Money.plPrawoOrzecznictwo

Trybunał Konstytucyjny

Postanowienie z dnia 2011-10-13 - Ts 21/11
Repertorium:Ts | Repertorium Trybunału Konstytucyjnego - do rejestrowania skarg konstytucyjnych podlegających wstępnemu rozpoznaniu.
Sygnatura:Ts 21/11
Tytuł:Postanowienie z dnia 2011-10-13
Opis: 
Publikacja w Z.U.Z.U. 2012 / 1B / 110

110/1/B/2012

POSTANOWIENIE

z dnia 13 października 2011 r.

Sygn. akt Ts 21/11

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Sławomira Wronkowska-Jaśkiewicz,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej MKS Sp. z o.o. w sprawie zgodności:

art. 681 § 1 oraz art. 771 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej z 12 stycznia 2011 r. MKS Sp. z o.o. (dalej: skarżąca) zarzuciła niezgodność art. 681 § 1 i art. 771 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.c.) z art. 2 Konstytucji.

Skarga została wniesiona w związku z następującym stanem faktycznym. Skarżąca wniosła powództwo o zapłatę 1 357,19 zł (równowartość 250 euro) przeciwko swojemu kontrahentowi z tytułu wynagrodzenia za wykonany przewóz.

Sąd Rejonowy w Tychach - Wydział VI Gospodarczy z 1 czerwca 2010 r. (sygn. akt VI GC upr 129/10/6) zasądził na rzecz skarżącej kwotę 1 085,75 zł (równowartość 200 euro), a w pozostałym zakresie powództwo oddalił. Sąd ustalił, że uzgodnienia co do transportu strony poczyniły ustnie, zaś podstawę wspólnych ustaleń stanowiła oferta frachtu zamieszczona przez pozwaną na giełdzie transportowej. Skarżąca przyjęła zlecenie za wynagrodzeniem w wysokości 200 euro. Niezależnie od powyższego, skarżąca wysłała następnego dnia do pozwanej pismo, w którym podała inną kwotę - 250 euro. Sąd I instancji uznał, że pisemnego oświadczenia skarżącej nie można oceniać w kategoriach pisemnego potwierdzenia ustnie zawartej umowy, ponieważ nie zostało ono wysłane niezwłocznie (a dopiero następnego dnia) i zawierało uzupełnienia umowy zmieniające istotnie jej treść (znaczna zmiana wysokości wynagrodzenia).

Skarżąca wniosła apelację od tego orzeczenia. Sąd Okręgowy w Katowicach - XIX Wydział Gospodarczy wyrokiem z 9 listopada 2010 r. (sygn. akt XIX Ga 409/10) utrzymał zaskarżone rozstrzygnięcie w mocy. Sąd II instancji podkreślił, że strony zawarły umowę z chwilą otrzymania przez pozwaną oświadczenia skarżącej o jej przyjęciu (art. 70 k.c.).

W ocenie skarżącej, niekonstytucyjność art. 681 § 1 i art. 771 § 1 polega na tym, że użyty w nich zwrot „naruszający istotnie” jest sprzeczny z zasadami przyzwoitej legislacji, które wynikają z konstytucyjnej zasady demokratycznego państwa prawnego (art. 2 Konstytucji). Zdaniem skarżącej „kwestia ta (…) pozostawiona została zbyt dowolnej ocenie Sądów, które te same zapisy i zmiany ofert traktują różnie”.

Zarządzeniem z 9 kwietnia 2011 r. skarżąca została wezwana do uzupełnienia braków przez nadesłanie odpisów (w rozumieniu art. 140 k.p.c.) wyroków: Sądu Rejonowego w Tychach - Wydział VI Gospodarczy z 1 czerwca 2010 r. (sygn. akt VI GC upr 129/10/6) i Sądu Okręgowego w Katowicach - XIX Wydział Gospodarczy z 9 listopada 2010 r. (sygn. akt XIX Ga 409/10), jak również nadesłanie stosownego odpisu z Krajowego Rejestru Sądowego oraz 4 (czterech) kopii poświadczonych za zgodność z oryginałem przez pełnomocnika. Pismem z 26 kwietnia 2011 r. skarżąca uzupełniła powyższe braki formalne.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Skarga konstytucyjna jest szczególnym środkiem ochrony konstytucyjnych wolności i praw. W myśl art. 79 ust. 1 Konstytucji skarga konstytucyjna inicjuje procedurę, której celem jest zbadanie zgodności z Konstytucją przepisów stanowiących podstawę ostatecznego orzeczenia o prawach skarżącego. Przedmiot skargi konstytucyjnej determinuje wymogi formalne, których spełnienie jest konieczne do stwierdzenia jej dopuszczalności.

Kwestionowany art. 681 § 1 k.c. przewiduje: „w stosunkach między przedsiębiorcami odpowiedź na ofertę z zastrzeżeniem zmian lub uzupełnień niezmieniających istotnie treści oferty poczytuje się za jej przyjęcie. W takim wypadku strony wiąże umowa o treści określonej w ofercie, z uwzględnieniem zastrzeżeń zawartych w odpowiedzi na nią”. Natomiast objęty zaskarżeniem art. 771 k.c. stanowi, że w wypadku gdy umowę zawartą pomiędzy przedsiębiorcami bez zachowania formy pisemnej jedna strona niezwłocznie potwierdzi w piśmie skierowanym do drugiej strony, a pismo to zawiera zmiany lub uzupełnienia umowy, niezmieniające istotnie jej treści, strony wiąże umowa o treści określonej w piśmie potwierdzającym, chyba że druga strona niezwłocznie się temu sprzeciwiła na piśmie.

Złożona skarga konstytucyjna nie spełnia warunków formalnych stawianych jej przez art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz art. 47 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK), wobec czego nie może jej zostać nadany dalszy bieg.

Ostateczne orzeczenie w sprawie skarżącej wydane zostało w oparciu o następujące przepisy: art. 70 k.c., który stanowi, że w razie wątpliwości umowę poczytuje się za zawartą z chwilą otrzymania przez składającego ofertę oświadczenia o jej przyjęciu, a jeżeli dojście do składającego ofertę oświadczenia o jej przyjęciu nie jest wymagane - w chwili przystąpienia przez drugą stronę do wykonania umowy, jak również art. 774 k.c., zgodnie z którym przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy.

Sąd II instancji wprost wskazał, że skarżąca i jej kontrahent zawarli umowę w trybie art. 70 k.c., „zatem w niniejszym stanie faktycznym postanowienia art. 68 i art. 681 k.c. nie miały zastosowania”. Z kolei sąd I instancji - co zostało już wyżej dokładnie omówione - wykluczył możliwość orzekania w oparciu o art. 771 k.c. Zatem ani art. 681 § 1 k.c., ani art. 771 k.c. nie były podstawą ostatecznego rozstrzygnięcia.

Wobec niespełnienia przesłanki formalnej z art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK, polegającej na konieczności uzyskania ostatecznego orzeczenia wydanego na podstawie zaskarżonego przepisu, należało odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

Niezależnie od powyższego, Trybunał Konstytucyjny przypomina, że „skarga konstytucyjna wedle Konstytucji nie jest skargą >>na rozstrzygnięcie<<, lecz skargą >>na przepis<<. Gdy przyczyną zarzucanego naruszenia jest niekonstytucyjne zastosowanie lub zinterpretowanie przepisu zgodnego z Konstytucją - skarga nie służy. To kształtuje w szczególny sposób dowodowe powinności skarżącego: nawet bowiem wykazanie istnienia związku koniecznego (typu conditio sine qua non) między zarzucanym naruszeniem wolności (praw) konstytucyjnych a rozstrzygnięciem, które ów skutek spowodowało, nie jest tożsame z dowodem, że przyczyną zarzucanego naruszenia jest niekonstytucyjność samego przepisu będącego prawną podstawą rozstrzygnięcia. Niezbędne jest bowiem wykazanie, że związek ten istnieje między brakiem konstytucyjności przepisu a naruszeniem prawa lub wolności” (zob. wyrok TK z 15 października 2002 r., SK 6/02, OTK ZU nr 5/A/2002, poz. 65).

Skarżąca takiego związku nie wykazała, a jej zarzuty, w myśl których zaskarżone przepisy, a dokładnie zawarty w nich zwrot „niezmieniające istotnie”, „wprowadza stan niepewności i niejasności dla stron zawierających umowy w trybie art. 681 § 1 k.c., co skutkować może nieodwracalnymi szkodami lub naruszeniem równości stron przy zawieraniu umów”, mają charakter potencjalny i nie są powiązane bezpośrednio z wywodzonymi z Konstytucji zasadami przyzwoitej legislacji. Skarżąca wywodzi, że „w demokratycznym państwie prawa norma prawna winna być tak skonstruowana, by skutek prawny wynikły z jej stosowania był z góry do przewidzenia w wysokim stopniu prawdopodobieństwa i nie był w znacznym stopniu uzależniony od subiektywnej oceny organu orzekającego w przedmiocie sporu między stronami umowy”.

Trybunał Konstytucyjny przypomina, że zwroty niedookreślone są co do zasady zgodne z Konstytucją, jeśli ich stosowaniu przez sądy towarzyszą określone gwarancje proceduralne, jak jawność postępowania lub ujawnianie motywów rozstrzygnięcia (por. np. wyrok TK z 16 stycznia 2006 r., SK 30/05, OTK ZU nr 1/A/2006, poz. 2). Jak trafnie wskazano w orzecznictwie, „posługiwania się w prawie (…) pojęciami nieostrymi nie można a priori traktować jako uchybienia legislacyjnego. Często bowiem skonstruowanie określonej normy prawnej przy ich pomocy stanowi jedyne rozsądne wyjście. Na straży właściwego stosowania takiej normy stoją przede wszystkim normy procesowe, nakazujące wskazanie przesłanek, jakie legły u podstaw zastosowania w konkretnej sprawie normy prawnej skonstruowanej przy użyciu tego rodzaju nieostrego pojęcia” (uchwała TK z 6 listopada 1991 r., W 2/91, OTK z 1991 r., poz. 20).

Obowiązek podania motywów rozstrzygnięcia w sprawach, w których zastosowanie mają zwroty niedookreślone, spełnia standardy demokratycznego państwa prawnego, natomiast to na skarżącym spoczywa ciężar udowodnienia, że „przyczyną zarzucanego naruszenia jest niekonstytucyjność samego przepisu będącego prawną podstawą rozstrzygnięcia. Niezbędne jest bowiem wykazanie, że związek ten istnieje między brakiem konstytucyjności przepisu a naruszeniem prawa lub wolności” (wyrok TK z 15 października 2002 r., SK 6/02, OTK ZU nr 5/A/2002, poz. 65).

Mając powyższe na względzie, Trybunał Konstytucyjny na podstawie art. 49 w zw. z art. 36 ust. 3 ustawy o TK odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.

3

Ts | Repertorium Trybunału Konstytucyjnego - inne orzeczenia:
dokumentpublikacja
Ts 93/11   Postanowienie-Zażalenie z dnia 2012-02-02
 
Z.U. 2012 / 1B / 132
Ts 93/11   Postanowienie z dnia 2011-07-04
 
Z.U. 2012 / 1B / 131
Ts 9/11   Postanowienie-Zażalenie z dnia 2012-02-15
 
Z.U. 2012 / 1B / 107
Ts 9/11   Postanowienie z dnia 2011-04-14
 
Z.U. 2012 / 1B / 106
Ts 85/11   Postanowienie z dnia 2011-12-05
 
Z.U. 2012 / 1B / 130
  • Adres publikacyjny: