopuszczalny konstytucyjnie sposób regulacje ustawowe. Kwestionowane przepisy decyzji noszą zarazem cechy aktów prawa powszechnie obowiązującego, gdyż na ich podstawie podejmowane są rozstrzygnięcia o sytuacji prawnej jednostek. Skoro decyzja KGP nie mieści się w konstytucyjnym katalogu źródeł prawa określonym w art. 87 ust. 1 Konstytucji, czyli nie może być traktowana jako akt normatywny powszechnie obowiązujący, który kształtuje pozycję jednostki, unormowania te naruszają art. 87 ust. 1 i art. 51 ust. 5 Konstytucji.

4. W piśmie z 27 lipca 2012 r. stanowisko zajął Minister Spraw Wewnętrznych. Wniósł on o stwierdzenie, że art. 20 ust. 17 w związku z art. 20 ust. 1, 2a i 2b ustawy o Policji jest zgodny z art. 2, art. 51 ust. 2 w związku z art. 31 ust. 3 oraz nie jest niezgodny z art. 51 ust. 4 Konstytucji. Ponadto w zakresie badania zgodności § 11 ust. 1, 2 i 3 rozporządzenia MSWiA z art. 51 ust. 5 Konstytucji oraz § 114, § 115, § 116, § 117, § 118, § 119, § 121 i § 123 decyzji KGP z art. 51 ust. 5 i art. 87 ust. 1 Konstytucji wniósł o umorzenie postępowania z uwagi na zbędność wydania wyroku.

Minister Spraw Wewnętrznych zwrócił uwagę na zmianę treści kwestionowanego we wniosku art. 20 ust. 17 ustawy o Policji, która nastąpiła od 1 stycznia 2012 r. Zgromadzone przez Policję dane, które uznane zostaną za zbędne, mają być usuwane niezwłocznie po zakończeniu sprawy, natomiast weryfikacja ich przydatności ma następować nie rzadziej niż co 10 lat od dnia uzyskania lub pobrania informacji.

Odnosząc się do zarzutu niezgodności art. 20 ust. 17 w związku z art. 20 ust. 1, 2a i 2b ustawy o Policji z art. 2 Konstytucji, Minister Spraw Wewnętrznych wskazał na konieczność użycia pojęcia „dane zbędne”. Nie jest bowiem możliwe sprecyzowanie w ustawie, jakie dane są niezbędne na poszczególnych etapach prowadzonego postępowania do jego prawidłowego przeprowadzenia. Próby wprowadzania takich regulacji powodowałyby natomiast nadmierną kazuistykę. Zwroty nieostre, jakimi są w istocie „dane niezbędne” i „dane zbędne”, mogą być wypełnione treścią na podstawie obowiązujących reguł wykładni prawa.

Minister Spraw Wewnętrznych nie podzielił poglądu wnioskodawcy o niezgodności art. 20 ust. 17 w związku z art. 20 ust. 1, 2a i 2b ustawy o Policji z art. 51 ust. 2 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji. Zaskarżony przepis w brzmieniu przywoływanym przez Rzecznika Praw Obywatelskich był już przedmiotem kontroli Trybunału Konstytucyjnego. W wyroku z 12 grudnia 2005 r. o sygn. K 32/04 Trybunał uznał, że pomimo niebezpieczeństw z tego płynących, norma prawna wynikająca z zakwestionowanego przepisu mieści się w granicach swobody regulacyjnej ustawodawcy i jest proporcjonalna z uwagi na współcześnie istniejące zagrożenia bezpieczeństwa przestępczością zorganizowaną i terroryzmem. Zdaniem Ministra Spraw Wewnętrznych, obecne brzmienie ustawy doprecyzowuje przesłanki przechowywania danych osobowych w stopniu większym niż brzmienie poprzednie, będące już przedmiotem kontroli Trybunału.

Przepis art. 20 ust. 17 w związku z art. 20 ust. 1, 2a i 2b ustawy o Policji nie narusza wynikającego z art. 51 ust. 4 Konstytucji prawa jednostki do żądania sprostowania oraz usunięcia informacji nieprawdziwych, niepełnych lub zebranych w sposób sprzeczny z ustawą. Wprawdzie ustawa o Policji nie ustanawia procedury służącej realizacji tego prawa, to jednak gwarancje te zapewnia ustawa o ochronie danych osobowych. Ponadto nie można - wbrew twierdzeniom wnioskodawcy - uznać, że sądy administracyjne w swym orzecznictwie traktowały przepis ustawy o Policji jako unormowanie wyłączające ogólne regulacje ustawy o ochronie danych osobowych. Wobec tego, art. 51 ust. 4 nie może być uznany za adekwatny wzorzec kontroli.

Minister Spraw Wewnętrznych wniósł jednocześnie o umorzenie postępowania w zakresie badania zgodności przepisów rozporządzenia MSWiA oraz decyzji KGP ze względu na zbędność orzekania. Rozporządzenie to - zgodnie z art. 35 ustawy z dnia 16 września 2011 r. o wymianie informacji z organami ścigania państw członkowskich Unii Europejskiej (Dz. U. Nr 230, poz. 1371; dalej: ustawa nowelizująca) - obowiązuje warunkowo do czasu wydania nowego rozporządzenia na podstawie znowelizowanego art. 20 ust. 19 ustawy o Policji, nie dłużej jednak niż do 1 stycznia 2013 r. Występujące obecnie niespójności między postanowieniami ustawy a obowiązującym rozporządzeniem zostaną usunięte. Utrata mocy obowiązującej rozporządzenia spowoduje w rezultacie utratę mocy obowiązującej wydanej na jego podstawie decyzji KGP.

5. W piśmie z 18 lipca 2012 r. stanowisko w sprawie zajął Komendant Główny Policji. Wniósł on o umorzenie postępowania w zakresie badania zgodności art. 20 ust. 17 w związku z art. 20 ust. 1, 2a i 2b ustawy o Policji z art. 2, art. 51 ust. 2 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji ze względu na zbędność wydania wyroku oraz z art. 51 ust. 4 Konstytucji ze względu na zbędność lub niedopuszczalność wydania wyroku. W wypadku uznania braku podstaw do umorzenia, wniósł o stwierdzenie, że art. 20 ust. 17 w związku z art. 20 ust. 1, 2a i 2b ustawy o Policji jest zgodny z art. 2, art. 51 ust. 2 w związku z art. 31 ust. 3 i nie jest niezgodny z art. 51 ust. 4 Konstytucji. Komendant Główny Policji wniósł jednocześnie o umorzenie postępowania w zakresie badania zgodności § 11 ust. 1, 2 i 3 rozporządzenia MSWiA z art. 51 ust. 5 Konstytucji oraz § 114, § 115, § 116, § 117, § 118, § 119, § 121 i § 123 decyzji KGP z art. 87 ust. 1 i z art. 51 ust. 5 Konstytucji, ze względu na zbędność wydania wyroku oraz utratę mocy obowiązującej wymienionych aktów normatywnych przed wydaniem orzeczenia.

Zdaniem Komendanta Głównego Policji, orzeczenie przez Trybunał Konstytucyjny o zgodności art. 20 ust. 17 ustawy o Policji z art. 51 ust. 2 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji w wyroku o sygn. K 32/04 sprawia, że badanie konstytucyjności wskazanego przepisu staje się zbędne. Co więcej, późniejsze nowelizacje ustawy o Policji doprecyzowały zakres danych, których gromadzenie jest dopuszczalne, a także materialnoprawne przesłanki zaniechania ich gromadzenia i usunięcia. W związku z tym aktualny standard regulacji przewyższa minimum wymagane przez Trybunał Konstytucyjny w sprawie o sygn. K 32/04.

Odnosząc się do zarzutu niezgodności art. 20 ust. 17 w związku z art. 20 ust. 1, 2a i 2b ustawy o Policji z art. 2 Konstytucji, Komendant Główny Policji wskazał - oparłszy się na postanowieniu Trybunału wydanym w ramach wstępnego rozpoznania skarg konstytucyjnych - że przepis ten ma charakter ustrojowy i nie ma samodzielnego charakteru, a więc nie może stanowić wzorca kontroli w niniejszej sprawie. Ponadto w wyroku o sygn. K 32/04 Trybunał Konstytucyjny uznał zakwestionowaną normę jako mieszczącą się w zakresie swobody regulacyjnej ustawodawcy w demokratycznym państwie prawnym i odpowiadającą wymogom wynikającym z zasady proporcjonalności. Wbrew twierdzeniom wnioskodawcy możliwe jest ustalenie jednoznacznej treści normatywnej art. 20 ust. 17 w związku z art. 20 ust. 1, 2a i 2b ustawy o Policji w świetle pozostałych przepisów tej ustawy, wykorzystując m.in. wykładnię historyczną, funkcjonalną i systemową, jak również dotychczasowe orzecznictwo.

Zdaniem Komendanta Głównego Policji, przepisy ustawy o Policji nie muszą powielać regulacji wyrażonych w art. 51 ust. 4 Konstytucji, w szczególności jeśli Konstytucję można stosować bezpośrednio, a procedury dostępu do danych osobowych przewiduje także art. 32 ust. 1 pkt 6 ustawy o ochronie danych osobowych, mający zastosowanie w odniesieniu do danych osobowych przechowywanych w rejestrach policyjnych.

Odnosząc się do przywoływanego przez wnioskodawcę rozbieżnego orzecznictwa sądów administracyjnych - w ocenie Komendanta Głównego Policji - argumentacja wnioskodawcy wskazuje na to, że jego intencją jest uzyskanie wiążącej wykładni art. 20 ust. 17 ustawy o Policji, a nie rozstrzygnięcie o konstytucyjności tego przepisu. W związku z tym powinno to skutkować umorzeniem postępowania ze względu na niedopuszczalność wydania wyroku.

Komendant Główny Policji wniósł również o umorzenie postępowania w zakresie badania zgodności rozporządzenia MSWiA oraz decyzji KGP z Konstytucją, z powodu utraty mocy obowiązującej przepisu przed wydaniem wyroku. Stan niespójności wynikający z braku nowego aktu wykonawczego ma trwać - zgodnie z ustawą nowelizującą - nie dłużej niż do 1 stycznia 2013 r. Jednocześnie, niezależnie od przeszkód formalnych, kwestionowane rozporządzenie MSWiA spełnia wymagania art. 51 ust. 5 Konstytucji, ponieważ reguluje wyłącznie sposoby określania przydatności danych zgromadzonych zgodnie z ustawą, nie ingerując przy tym w wolności i prawa jednostek. Wskazana we wniosku Rzecznika Praw Obywatelskich decyzja KGP ma natomiast charakter techniczny. Określa ona jedynie sposób postępowania z osiągniętym wynikiem weryfikacji danych. Nie ma natomiast charakteru aktu prawa powszechnie obowiązującego, który kształtowałby sytuację prawną jednostki.

6. Pismem procesowym z 21 marca 2013 r. Rzecznik Praw Obywatelskich cofnął wniosek z 27 kwietnia 2012 r. i wniósł o umorzenie postępowania stosownie do art. 39 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.).

Stosownie do art. 35 ustawy nowelizującej zakwestionowane przepisy rozporządzenia MSWiA utraciły moc obowiązującą z dniem 1 stycznia 2013 r. W konsekwencji utraciła także moc obowiązującą zaskarżona decyzja KGP wydana na podstawie § 4 ust. 2 i 5 oraz § 8 rozporządzenia MSWiA. Ponadto na mocy art. 27 ustawy nowelizującej, zmienione zostało zawarte w art. 20 ust. 19 ustawy o Policji upoważnienie ustawowe do wydania aktu wykonawczego w omawianym zakresie. W dniu 4 stycznia 2013 r. ogłoszone zostało w Dzienniku Ustaw nowe rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 31 grudnia 2012 r. w sprawie przetwarzania informacji przez Policję (Dz. U. z 2013 r., poz. 8), zawierające nową podstawę do wydania decyzji przez Komendanta Głównego Policji.

W związku ze zmianą stanu prawnego Rzecznik Praw Obywatelskich cofnął wniosek w całości oraz wniósł o umorzenie postępowania w tej sprawie.

II

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 31 ust. 2 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) wnioskodawca może do rozpoczęcia rozprawy wycofać wniosek, pytanie prawne albo skargę konstytucyjną. Jak przyjmuje się w orzecznictwie Trybunału, prawo do wycofania wniosku przed rozpoczęciem rozprawy mieści się w granicach swobodnego uznania wnioskodawcy. Jest to jeden z przejawów dyspozycyjności, na której opiera się postępowanie przed Trybunałem Konstytucyjnym (zob. zamiast wielu postanowienie TK z 10 stycznia 2013 r., sygn. K 36/11, niepubl., cz. IV, pkt 1 uzasadnienia). Wycofanie wniosku przed rozpoczęciem rozprawy nie podlega w związku z tym ocenie Trybunału Konstytucyjnego. Trybunał jest takim stanowiskiem wnioskodawcy związany. W konsekwencji, zgodnie z art. 39 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK, zachodzi konieczność umorzenia postępowania.

Mając powyższe na uwadze, Trybunał Konstytucyjny stwierdził skuteczność cofnięcia przez Rzecznika Praw Obywatelskich wniosku z 27 kwietnia 2012 r.

Z tych względów Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.

8